Lửa đốt em tôi

lửa đốt cháy lòng tôi, đau thế gian,

ngã gục người học tăng bé nhỏ

em đốt tuổi xanh thành lửa đỏ

cháy ngất trời cao ngọn đuốc

rực về sông núi âm u

ôi thịt xương em

cho tôi quỳ ngàn năm bên đống tro yêu quý

luyện phép linh thiêng

biến em thành hoa hồng trở lại

những đóa sen búp đầu mùa chưa kịp hái

chưa từng nở thấy ánh thiều quang

tôi nghe rồi em, mưa gió phũ phàng,

tôi nghe rồi em,

từng tế bào rưng rưng trong cơ thể

tôi nghe rồi, tiếng gọi em vang –

không ai quên đâu – địa ngục hay thiên đàng

đều ngó về em. Tim thế gian ngừng đập:

trời đất nhìn nhau: trời cao hay thấp?

tên em viết bằng chữ trăng sao.

lửa đốt em tôi

ôi là da là thịt

em có đau không? Nước mắt tôi không đủ

để tưới lên, mát dịu hồn bé nhỏ linh thiêng

tôi còn đây, thương tích dẫu nặng nề,

mang nguyện lớn chuyển trao về thế hệ.

tôi còn đây, chúng tôi hứa chẳng bao giờ phản bội.

em nghe không? – Chẳng bao giờ phản bội,

v ì tim em đã hóa trái tim tôi.

Nữu Ước, 1963

Bài này viết năm 1963 trong thời gian tranh đấu chống chính sách đàn áp Phật giáo của Tổng thống Ngô Đình Diệm. Tôi đã được nghe anh Võ Đình ngâm bài này một lần bằng giọng Huế đặc sệt của anh. Anh Võ Đình là một họa sĩ nổi tiếng trên quốc tế. Tranh của anh đã từng được tổ chức Unicef của Unesco in thành bưu thiếp. Anh đã triển lãm tranh của anh tại Pháp, tại Gia Nã Đại, rất nhiều lần tại Nữu Ước và các nơi khác trên đất Hoa Kỳ. Anh cũng đã triển lãm tại Viện Đại học Vạn Hạnh và Viện Đại học Huế và được những người trẻ nhiệt thành tán thưởng. Người ta biết anh dịch nhiều thơ của thầy Nhất Hạnh và thơ của các thiền sư nhưng ít ai biết anh làm thơ. Thơ anh hay và rất thiền. Anh lại còn là tác giả xuất bản tại Hoa Kỳ, đã minh họa nhiều sách trong đó có cuốn The Miracle of Mindfulness, The Cry of Vietnam, Zen Poem của thầy Nhất Hạnh và First Snow của Helen Coutant. Anh vừa mới cho nhà Lá Bối xuất bản tập truyện ngắn Xứ Sấm Sét của anh. Doãn Quốc Sĩ đã phê bình như sau: “Từ đầu đến cuối truyện, những chi tiết khi thì chỉ là vài nét chấm phá, khi thì rất tỉ mỉ hiện thực, khi thì bỏ lửng nhưng thừa đủ cho người đọc hiểu thấu đáo. Câu chuyện tưởng như hiện thực nhưng sừng sững đặt thành cả một vấn đề siêu hình. Trang nghiêm lồng vào với dí dỏm, rất cân bằng. Ông còn minh họa một cách chính xác tròn đầy, gợi cảm tác phẩm của ông.” Võ Đình vẽ rất nhiều tranh, nhiều loại, nhiều đề tài và có cả những mộc bản rất được yêu chuộng. Nhưng tôi thích nhất là những tranh màu của anh. Nhất là tranh màu vẽ sen. Phật tử ít ai mà không khỏi xúc động khi nhìn những đường nét kỳ diệu của anh trình bày sen. Đây là một đóa sen trắng rạng rỡ, vươn xòe những cánh hoa tinh nguyên lung linh trên một biển lửa và máu. Đó là một đóa sen sáng rực rỡ trông một chiều hoàng hôn trên quê hương tím ngọt và man mác buồn. Giữa một đống xương khô, lại cũng một đóa sen mảnh khảnh, mong manh, chen qua ngõ ngách tro tàn ngói vụn để vươn lên, đưa cao những cánh mướt trắng niềm hy vọng.