Cái ô ram

nhiều người ở trại Xông La [1]

hoặc ở Xí Khíu hay là Liễm Xinh [2]

bởi chưng hải tặc hoành hành

bạc tiền mất hết thân hình xác xơ

lấy tiền đâu mua tem thơ

để mà liên lạc cậy nhờ thân nhân

Ô Ram một cái năm đồng [3]

chạy lui chạy tới vẫn không có tiền

nhắn với Phật tử dưới trên

cùng nhau đóng góp của riêng ít nhiều

nhịn ăn, bớt chút chi tiêu

sao cho mua được thật nhiều Ô Ram

gởi về các trại Thái Lan

công đức vô lượng còn đang đợi người.

Đây là một bài thơ kêu gọi Phật tử đóng góp để mua aérogramme tặng cho đồng bào tị nạn tại các trại Songkhala, Sikkiu, Leam Sing và N.W.9 tại Thái Lan, đăng ở các báo Phật giáo Việt Nam (Los Angeles) và Hoằng Pháp (Paris). Ô-ram là tiếng của đồng bào tị nạn dùng để gọi aérogramme, thư máy bay nhẹ, giá năm bath một cái. Nhiều đồng bào tị nạn tới được bến với hai bàn tay trắng bởi vì tất cả tiền bạc áo quần và vật dụng đáng giá đều bị hải tặc lấy hết; muốn có một cái “ô-ram” để viết thư cầu cứu với bạn bè thân nhân ở nước ngoài mà “chạy lui chạy tới vẫn không có tiền”. Tại Phái đoàn Phật giáo Việt Nam, chúng tôi nhận được rất nhiều thư của đồng bào tị nạn từ các trại Thái Lan, Mã Lai Á và Nam Dương, nói rõ tất cả những khổ cực và gian nguy của những chuyến đi lánh nạn. Với sự góp sức của giới bạn hữu của Phái đoàn, trong những năm qua, chúng tôi đã giúp được một số đồng bào tị nạn từng lâm vào những tình cảm ngặt nghèo éo le nhất, bằng cách gửi tặng những số tiền nho nhỏ. Anh em trong Phái đoàn nhịn ăn mỗi tuần hai bữa chiều để biểu lộ tình liên đới và góp vào quỹ cứu trợ. Chúng tôi cũng đã in và gửi đến các trại những sách Đàm thoại Anh – Pháp – Việt để đồng bào học thêm sinh ngữ.

Bài “Cái Ô Ram” làm tôi nhớ tới bài thơ của Tản Đà đăng báo để quảng cáo văn phòng lý số Hà Lạc của ông tại Hà Nội, sau khi báo An Nam đình bản, thi sĩ đói và phải trở nghề bói số cho độc giả. Tôi nhớ mấy câu sau đây:

Nguyễn Khắc Hiếu Tản Đà

nay mai sắp ở Hà

Hà Lạc đoán Lý Số

đàn ông và đàn bà…

ở gần xin đến hỏi,

thơ gởi, người ở xa

…

còn như tiền đặt quẻ

nhiều 5, ít có 3 ($)

nhiều ít tùy ở khách

hậu bạc, kể chi mà!

Không biết bài “Cái Ô Ram” có thành công hơn bài quảng cáo Số Hà Lạc của Tản Đà không? Và các báo Phật giáo Việt Nam và Hoằng Pháp có thu được nhiều tiền để mua aérogramme tặng người tị nạn không? Tôi phải hỏi thăm thầy Mãn Giác (Los Angeles) và thầy Giác Hoàn (Paris) mới được. Nhân nói chuyện về danh từ “ô-ram”, tôi nhớ lại một danh từ khác cũng được đồng bào dùng rất nhiều tại các trại. Đó là danh từ “áp-ru”. Áp-ru tức là được một nước chấp nhận cho đi định cư tại nước của họ. Tiếng Anh là approved. Những lần đầu đọc thư đồng bào chúng tôi không hiểu. Nhưng sau đó chúng tôi hiểu, và từ đó danh từ áp-ru cũng được chúng tôi dùng với nhau trong văn phòng để có cảm giác gần gũi với đồng bào tị nạn các trại.

[1] Trại tị nạn Songkhla, Thái Lan.

[2] Trại tị nạn Sikkhiu và trại Leam Sing, Thái Lan.

[3] Năm đồng tiền Thái thời đó bằng 0,25 Mỹ kim hay 1,25 quan Pháp.