Từ bi là yếu tố giải phóng

(Trích trong cuốn sách “Sống tự do bất cứ nơi nào, ở đâu” của Sư Ông Làng Mai)

Mỗi giây phút trong đời sống hằng ngày của bạn đều có thể là một giây phút thực tập. Khi bạn đứng xếp hàng chờ lấy thức ăn hay chờ đến lượt mình, bạn đều có thể thực tập mỉm cười và thở vào thở ra trong chánh niệm. Ðừng bỏ phí một giây phút nào trong đời sống hằng ngày. Mỗi giây phút là một cơ hội để nuôi dưỡng sự vững chãi, an lạc và niềm vui. Chỉ thực tập như vậy sau vài ngày, bạn sẽ thấy sự có mặt tươi mát của bạn nuôi dưỡng những người xung quanh. Sự có mặt của bạn trở thành sự có mặt của một vị Bồ Tát, một vị thánh. Ðiều này chúng ta có thể làm được.

Có một câu chuyện mà tôi được đọc khi còn là một chú bé bảy tuổi. Ðó là một câu chuyện tiền thân của Bụt. Chuyện kể về một kiếp trước của Bụt, khi Ngài ở trong địa ngục. Người cai ngục chẳng có một chút từ bi nào. Hắn ta cầm một cái chĩa lớn và mỗi khi có ai làm gì sai ý hắn thì hắn đâm ngay cái chĩa vào trong ngực người ấy. Dù cho đau đớn cách mấy vì sự tra tấn tàn nhẫn này nhưng các tội nhân không thể nào chết được. Ðó là một sự trừng phạt. Họ đau đớn nhưng họ không thể chết được.

Một hôm, các tội nhân bị bắt phải vác trên lưng nhiều vật nặng. Người cai ngục, tay cầm cái chĩa nhọn và và thúc giục tội nhân phải đi nhanh hơn. Tiền thân Bụt thấy rằng một trong số những tội nhân không đi theo kịp. Người cai ngục đã bắt đầu để ý đến anh ta và luôn đưa cái chĩa ra hăm dọa ép anh phải đi nhanh hơn.

Ngay lúc đó trong lòng tiền thân Bụt ứa ra tình thương. Ngài muốn can thiệp, muốn đương đầu với người cai ngục cho dù Ngài biết rằng hắn ta sẽ quay lại và hại Ngài. Nếu sự can thiệp kết thúc bằng cái chết của Ngài thì dễ dàng để can thiệp. Ðằng này thứ hình phạt Ngài gánh chịu sẽ không làm Ngài chết, mà lại còn làm Ngài phải chịu đau đớn hơn nhiều. Mặc dù biết như vậy, Ngài vẫn can đảm đến gần người cai ngục và nói: “Ông không có một chút từ tâm nào hết sao? Sao Ông không cho anh ấy thư thả một tí để mang gánh nặng?”

Vừa nghe vậy, người cai ngục liền đâm cái chĩa nhọn vào ngực tiền thân Bụt. Ngài chết ngay và được tái sinh làm người.

Tiền thân Bụt đã có can đảm đứng lên và nhìn thẳng vào mặt người cai ngục vì lợi ích của người bạn tù. Ngài thấy sự được bất công, và do đau khổ quá nhiều, từ bi đã nẩy sinh trong tim Ngài. Lòng từ bi đã đưa đến hành động can thiệp. Vì vậy Ngài được chết ngay và được tái sinh làm người. Kể từ đó, tiền thân Bụt thực tập cho đến khi Ngài trở thành một bậc giác ngộ, một vị Bụt. Vì vậy dù là Bụt, trong một kiếp trước, Ngài cũng đã từng rơi xuống tận cùng của khổ đau. Nhưng nhờ lòng từ bi nẩy sinh trong trái tim mà Ngài đã có thể tự giải thoát ra khỏi tình trạng ấy.

Chính tôi cũng đã trải qua rất nhiều khổ đau, và tôi có thể nói với bạn rằng lòng từ bi có thể giải phóng bạn ra khỏi những tình trạng khó khăn nhất. Chính năng lượng của từ bi giúp ta tìm thấy được lối thoát khỏi những tình trạng khó khăn cùng cực đó. Đã có thời gian chúng tôi đem tàu vào vịnh Thái Lan để cứu người những vượt biển. Làm công việc này là vô cùng nguy hiểm vì trên biển lúc đó có rất nhiều hải tặc. Nhưng với niềm tin là lòng từ bi chính là sự bảo vệ tốt nhất. Không phải là sự bạo động, mà chính lòng từ bi là sự tự vệ hữu hiệu nhất, nên dù trong những trường hợp cứu người nguy hiểm như vậy nhưng chúng tôi không mang theo súng trên tàu của mình. Chúng tôi chỉ mang theo bên mình sức mạnh của lòng từ bi. Theo lời dạy của Bụt và kinh nghiệm thực tập của tôi thì lòng từ bi chính là sự bảo vệ tốt nhất.

Chúng ta thường nhắc đến danh hiệu đức Quán Thế Âm-vị bồ tát với lòng từ bi rộng lớn và hạnh lắng nghe sâu. Bồ tát có thể thị hiện dưới hình tướng của một người  phụ nữ, một người nam giới, một em bé, một chính trị gia, hay một người nô lệ, nhưng bản chất của bồ tát luôn luôn là sự biểu hiện của lòng từ bi trong trái tim Ngài. Có khi bồ tát Quán Thế Âm thị hiện như một con ma đói với vẻ mặt rất hung dữ. Ngài dùng hình tướng của một con ma đói để giúp cho những con ma đói khác, nhưng sự thật ngài là một người có lòng từ bi. Nhiều người trong chúng ta sợ bị tấn công nên chúng ta thường tỏ ra dữ tợn và tàn ác để tự vệ, dù rằng trong trái tim ta có đầy hiểu biết và thương yêu. Không có lòng từ bi, ta sẽ đau khổ vô cùng và làm những người quanh ta đau khổ. Với lòng từ bi, ta có thể làm vơi bớt nỗi khổ của người và cũng làm cho chính ta hạnh phúc.

Nếu bạn có năng lượng từ bi trong lòng là bạn đang được sống trong môi trường an toàn nhất. Từ bi được thể hiện qua đôi mắt của bạn, trong cách bạn hành động hay phản ứng, trong cách bạn đi, đứng, ngồi, ăn uống, hay liên hệ với người những khác. Từ bi là cách tự bảo vệ hữu hiệu nhất. Năng lượng từ bi cũng dễ dàng được lan tỏa. Ngồi cạnh một người có lòng từ bi trong trái tim sẽ mang lại cho chúng ta cảm giác nhẹ nhàng. Với lòng từ bi, bạn sẽ có thêm những người bạn, bởi vì ai cũng cần từ bi và tình thương. Chúng ta có thể bảo vệ cho nhau và bảo vệ cho những người xung quanh.

Sự thực tập của chúng tôi là nuôi dưỡng lòng từ bi trong đời sống hằng ngày. Với sự thực tập từ bi, chúng tôi mở lòng ra cho một người, rồi cho thêm một người nữa,.. và cuối cùng, khi lòng từ bi được biểu hiện thì ta có thể sống tự do và vui thích bất cứ nơi đâu. Khi niềm vui đã thấm nhuần trong thân tâm thì ta có thể tìm thấy an lạc ngay bây giờ và ở đây.