Từ điển Làng Mai – X

Xả Nghiêm (tên gọi) Một vị giáo thọ xuất gia nữ của Làng Mai. Người Việt Nam, sinh năm 1980, tập sự xuất gia năm 2007 (27 tuổi), thọ giới Sa Di Ni ngày 17 tháng 2 năm 2008 (28 tuổi) tại Chùa Cam Lộ – Làng Mai, pháp danh Tâm Nhuận Chánh, pháp tự Chân Xả Nghiêm. Sư cô thuộc gia đình xuất gia Cây Lê. Thọ giới lớn ngày 22 tháng 2 năm 2011 trong đại giới đàn Lắng Nghe. Nhận truyền đăng năm 2016 trong đại giới đàn Ân Nghĩa với bài kệ:
Đông phương vừa sáng một vầng hồng
Vạn pháp tùy duyên vạn vật thông
Từ bi hỷ Xả Nghiêm tu tập
Chánh niệm dung thông chốn bụi hồng.
Là đệ tử thứ 485 của Thầy Làng Mai, sư cô Xả Nghiêm thuộc thế hệ thứ 43 của tông Lâm Tế và thế hệ thứ 9 của phái Liễu Quán.

Xá Vệ (Trời Xá Vệ) (tên gọi) Một vị xuất gia nam của Làng Mai. Người Việt Nam, sinh năm 1996, thọ giới Sa Di ngày 30 tháng 1 năm 2012 (16 tuổi), pháp danh Tâm Khai Ngộ, pháp tự Chân Trời Xá Vệ. Thầy thuộc gia đình xuất gia Cây Cúc Đại Đóa. Thọ giới lớn ngày 23 tháng 3 năm 2016 trong đại giới đàn Ân Nghĩa. Là đệ tử thứ 748 của Thầy Làng Mai, thầy Trời Xá Vệ thuộc thế hệ thứ 43 của tông Lâm Tế và thế hệ thứ 9 của phái Liễu Quán.

Xanh Trong (Trời Xanh Trong) (tên gọi) Một vị xuất gia nam của Làng Mai. Người Việt Nam, sinh năm 1990, thọ giới Sa Di ngày 2 tháng 8 năm 2015 (25 tuổi) tại Tu viện Vườn Ươm, pháp danh Tâm Quảng Quý, pháp tự Chân Trời Xanh Trong. Thầy thuộc gia đình xuất gia Cây Sala. Thọ giới lớn ngày 22 tháng 2 năm 2019 tại Tu viện Vườn Ươm trong đại giới đàn Bây Giờ Ở Đây. Là đệ tử thứ 914 của Thầy Làng Mai, thầy Trời Xanh Trong thuộc thế hệ thứ 43 của tông Lâm Tế và thế hệ thứ 9 của phái Liễu Quán.

Xây dựng quá khứ (thuật ngữ, phép tu)
Nội dung bài pháp thoại của Thầy Làng Mai tại Nội viện Phương Khê ngày 2.12.2008. Người ta thường nói xây dựng tương lai chứ không ai nói xây dựng quá khứ vì quá khứ đã đi qua. Nhưng theo giáo lý đạo Bụt thì quá khứ, hiện tại và tương lai tương tức nhau và chỉ là một, xây dựng hiện tại cũng là xây dựng quá khứ và tương lai. Sống được một ngày với nhau thật sâu sắc, có hạnh phúc và đầy tình nghĩa trong hiện tại tức là chúng ta đang xây dựng được 1 ngày quá khứ đẹp. Sống 100 ngày như vậy thì sẽ có 100 ngày quá khứ đẹp. Vì vậy đầu dây mối nhợ lại chính là giây phút hiện tại mà mình cần phải nắm lấy để chuyển hóa cả tương lai và quá khứ. Muốn có một quá khứ đẹp và một tương lai đẹp thì hiện tại phải đẹp. Nói “quá khứ đã đi qua” chỉ là một cách nói, vì nếu ta xây dựng được một quá khứ đẹp thì quá khứ đó vẫn còn mãi. Để một ngày nào đó, nhìn lại quá khứ, ta không có gì để phải tiếc nuối. Có được một quá khứ đẹp hay không, điều đó phụ thuộc vào giây phút hiện tại ta có sống hết lòng, sống sâu sắc, biết trân quý những điều kiện mà ta đang có hay không.

Xóm Đầu Thôn (cơ sở) Một cư xá thuộc Xóm Mới. Xem thêm Đầu Thôn.

Xóm Đoài (cơ sở) Một cư xá thuộc Xóm Thượng.

Xóm Giếng (cơ sở) Một cư xá thuộc Xóm Mới. Xem thêm Giếng Thơm.

Xóm Hạ (cơ sở) Một xóm dành cho các sư cô, thuộc Đạo Tràng Mai Thôn. Xem thêm Cam Lộ.

Xóm Lưng Đồi (cơ sở) Một cư xá thuộc Xóm Mới. Xem thêm Lưng Đồi.

Xóm Mới
1.  (cơ sở) Một xóm dành cho các sư cô, thuộc Đạo Tràng Mai Thôn. Xem thêm Từ Nghiêm.
2. (Trăng Xóm Mới) (tên gọi) Một vị xuất gia nữ của Làng Mai. Người Việt Nam, sinh năm 1995, thọ giới Sa Di Ni ngày 17 tháng 10 năm 2010 (15 tuổi), pháp danh Tâm Nguyên Hải, pháp tự Chân Trăng Xóm Mới. Sư cô thuộc gia đình xuất gia Cây Trúc Vàng. Thọ giới lớn ngày 23 tháng 3 năm 2016 trong đại giới đàn Ân Nghĩa. Là đệ tử thứ 696 của Thầy Làng Mai, sư cô Trăng Xóm Mới thuộc thế hệ thứ 43 của tông Lâm Tế và thế hệ thứ 9 của phái Liễu Quán.

Xóm Tây Hồ (cơ sở) Một cư xá thuộc chùa Sơn Hạ, Xóm Thượng. Xem thêm Tây Hồ.

Xóm Thượng (cơ sở) Một xóm dành cho các thầy, thuộc Đạo Tràng Mai Thôn. Xem thêm Pháp Vân.

Xóm Trung (cơ sở) Một cư xá thuộc Xóm Hạ.

Xôi nếp một (cơ sở) Tên nhà bếp tại Xóm Hạ.

Xuân đoàn tụ, ta bên nhau (thuật ngữ, chữ viết) 1. Tên của khóa an cư kiết thu tại Đạo Tràng Mai Thôn từ ngày 21 tháng 9 năm 2004 đến ngày 21 tháng 12 năm 2004. Trong khóa an cư này, mọi người ý thức là sẽ có chuyến trở về lịch sử của Thầy và tăng đoàn Làng Mai vào đầu năm 2005, cho nên khóa an cư mới có tên ấy. Đại giới đàn Đoàn Tụ đã được tổ chức trong khuôn khổ của khóa tu này. Đặc biệt trong khóa tu này có sự có mặt của thượng tọa Chí Mậu, trụ trì chùa Từ Hiếu và ba vị đệ tử là các thầy Từ Nhơn, Từ Hòa và Từ Tánh tại Việt Nam sang tham dự. Thượng tọa Chí Mậu đã được Thầy Làng Mai truyền đăng phó pháp trong đại giới đàn này. 2. Câu đối Sư Ông cho các chùa, các tu viện thuộc Làng Mai và các trung tâm tu tập pháp môn Làng Mai trên thế giới nhân dịp xuân Bính Tuất.

Xuân đoàn tụ, ta bên nhau, tình huynh đệ là trên hết (thuật ngữ) Tiêu chuẩn thực tập của phái đoàn Phật giáo quốc tế Làng Mai trong chuyến thăm viếng và hành đạo tại quê hương Việt Nam của Thầy Làng Mai năm 2005. Phái đoàn gồm một trăm vị xuất gia và chín mươi vị cư sĩ, kéo dài trong ba tháng. Một số các vị cư sĩ đi được trọn ba tháng, một số chỉ đi được một tháng hoặc ba tuần. Số cư sĩ trong suốt chuyến đi lên tới ba trăm vị, phái đoàn đại diện được cho ba mươi quốc gia, đã thăm viếng và hành đạo tại các thành phố Hà Nội, Huế, TP. Hồ Chí Minh và Bình Định. Chuyến đi bắt đầu ngày 12-01-2005 và chấm dứt ngày 11-04-2005. Sau đây là chương trình chuyến đi: tại Hà Nội, từ ngày 12 tháng 01 năm 2005 (ngày 03 tháng 12 âm lịch) đến ngày 23 tháng 01 năm 2005 (ngày 14 tháng 12 âm lịch) và từ ngày 15 tháng 03 năm 2005 (ngày 06 tháng 02 âm lịch) đến ngày 30 tháng 03 năm 2005 (ngày 21 tháng 02 âm lịch); tại thành phố Hồ Chí Minh, từ ngày 23 tháng 01 năm 2005 (ngày 14 tháng 12 âm lịch) đến ngày 18 tháng 02 năm 2005 (ngày 10 tháng 01 âm lịch); tại Thừa Thiên-Huế, từ ngày 18 tháng 02 năm 2005 (ngày 10 tháng 01 âm lịch) đến ngày 15 tháng 03 năm 2005 (ngày 06 tháng 02 âm lịch); tại Bình Định, từ ngày 30 tháng 03 năm 2005 (ngày 21 tháng 02 âm lịch) đến ngày 11 tháng 04 năm 2005 (ngày 03 tháng 03 âm lịch).

Xuân Hạnh (tên gọi) Một vị xuất gia nữ của Làng Mai. Sinh năm 1993, thọ giới Sa Di ngày 18 tháng 12 năm 2022 (29 tuổi), pháp danh Deep Understanding of the Source, pháp tự Chân Xuân Hạnh. Sư cô thuộc gia đình xuất gia Cây Xích Tùng, là đệ tử thứ 14 của thế hệ thứ ba Tăng thân xuất sĩ Làng Mai. Sư cô Xuân Hạnh thuộc thế hệ thứ 44 của tông Lâm Tế và thế hệ thứ 10 của phái Liễu Quán.

Xuân Nghiêm (tên gọi) Một vị xuất gia nữ của Làng Mai. Người Việt Nam, quốc tịch Canada, sinh năm 1975, thọ giới Sa Di Ni ngày 09 tháng 08 năm 1998 (23 tuổi) tại chùa Từ Nghiêm – Làng Mai, pháp tự Chân Xuân Nghiêm. Sư cô thuộc gia đình xuất gia Cây Phong. Là đệ tử thứ 71 của Thầy Làng Mai, sư cô Xuân Nghiêm thuộc thế hệ thứ 43 của tông Lâm Tế và thế hệ thứ 9 của phái Liễu Quán. Hiện không còn thuộc tăng thân xuất sĩ Làng Mai.

Xuất sĩ (thuật ngữ) Những người xuất gia. Xuất sĩ là để đối với cư sĩ, nghĩa là những người tại gia. Những vị xuất sĩ thành công lớn được gọi là các vị xuất trần thượng sĩ, và chí nguyện lớn của người xuất sĩ là trở thành những bậc xuất trần thượng sĩ – bậc thượng sĩ đã vượt thoát khỏi chốn bụi bặm của cuộc đời. Thay vì nói “Kính thưa các vị tôn đức tăng ni và Phật tử” thì nên nói “Kính thưa các vị xuất sĩ và các vị cư sĩ” hoặc “Kính thưa các vị Phật tử xuất sĩ và cư sĩ”. Sự thực ni cũng là tăng và tăng ni cũng là Phật tử. Dùng danh từ Phật tử để gọi riêng người tại gia là không đúng, bởi người xuất gia cũng là Phật tử như người tại gia.

Xứ Nghiêm (tên gọi) Một vị giáo thọ xuất gia nữ của Làng Mai. Người Việt Nam, quốc tịch Mỹ, sinh năm 1967, tập sự xuất gia năm 2007 (40 tuổi), thọ giới Sa Di Ni ngày 17 tháng 2 năm 2008 tại Chùa Cam Lộ – Làng Mai, pháp danh Tâm Lạc Phúc, pháp tự Chân Xứ Nghiêm. Thọ giới lớn ngày 27 tháng 2 năm 2012 trong đại giới đàn Tình Huynh Đệ. Sư cô thuộc gia đình xuất gia Cây Lê. Nhận truyền đăng năm 2019 tại tu viện Bích Nham với bài kệ:
Chân trời rạng rỡ ánh dương quang
Xứ xứ bình an ở mọi nhà
Nghiêm trau giới đức lòng trong sáng
Đường về sông núi khải hoàn ca.
Là đệ tử thứ 482 của Thầy Làng Mai, sư cô Xứ Nghiêm thuộc thế hệ thứ 43 của tông Lâm Tế và thế hệ thứ 9 của phái Liễu Quán.

Xứng Nghiêm (tên gọi) Một vị xuất gia nữ của Làng Mai. Người Việt Nam, sinh năm 1987, tập sự xuất gia năm 2006 (19 tuổi), thọ giới Sa Di Ni ngày 3 tháng 3 năm 2007 tại Tu viện Bát Nhã, pháp danh Tâm Liên Bình, pháp tự Chân Xứng Nghiêm. Sư cô thuộc gia đình xuất gia Cây Trầm Hương. Là đệ tử thứ 433 của Thầy Làng Mai, sư cô Xứng Nghiêm thuộc thế hệ thứ 43 của tông Lâm Tế và thế hệ thứ 9 của phái Liễu Quán. Hiện không còn sinh hoạt trong tăng thân xuất sĩ Làng Mai.

Xương Nghiêm (tên gọi) Một vị giáo thọ xuất gia nữ của Làng Mai. Người Việt Nam, sinh năm 1989, tập sự xuất gia năm 2007 (18 tuổi), thọ giới Sa Di Ni ngày 08 tháng 06 năm 2008 tại Tu viện Bát Nhã, pháp tự Chân Xương Nghiêm. Sư cô thuộc gia đình xuất gia Cây Ngô Đồng. Thọ giới lớn ngày 27 tháng 2 năm 2012 tại trong đại giới đàn Tình Huynh Đệ. Nhận truyền đăng năm 2018 trong Khoá tu xuất sĩ diễn ra tại Đạo tràng Mai Thôn với bài kệ truyền đăng:
Tông môn pháp bảo mãi xương long
Gia nghiệp giữ nghiêm tại cõi lòng
Hải triều vang vọng từng giây phút
Nguyện ước lên đường bước thong dong.
Là đệ tử thứ 537 của Thầy Làng Mai, sư cô Xương Nghiêm thuộc thế hệ thứ 43 của tông Lâm Tế và thế hệ thứ 9 của phái Liễu Quán.

Xướng Nghiêm (tên gọi) Một vị giáo thọ xuất gia nữ của Làng Mai. Người Việt Nam, sinh năm 1988, tập sự xuất gia năm 2005 (17 tuổi), thọ giới Sa Di Ni ngày 7 tháng 8 năm 2005 tại Tu viện Bát Nhã, pháp danh Tâm Quảng Uyên, pháp tự Chân Xướng Nghiêm. Sư cô thuộc gia đình xuất gia Cây Hướng Dương. Thọ giới lớn ngày 12 tháng 01 năm 2009 tại Làng Mai trong đại giới đàn Mùa Sen Mới. Nhận truyền đăng ngày 29 tháng 4 năm 2013 tại Tu viện Vườn Ươm với bài kệ:
Nhạc khúc đại đồng đang khởi xướng
Từng hàng tùng bách đứng trang nghiêm
Chân tâm mở lối trời cao rộng
Quê cũ về đây mãn thệ nguyền.
Là đệ tử thứ 303 của Thầy Làng Mai, sư cô Xướng Nghiêm thuộc thế hệ thứ 43 của tông Lâm Tế và thế hệ thứ 9 của phái Liễu Quán.