Gặt hái chính là con đường

Nông trại hạnh phúc tại Làng Mai

Stuart Watson

Stuart Watson – Chân Từ Đạo, đến từ Edinburgh, Scotland là cư sĩ thường trú tại xóm Thượng được 5 năm. Anh thọ giới Tiếp Hiện tại gia năm 2009. Ước nguyện của anh là tiếp tục ở Làng Mai, thực tập có mặt cho sự sống và duy trì Nông Trại Hạnh Phúc. Bài viết đã được chuyển ngữ từ tiếng Anh.

Vào tháng 11 năm 2012, hai vị cư sĩ cùng với con về xóm Thượng, Làng Mai và bắt tay vào công trình Nông Trại Hạnh Phúc (NTHP – the Happy Farm project). Anh Keith Smith, một nhà Toán học đến từ Glasgow (Scotland), lúc ấy đang tìm kiếm một hướng đi mới với thiền tập và sinh môi làm trọng tâm. Anh Daniel Dermitzel, một nông dân trồng trọt theo phương pháp hữu cơ và là nhà giáo từ Kansas City (Hoa Kỳ), đã trải qua những thử thách và áp lực trong thời gian kiếm sống bằng nghề nông. Công trình NTHP là một lời mời cho tất cả chúng con đem sự thực tập chánh niệm vào ngành nông nghiệp. Anh Keith, Daniel và con được thầy Pháp Liệu tặng biệt danh là ba chàng Ngự Lâm Pháo Thủ (The 3 Musketeers) vào dịp Tết năm trước. Con không rõ thầy ấy có thấy những gì tương đồng giữa chúng con và ba hiệp sĩ kia không (hay có lẽ chỉ vì con số 3), tuy nhiên thú thật thì con rất thích cái biệt danh này.

Sự gặt hái chính là con đường

Một buổi sáng trong dịp Tết, thầy Pháp Liệu tổ chức bói Kiều. Ở Làng tập thơ truyện Kiều được sử dụng để bói, mỗi tấm thiệp trong phong bì đỏ đều có hai câu Kiều. Các thầy, các sư cô cũng có sử dụng truyện của Victor Hugo cho các thiền sinh nói tiếng Pháp và truyện của Shakespeare cho các vị nói tiếng Anh. Các phong bì này được đặt vào trong ba cái chuông, theo ngôn ngữ.

Trong buổi bói Kiều, đại chúng tập họp vào thiền đường và Sư Ông hoặc một thầy lớn mời một thiền sinh lên để xin quẻ. Vị này chắp tay đi chậm rãi đến trước bàn thờ và lạy xuống một lạy. Sau đó vị ấy tiến đến bên một trong ba cái chuông, quỳ xuống đặt tay lên thành chuông và thở ba hơi để cho câu hỏi đi lên. Rồi vị ấy lấy một phong bì từ chuông và trao cho Sư Ông và nói cho đại chúng biết câu hỏi của mình. Sau đó Sư Ông đọc lớn hai câu thơ trên thiệp trước khi Người bắt đầu “bói”, dựa theo hai câu thơ ấy. Thông thường thì có khoảng bốn hoặc năm người được mời lên cho mỗi buổi bói như thế, mỗi buổi một ngày trong bốn ngày vui Tết.

Thầy Pháp Liệu trước đó đã báo cho ba anh em chúng con là chúng con sẽ được mời lên. Lúc đó con hơi lúng túng và đang nhìn quanh thiền đường. Con bắt gặp anh Daniel và mỉm cười vì thấy anh ấy cũng đang trong tâm trạng như con. Chúng con chưa biết tính sao nhưng nhờ sự khuyến khích của quý thầy, chúng con đã quyết định đi lên. Từng người một, chúng con đứng lên, chắp tay và tiến về phía bàn thờ. Chúng con lạy xuống và trình diện trước đại chúng. Daniel lúc ấy đang quỳ trước Sư Ông, đang cầm micro và chuẩn bị đặt câu hỏi. Từ không gian yên tĩnh trong thiền đường, câu hỏi của anh đã trỗi dậy: “Là những nông dân, làm thế nào chúng con có thể thực tập sống trong giây phút hiện tại khi mà ngành nông nghiệp luôn hướng về việc gặt hái trong tương lai?” Một tràng cười ấm áp rộ lên từ đại chúng. Sư Ông dường như cũng tâm đắc với câu hỏi ấy và bắt đầu ban tặng một câu trả lời tuyệt vời. Người dạy rằng chúng ta luôn gieo hạt nơi đất tâm trong từng giây từng phút và khích lệ chúng con sống như thế nào mà các hạt giống thiện và lành được gieo vào tâm mỗi ngày. Thực tập như vậy, Sư Ông bảo đảm, sẽ đưa đến sự nở rộ tuyệt vời những bông hoa của bình an và hạnh phúc. Sư Ông dạy thêm: “Không có con đường đưa đến sự gặt hái, sự gặt hái chính là con đường.” Câu này đánh động rất sâu đến tâm chúng con.

Từ buổi bói Kiều ấy, con luôn thực tập những câu thiền ngữ này. Con đang gặt hái những gì trong hiện tại? Ngay giờ phút này, con đang có những gì có thể nuôi dưỡng và thỏa mãn con? Con đang được thở không khí trong lành, thưởng thức hơi ấm của ánh nắng mặt trời, tận hưởng sự có mặt của các bạn, tình thương đang lớn lên trong tim con; tất cả đều là những hoa trái trong giây phút hiện tại. Con không cần phải trông đợi để tìm sự thỏa mãn nào cả. Nếu con để ý, con có thể gặt hái được nhiều điều trong từng phút giây.

Chế tác hạnh phúc

Con được sống tại Làng đã năm năm và được đóng góp vào nhiều trách nhiệm ở đây như tri khố (đi chợ) cho xóm Thượng được hai năm. Thường thì con được phụ nấu ăn vì trước kia con đã từng là đầu bếp. Con đã làm tri vườn rau được ba năm. Trong thời gian chăm sóc cho vườn rau hữu cơ nhỏ, con bắt đầu bàn với các thầy về khả năng tăng cường tỷ lệ sản xuất. Các thầy cũng đã suy nghĩ về chuyện này lâu nay rồi, nên hạt giống này được tưới tẩm để có thể trở thành hiện thực. Cách đây hai năm, con sang Anh quốc để học ngành nông nghiệp lâu bền (permaculture) và từ kinh nghiệm đó, con thiết kế vườn rau của chúng con. Chúng con đặt tên là công trình Nông Trại Hạnh Phúc để diễn tả được tinh hoa và ước vọng của công việc chúng con đang làm; và đó là công việc chế tác ra hạnh phúc.

Tại đây, chúng con có nhiều phương pháp để chế tác hạnh phúc. Đối với con, trọng tâm của việc chế tác hạnh phúc là sự có mặt cho những nỗi khổ đau của chính mình . Làm việc cho NTHP không có nghĩa là con phải cảm thấy hạnh phúc suốt ngày. Nó có nghĩa là thực tập để chế tác hạnh phúc bên trong qua việc tôn trọng tác dụng và giá trị của khổ đau. Trước khi về Làng, con đã có nhiều đau khổ vì nỗi lo sợ và vì bệnh trầm cảm. Cho nên phần lớn năng lượng của con đều đổ về hướng làm lắng dịu tâm của mình, nuôi dưỡng mình, nhận diện các tâm hành và phơi bày khổ đau của mình trước ánh sáng trị liệu của chánh niệm. Sống trong cộng đồng là phương pháp điều trị hay nhất cho bệnh sợ đám đông (social anxiety); vì con không thể cô lập chính mình như trong quá khứ. Hiện con cũng đang trải nghiệm phương pháp giao tiếp với mọi người, cách phát triển năng khiếu sinh hoạt trước đám đông, và cách chăm sóc những năng lượng đau buồn thường trỗi dậy khi con ở gần người khác.

Con học được rằng hạnh phúc được làm bằng khổ đau sau khi khổ đau được chăm sóc và chuyển hóa. Do nhờ nhận diện và ôm ấp khổ đau trong con, con được chuyển hóa. Khi thực tập như thế, nỗi khổ đau được chuyển hóa liền; chỉ còn trong con lòng khiêm cung, sự ấm áp trong tâm và cách nhìn cuộc đời với đôi mắt dịu hiền và từ bi hơn. Con có thể nhận diện lại được không gian mầu nhiệm xung quanh con và thấy được rằng con còn may mắn để được làm việc chung với những người đầy nhiệt tình như vậy. Thật là một cảm giác dễ chịu khi mình được là mình trở lại!

Vì thế, được sống ở xóm Thượng và được là một thành phần của công trình này là một điều rất tốt cho sự trưởng thành, chuyển hóa và phát triển của con để trở nên một con người có tâm chăm lo cho người khác. Cuộc sống cộng đồng hiến tặng rất nhiều niềm vui, tình bạn, âm nhạc, trò chơi, học tập, thời gian sống với thiên nhiên, con đường tâm linh, sự nâng đỡ, tâm phụng sự, v.v… Tâm con tiếp nhận những nguồn thực phẩm sâu đậm này và thời gian ở đây là một phần thưởng cho con. Con thấy rất may mắn được sống và làm việc trong một môi trường có sự thực tập, nơi mà ước nguyện sống đơn giản, lành mạnh và có ý nghĩa của con đang được yểm trợ.

Thức ăn lành mạnh, nét đẹp và ý nghĩa

Cùng lúc với việc trau dồi tâm, chúng con cũng chú trọng đến việc trau dồi, chế tác hạnh phúc qua sự trồng trọt theo phương pháp hữu cơ để cung cấp thực phẩm cho đại chúng xóm Thượng và Sơn Hạ. Con được biết rằng một trong những cách chăm sóc cho đất Mẹ hữu hiệu nhất chính là sự tự trồng lấy thức ăn cho mình. Con lo và quan tâm nhiều về sự thiệt hại của sinh môi do phương pháp trồng trọt thông thường  và cách vận chuyển thực phẩm. Gần đây con được nghe rằng thực phẩm thường được vận chuyển bằng đường bay, đường biển và đường xe tải trung bình là 2.400 cây số trước khi đến được mâm cơm của chúng ta. Viễn tượng một nơi sản xuất thực phẩm lành mạnh và theo lối hữu cơ chỉ cách đây hơn một cây số đem lại cho con rất nhiều niềm vui. Thức ăn này sẽ đến trong bình bát của quý thầy và các bạn thiền sinh, những người biết quý trọng thực phẩm và chắc chắn sẽ thưởng thức được những thực phẩm ấy trong chánh niệm. Con rất hạnh phúc được tham gia vào công trình sản xuất thực phẩm mang tính cách chăm sóc, thương yêu và tôn kính đối với trái đất.

Làng Mai đã có các vườn rau hữu cơ trong nhiều năm rồi, tuy nhiên đây là công trình đủ lớn để được gọi là nông trại, có sáu mẫu. Trong năm đầu, chúng con chỉ sử dụng khoảng nửa mẫu để trồng rau quả hữu cơ. Có 36 luống rau xanh, mỗi luống dài khoảng 35 mét và rộng khoảng hơn 1 mét. Chúng con hy vọng sẽ mở rộng sau này để tăng gia lượng rau cải hàng năm và cộng thêm vườn cây ăn trái mềm và cứng, cây ăn hạt và có thể ngay cả những khu vườn rừng (forest gardens). Cũng trong năm đầu này, chúng con đã còn rất nhiều việc cần làm để thiết lập nông trại và nhiều điều còn chưa rõ ràng. Cho nên chúng con đã quyết định bắt đầu với diện tích nhỏ rồi từ từ mở rộng thêm. Chúng con đã thử trồng tất cả các loại rau quả thích hợp với địa phương này như là: ớt chuông, cà tím, zucchini, mướp, khoai, spinach, cà rốt, các loại đậu, bí, cà, các loại rau xanh, bắp cải, củ cải và nhiều loại khác nữa.

Tuy chúng con hy vọng sẽ trồng được nhiều rau quả hơn, chúng con cũng ao ước tạo dựng một nông trại đẹp đẽ để cho khách viếng thăm. Địa điểm chúng con đang sống và làm việc là một quan cảnh rất đẹp. Mỗi buổi sáng con bước ra khỏi phòng và nhìn ánh nắng mặt trời trải rộng trên những dãy đồi thoai thoải của vùng đồng quê Dordogne. Mỗi buổi chiều, con được ngắm mặt trời lặn phía sau dãy lâu đài xa xa. Vào mùa Xuân và mùa Hè, xóm Thượng là điểm hẹn của muôn ngàn cánh bướm. Chúng con hy vọng các loại hoa màu của NTHP sẽ là nơi trú ẩn cho nhiều loại sinh vật hoang dã, một không gian gần gũi cho loài ong và các loài côn trùng hữu ích khác. Ước nguyện của chúng con là có được nhiều người đến thăm nông trại để được tiếp xúc và nuôi dưỡng bởi khung cảnh và công việc đang xảy ra ở đây. Ta sẽ được trị liệu rất nhiều khi sống trong môi trường thiên nhiên và chứng kiến một vườn rau hữu cơ xanh tươi. Sự trị liệu và niềm hạnh phúc của khách viếng thăm cũng như của các bạn làm việc ở đây rất quan trọng. Đó là một dạng lợi nhuận, một sự thu hoạch quan trọng.

Được nuôi dưỡng bởi sự có mặt của loài ong, loài bướm và con người, công trình NTHP nhắm vào mục đích giáo dục về thiên nhiên. Chúng con muốn hiến tặng cho các cậu thanh niên cơ hội đến Làng Mai để thực tập và làm việc cho nông trại trong thời gian một năm. Trong khoảng thời gian ấy, họ sẽ có cơ hội tham dự vào cuộc sống cộng đồng và đi sâu hơn vào thiền tập với sự yểm trợ của quý thầy, quý sư cô và các vị cư sĩ thường trú ở Làng. Họ cũng có kinh nghiệm và cơ hội trãi qua trọn một mùa trồng trọt xung quanh khung cảnh tuyệt vời của xóm Thượng. Hy vọng trong một tương lai không xa, xóm các sư cô cũng sẽ có một công trình như thế cho các cô thanh nữ. Nhiều người trẻ trên thế giới hiện nay đang vùng vẫy để cố tìm ý nghĩa cuộc sống của họ. NTHP cống hiến cho các bạn trẻ một cơ hội để tìm lại ý nghĩa cuộc đời qua việc tham gia vào đời sống cộng đồng, trồng trọt theo phương pháp hữu cơ và hướng về con đường tâm linh.

Cuối cùng chúng con hy vọng khách đến thăm cộng đồng sẽ thu thập kinh nghiệm đủ để có cảm hứng tự trồng trọt khi họ trở về nhà. Chúng con sẽ hết lòng chia sẻ kiến thức với họ để yểm trợ  cho họ thiết lập vườn rau hữu cơ ở nhà. Ngoài ra, chúng con cũng muốn học hỏi từ những vị có kinh nghiệm và năng khiếu về phương pháp hữu cơ. Thật ra, công trình này sẽ không xảy ra nếu không có sự yểm trợ của nhiều vị cư sĩ đến Làng làm việc và chia sẻ kiến thức của họ.

Kính cảm ơn tất cả các bạn.

Để tìm hiểu thêm về dự án Nông trại Hạnh phúc, xin xem tại đây: http://langmai.org/cong-tam-quan/gioi-thieu-lang-mai/nong-trai-hanh-phuc