Bên Thầy

Rạng đông

Bây giờ là năm giờ sáng, mặt trời còn ngủ, trên đầu giăng mắc đầy sao. Bước chân tôi phải vội một chút. “Phù! Thầy vẫn ngủ”. Khe khẽ thôi. Bởi một tiếng động không đúng lúc sẽ làm ảnh hưởng một ngày mới của bạn đấy. Hơi thở tôi lúc này không thoải mái lắm. Cảm giác hơi mất tỉnh táo, vì cái buồn ngủ ấy cứ quanh quẩn bên mình. Thầy nằm yên đó, hơi thở của Thầy đều đặn lạ. Nếu bạn buông hết tất cả để hòa mình vào hơi thở của Thầy, bạn sẽ cảm được một cái gì đó rất sâu, tự nhiên, không hề có thứ gì xen tạp vào. Chỉ cần quan sát, buông thư cơ thể một chút, ngồi yên thôi! Tôi nghĩ Thầy cũng thích như thế hơn.

Bạn lắng tai đi! Khi những chú chim bắt đầu ríu rít, bạn phải đứng dậy để vén màn ra. Thầy không thích đóng kín màn, bạn biết Thầy yêu thiên nhiên đến dường nào mà. Ngọn núi phía trước chập chờn sáng rồi. Sương còn nặng lắm. Mỗi buổi sáng thức dậy, Thầy thường chắp tay trước ngực, ngồi yên và quan sát rất lâu khung cảnh phía trước. Mắt Thầy sáng đến lạ thường. Thỉnh thoảng Thầy sẽ mỉm cười và chạm tay vào má bạn, như nói rằng “Thầy trò ta cùng ăn mừng sự sống, con nhé!” – và bạn cũng sẽ mỉm cười cùng Thầy. Buổi sáng là thời điểm mà mọi thứ rất nhẹ nhàng, từ tốn. Hãy tận hưởng và hòa mình vào không gian ấy. Đừng cố hoạch định hay tính toán bất kỳ thứ gì.

Chạng vạng

Ở bên Thầy, nếu không quá bận rộn bạn sẽ có được những thời gian ngồi yên rất lâu. Thầy không đòi hỏi ở bạn phải có quá nhiều thứ. Thời điểm này, sự có mặt và kỹ năng yểm trợ là thứ cốt lõi mà bạn phải làm được. Nếu bạn có mặt thật sự thì tình thương trong bạn sẽ được nuôi lớn mỗi ngày. Ở cạnh Thầy, mỗi cử chỉ nhỏ của Thầy nếu quan sát đủ bạn cũng sẽ đánh động được những hạt giống thương yêu trong mình. Thầy thích phơi nắng vào những buổi chiều. Nắng vàng rực! Cây cối đồng chuyển một màu óng ánh, cả ngọn núi phía trước nữa. Thầy thường chạm nhẹ vào lan can, ngồi yên. Thầy là người có khả năng tiếp xúc với mọi thứ một cách rất sâu sắc. Bên Thầy bạn có thể “học lóm” một số cử chỉ để làm tăng cái chất thiền vị trong bạn. Chạm đến một bông hoa, đưa nó lên mũi, một nụ cười hay đơn giản là một cái đặt tay.

Khoảnh khắc buổi chiều qua nhanh lắm, lắng dịu để chuẩn bị cho một buổi tối đầy linh động. Cái thời khắc nhá nhem hay gợi cho tôi những nỗi buồn, những suy tưởng về quá khứ đã đi qua. Với không gian yên ắng nơi thất, tâm hồn bạn rất dễ chùng xuống. Nhưng chúng cũng sẽ qua rất nhanh đấy, vì cạnh Thầy bạn không thể giữ cho mình một cảm xúc quá lâu được. Chúng chuyển biến liên tục. Cười đó nhưng có thể bạn sẽ căng thẳng liền lập tức, hoặc giả bạn sẽ phải bối rối. Đừng lo lắng! Nếu bạn uyển chuyển một cách khéo léo với chúng, bạn sẽ tìm thấy những niềm vui và sự nuôi dưỡng có một không hai cho mình  đấy!

Đứng bóng

“Không có một giọt gió. Trời cao cao quá, cao đến im lìm, cao cho đến nỗi trở nên vô cùng sâu thẳm. Cây cối như chết đứng, không nói năng được một lời nào trong giây phút ấy. Mặt trời như thôi miên trái đất và điểm huyệt trái đất bằng con mắt lửa hung hãn của nó khiến trái đất và muôn loài trên trái đất trở thành bất động, không còn cựa quậy được nữa… Nếu ta thiếp đi vào buổi trưa trong một giấc ngủ ngắn mà thức dậy đúng vào giờ phút ngưng đọng ấy, thì lập tức ta nghe tiếng gọi” (Nẻo về của ý – Thầy Làng Mai). Bạn nghe được gì? “Tiếng gà não nùng xao xác gáy”, “nắng lổ đổ rụng trên đầu người viễn khách ở xóm đạo vắng người”, hay tiếng vũ trụ gọi bạn về? Bản thể bạn sẽ đáp lại tiếng gọi ấy như thế nào?

Rất chậm! Là từ mà tôi chọn để miêu tả cái thời gian ở bên Thầy vào thời điểm đứng bóng trong ngày. Duy chỉ có cái đồng hồ treo tường là cứ tích tắc đều đặn. Chúng đưa bạn vào cơn thùy miên một cách dễ dàng. (Không một sinh lực nào có thể cản nó lại được). Tôi nhớ có một lần Thầy không nghỉ trưa, Thầy thức để tập đạp xe. Anh em chúng tôi yểm trợ tập tay cho Thầy. Rồi một, rồi hai, rồi ba… một trăm lẻ bảy, rồi một trăm lẻ tám… kết quả là anh em chúng tôi ngủ gục đi mất. Thầy điềm tĩnh lắm, cứ thản nhiên mà đạp xe thôi! Chúng tôi cứ hay đùa với nhau: chơi cái trò đếm cừu vào thời điểm này, ai mà không ngủ mới là cao thủ lắm lắm!

Có một buổi trưa ngoại lệ, tôi không ngủ. Không khí oi bức lắm. Trong không gian, bạn có thể nhìn thấy mọi thứ như đang bốc hơi với những lằn mờ mờ trong không khí. Cơ thể tôi như muốn chống cự lại, nhưng càng chống cự bạn càng thấy thiên nhiên mạnh mẽ đến dường nào. Tôi gặp em vào trưa hôm ấy. Tôi hơi bất ngờ, vì thời điểm này mà bắt gặp được em là một điều gì đó không nghĩ được. Tâm tư tôi chùng xuống nặng nề. Vì tôi mặc cảm, tôi ngại ngùng khi phải gặp em. Chúng ta chưa chấp nhận nhau, chưa nhìn thẳng vào nhau. Thế mà ngày hôm nay em nhìn tôi mỉm cười. Tôi không hỏi, cũng chẳng nói gì. Trong giây phút ấy, em chính là tôi, cái tôi yên lắng, bình dị. Trời vẫn cao và còn trong lắm, không gió nhưng lòng tôi lại mát dịu hẳn ra. Tôi biết sẽ có những giây phút chỉ đến với chúng ta một lần. Đó là lúc mà bạn phải tỉnh táo để trả lời lại tiếng gọi kia. Bạn sẵn sàng chưa?

Huyền hoặc

(thơ Thầy Làng Mai)

Nếu bạn là một học trò giỏi của Thầy, hoặc giả là người yêu thích thiên nhiên hay thi ca, bạn sẽ không thể nào không biết đến hai câu thơ này của Thầy. Tôi may mắn có được cái sở thích yêu trăng, yêu sao từ hồi còn bé. Ngày xưa, mẹ chỉ chỉ cho tôi có hai chòm sao Hậu và sao Cày, nên bây giờ mỗi lần nhìn lên bầu trời là tôi lại tìm hai chòm sao ấy. Tôi không đam mê tìm hiểu các chòm sao, đơn giản là tôi thích ngắm nhìn chúng như thế thôi. Không đêm trăng nào giống đêm trăng nào đâu. Bên Thầy vào những đêm trăng sáng, không cần phải suy nghĩ bạn cũng sẽ tự biết và tự tìm cách mời Thầy thiền trăng. Không lần nào anh em chúng tôi thất bại, dù hôm đó trời chuyển nhiều mây nhưng ít ra Thầy cũng sẽ ra tới sàn gỗ, hóng một ít gió. Nhìn cái cách Thầy ngắm trăng bạn sẽ có cơ hội trở thành một thi sĩ. Ánh nhìn thật trầm lặng và sâu lắng, một sự trầm tĩnh tuyệt đối. Tôi đã nói Thầy là một người có khả năng tiếp xúc mọi thứ một cách sâu sắc rồi mà! Ánh trăng chỉ có mặt khi chúng ta thật sự có mặt. Thầy có thói quen hay đưa tay lên để ngắm nhìn. Nếu quan sát kỹ bạn sẽ thấy mỗi lần là một cử chỉ, một cái nhìn rất khác, với trình độ thực tập của tôi thì không tài nào giải thích nổi cái cách thiền sư ấy.

Thường vào buổi tối chúng tôi không bật nhiều đèn. Các anh em hay đóng kín màn để Thầy nghỉ. Tôi thì vẫn thích mở một góc màn để có thể nhìn ra bên ngoài. Nếu không ngủ, tôi có dư dả thời gian để quan sát cái màn đêm đầy linh động ấy. Bao nhiêu âm thanh đều lộ rõ, chúng nhạy bén và uyển chuyển, đôi lúc khiến bạn giật cả mình. Thời gian rảnh, anh em chúng tôi tiếc phải ngủ sớm lắm. Dù là có thêm năm mười phút để chỉ uống một ly trà, ngồi yên một lúc, nói dăm ba câu, lâu lâu ngước nhìn mặt trăng một cái. Bạn đừng cười chúng tôi, có được những giờ phút hiếm hoi ấy cũng làm cho tâm hồn bạn giàu có lên đấy, thử coi!

Nụ cười

Sẽ buồn. Nếu một ngày nào đó trên con đường vắng, tôi bắt gặp cái dáng vẻ lủi thủi một mình của bạn. Không quan tâm, không hỏi han, không một cử chỉ. Chúng ta bỏ mặc nhiều thứ quá. Chúng ta quên đi gia tài, quên đi bao điều mầu nhiệm. Những buổi trưa đứng bóng trầm hùng? Cái buổi sáng tinh mơ đầy tiếng chim ríu rít? Hay những xế chiều nhạt nắng? Bạn thấy không? Bên mép phải đôi môi của Thầy đã mỉm rồi đó. Điều ấy không tầm thường đâu. Để có thể mỉm cười, đôi môi ấy đã nhẫn nại, kiên trì và không hề chịu khuất phục trước bất kỳ đau đớn nào. Những lần trông thấy Thầy tập nói, tập hát, bạn sẽ thấy đôi môi ấy kỳ diệu đến dường nào. Đó là gia tài, là pháp khí sống động nhất.

Bên Thầy, bạn có một mối tình sâu đậm. Nơi đó không cần ngôn từ, không cần một khuôn khổ hành xử nào, không luật lệ, không nguyên tắc. Nhưng tình thương sẽ vẫn luôn đong đầy. Nó tự nhiên và đọng lại một cách sâu thẳm nhất. Để rồi trong những phút giây chạnh lòng, cái tình ấy sẽ nhắc bạn trở về…

(Tự do_Tuyển tập thơ Nhất Hạnh, tập thơ Nến Ngọc)

Chân Trời Yên Tử