Thầy cô giáo BCOOL
Chân Xuân Tản Viên – Mỹ Hằng
Chị Chân Xuân Tản Viên – Mỹ Hằng, thọ giới Tiếp hiện năm 2013 tại Làng Mai Thái Lan. Chị là một tác viên xã hội năng động, một giáo viên có nhiều kinh nghiệm và tâm huyết trong chương trình đem chánh niệm vào học đường.
Thời đại này, mấy bạn teen luôn thích kiểu “Cool ngầu” . Có hôm cuối tuần cả nhà đi xem phim, nhóc ồ lên kinh ngạc thích thú: “Mom mặc áo hoodie nhìn cool ghê!”. Nhớ lại hồi năm kia trong buổi kết thúc môn Kỹ năng học tập ở trường, tụi nhỏ mắt tròn xoe nhìn cô biểu diễn cup song rất ư là cool ngầu với bài hát Happiness is here and now (Ta hạnh phúc liền giây phút này). Cool ngầu còn có cả kiểu hát ráp lồng ghép vào môn học, làm thơ và tranh luận xã hội, điện ảnh, âm nhạc và thể thao. Hay là kiểu trà sữa, bánh tráng trộn, các thể loại ăn hàng. Cool ngầu nhất vẫn là ngồi hàng giờ lắng nghe tụi nó trút bầu tâm sự chuyện crush (mến mộ, để ý ai đó mà chưa dám thổ lộ cho người đó biết), kiểu nghe bằng cả trái tim mà đừng bảo vớ vẩn hay đại loại chen vào các kiểu bài học đạo đức…
Nhưng cuộc đời không như là mơ khi có những áp lực vật chất lẫn tinh thần khiến cho chúng ta có những ngày vội vã, trở nên khó chịu, căng thẳng và bất an. Đặc biệt là sau mấy đợt covid và thiên tai bão lụt, rồi những biểu hiện tiêu cực trong đạo đức xã hội học đường, cũng như những thay đổi chương trình giáo dục với nhiều áp lực từ nhiều phía cũng là thách thức cho các thầy cô giáo. Và như thế việc “chạm” vào khoảng không gian yên bình trong bản thân của mỗi người sau một ngày ở trường nghe có vẻ khá xa xỉ. Lắm lúc còn trở nên kiệt sức trong một tâm trạng rối bời và cực kỳ mệt mỏi với dạy dỗ, quản lý thì làm gì còn nữa cái chất “Cool ngầu”?
Trong mùa Tri ân thầy cô giáo 20 tháng 11 năm nay, chúng tôi chọn phương pháp BCOOL của cô Jewel (Cô Kaira Jewel Lingo là một vị giáo thọ cư sĩ người Mỹ, chuyên viên huấn luyện chánh niệm (Mindfulness) và đồng thời cũng là một trong những thành viên sáng lập Wake Up Schools.) làm chủ đề cho sự học hỏi, thực hành và lan tỏa trong cộng đồng. Làm cách nào để có được một lớp học bình an, một ngôi trường hạnh phúc cùng với cộng đồng thầy cô giáo “Cool ngầu”? Cool ngầu tối thượng vẫn là kiểu “tươi như hoa, vững như núi, tĩnh lặng và tự do thênh thang” trước mọi tình huống, mọi thử thách và mọi cơn bão cảm xúc đi qua trong cuộc đời.
Breath (Thở)
Calm (Bình tĩnh lại)
Okay (Hiểu rằng tình trạng này là bình thường)
Observe (Quan sát những gì đang diễn ra bên trong mình)
Love (Và theo dõi nó bằng tình yêu)
Khi có một cảm xúc tiêu cực đi lên, chúng tôi hít thở thật sâu để có thể lắng dịu và bình tĩnh lại. Giống như hình ảnh của cái cây trong cơn bão, cành và lá có thể bị đổ ngã nhưng rễ cây vẫn có thể bám chặt vào lòng đất. Hãy mang sự chú ý đến vùng bụng và áp dụng bài phồng xẹp “thở vào bụng phồng lên, thở ra bụng xẹp xuống”. Hoặc có thể đi bộ chậm rãi và mang sự chú ý đến bước chân, để tâm vào lúc nhấc chân lên hay đặt chân xuống, cảm được khi bàn chân đặt lên mặt đất như trút bỏ mọi ưu phiền, chuyển tâm trạng để vào lớp với cảm xúc tích cực và cởi mở hơn. Ngay khi bình tĩnh rồi thì tự khắc mình sẽ thấy okay và cảm nhận được mọi thứ có thể giải quyết được. Sau một hồi khi đã cảm thấy tốt hơn thì mình có khả năng quan sát nhận biết được những gì đang xảy ra bên trong, có thể gọi tên được cảm xúc và nhìn sâu để thấy rõ nguyên nhân gốc rễ của chúng. Tập dừng lại và nhìn sâu như thế cũng có nghĩa là chúng ta đang gửi tình yêu thương cho chính mình. Đó chính là “sự tử tế với chính mình” khi biết cách xử lý và chuyển hóa những cảm xúc mạnh mẽ bên trong, tưới tẩm những hạt giống tích cực.
Thở vào thở ra
Là hoa tươi mát
Là núi vững vàng
Nước tĩnh lặng chiếu
Không gian thênh thang
Trong buổi sinh hoạt The Calm Café của nhóm thầy cô giáo hạnh phúc, một cô giáo chủ nhiệm khối cơ sở trường công lập ở Sài Gòn đã chia sẻ niềm vui khi áp dụng vào lớp mình chủ nhiệm hoạt động dừng lại lắng nghe một đoạn nhạc ngắn sau mỗi 15 phút của tiết học. Cô chia sẻ rằng mình đã hướng dẫn và cùng thực tập với các em khi nghe tiếng nhạc vang lên thì dừng lại mọi hoạt động và bắt đầu theo dõi hơi thở để nhận diện rồi sau đó làm lắng dịu cảm xúc của mình. Kết quả là lớp học của cô hay các tiết chủ nhiệm đã không còn căng thẳng và áp lực, dần có nhiều niềm vui hơn, tràn ngập tiếng cười bởi lẽ cả cô lẫn trò sau một thời gian thực tập cùng nhau như thế dường như đều trở nên dễ truyền thông với nhau hơn, hiểu và thương nhau hơn. Riêng bản thân cô, với mỗi lần được thực hành nhận diện và lắng dịu cảm xúc bằng hơi thở chánh niệm như thế, cô cảm thấy giảm bớt đi những lần đối mặt với những cảm xúc tiêu cực, không còn những lời kêu la hay những lời nói làm tổn thương đến học trò, trái lại, còn tươi hơn, cười nhiều hơn và đôi lúc thấy mình “cool” hơn ngày xưa rất nhiều. Với phương pháp BCOOL, cô nhận ra rằng đây còn là một sự thực tập yêu thương bản thân vì đã giúp tưới tẩm hạt giống tốt cho chính mình và từ đó mang lại hạnh phúc cho lớp học. Chia sẻ của cô ngày hôm đó đã tạo cảm hứng cho rất nhiều thầy cô giáo lựa chọn cho mình nhiều cách khác nhau để thực hành và ứng dụng BCOOL một cách chủ động trong các bộ môn hay tiết học chủ nhiệm của mình.
Mỗi người trong chúng ta đều có thể học được cách nuôi dưỡng sự bình an và hạnh phúc. Cho dù bạn là ai – thầy cô giáo hay những nhà quản lý, nhân viên làm giáo dục, các bậc phụ huynh hay bất cứ ai có quan tâm, xin mời đồng hành cùng chúng tôi, học hỏi – thực tập – lan tỏa Ứng dụng chánh niệm (Mindfulness) để có thể là những cá nhân BCOOL trong một cộng đồng BCOOL nhé.