Thử tìm dấu chân trên cát

Trời bên ấy sáng chưa

Tặng Huệ Liên

trước ngõ dòng sông cuồn cuộn

y trắng nhẹ hồn thơ ấu

sau vườn hoa cải rực vàng

bướm lạc quê hương

vầng mộng chàng trao

mặt trời là mặt trời chung

hoa bưởi tóc em phải nào hương xa lạ

đôi tay nhỏ thay chàng khuya sớm

hồn trên nét bút

mầu pha khói sóng

thương những giờ chàng buông bút dạy con

vai gánh lấy trọn vẹn giang sơn

đòn gánh trĩu hai đầu văn hóa

đông tây tiếng gà bồn chồn tấc dạ

nghiêng gối hỏi thầm: trời bên ấy sáng chưa?

trọn một mùa đông

lửa hồng ấp ủ tin yêu

tiếng ngâm thơ vang qua trời tuyết

rau dưa nuôi lấy tương lai

a xuân hoa nở thắm đồi

mắt xanh vì trời xanh

hoa phượng lên rồi

nửa trời tình yêu hé mở.

Huệ Liên là nữ sĩ Helen Coutant, phu nhân của anh họa sĩ Võ Đình. Chị hiền dịu và đảm đang không thua những người đàn bà Á Đông hiền dịu đảm đang nhất. Chị nấu cơm Việt Nam rất khéo. Có lần chị đã viết bài phát biểu về thực phổ Việt Nam trong tập san Chuông Việt, cơ quan ngôn luận của sinh viên Việt Nam tại Chicago. Khi thấy bài chị đăng trên Chuông Việt, anh Võ Đình nói “hoảng”, bèn viết cho báo Chuông Việt nói: “Nhà tôi là ai mà dám lên tiếng về môn nấu ăn Việt Nam?” Tôi chắc anh Võ Đình la át chị ấy như thế cho đẹp, chứ trong thâm tâm, anh cũng tự hào về người vợ hiền thục của mình lắm lắm. Huệ Liên (Bông Sen Trí Tuệ, tên của họa sĩ đặt cho phu nhân) khuyến khích anh rất nhiều trong việc sáng tạo và biên soạn. Một trong những tác phẩm của chị là First Snow được chồng minh họa rất đẹp, do nhà xuất bản Knopt ấn hành. Chị đã dịch nhiều bài thơ của thầy Nhất Hạnh và nhà xuất bản Unicorn Press đã cho in một tập lấy tên là The Cry of Vietnam. Anh chị có hai cháu: Katherine Phượng Nam và Hannah Linh Giang. Bài Tri bên y sáng chưa tác giả viết tặng Huệ Liên hồi hai vợ chồng nghệ sĩ này còn cư trú tại Matamoras bên dòng sông Delaware. Lúc ấy trời đã lạnh, hoa cải đã nở sau vườn, trước mặt nhà nước sông Delaware chảy mạnh. Sau buổi cơm chiều có dưa giá chấm tương gừng, Thầy ngồi uống trà, anh Võ Đình ngâm bài Trưng giang của Huy Cận, Huệ Liên ngồi bên hai mắt sáng trưng. Chị là người được hấp thụ cả hai nền văn hóa, và thương nước Việt Nam không khác gì thương Tổ quốc chị: chị ước ao chờ đêm dài chiến tranh được chấm dứt phía trời Đông.

vai gánh ly trn vn giang sơn

đòn gánh trĩu hai đu văn hóa

Đông Tây tiếng bn chn tc d

nghiêng gi hi thm: tri bên y sáng chưa?

Chị có dịch bài thơ Tri bên y sáng chưa ra Anh văn như sau:

East and West

                                    for Hue Lien

 

swiftly

past the front gate

the river flows,

like childhood memories

the clouds float,

in the backyard

mustard flowers ablaze

where the lost butterflies

hover

within his arms a firmament,

beneath the sun

his and mine,

grapefruit blossoms in my hair

are no strange fragance,

for him

my small hands, night and day,

trace the soul of the calligrapher

who rests his pen

to teach the child.

ancestral rivers and mountains

on my shoulders

two cultures: east and west

bend the carrying pole down,

a rooster crows,

and over pillows the hear throbs

whispers: is it dawn yet, over there?

all winter long

the red fire smolders

where our faith is warmed,

he sings poems and his voice rings clear

in snowy sky,

to keep alive the future

meals of pickles and rice,

when spring comes back to hills

the sky is blue for eyes are blue

and far away phuong buds burst forth

among the coconuts:

half a world of love

has half-way opened.

Tôi mới gặp lại Huệ Liên cách đây mấy tuần sau hơn mười năm xa cách. Vẫn người phụ nữ hiền thục ấy, vẫn đôi mắt sáng trưng ấy, lúc nào cũng lắng nghe những thao thức của người dân Việt khổ đau. Tôi biết rất rõ tiếng gà vẫn bồn chồn trong lòng chị và chắc hẳn đã nhiều lần chị nghiêng gối hỏi thầm: “Trời bên ấy sáng chưa?”