Khai giảng khóa học “Trái tim của Thiền tập Làng Mai” – thầy Pháp Niệm chia sẻ về nội dung “14 bài kệ chỉ quán”

Khi nói đến thiền tập đạo Bụt, chúng ta luôn nói đến hai khía cạnh của sự thực tập đó là thiền chỉ và thiền quán. Chỉ tiếng Phạn là Samatha (Stopping), nghĩa là dừng lại, ngưng lại, là lắng trong, là làm cho yên tĩnh lại để có thể chuyên chú vào một đối tượng – tâm nhất cảnh, không để cho tâm ý trôi lăn, đi hoang. Quán tiếng Phạn là vipaśyanā ; Pali: vipassanā (Insight meditation; Deep looking), nghĩa là nhìn sâu, là thấy rõ, là thấu hiểu được bản chất chân thực của đối tượng quán chiếu. Chỉ và Quán là hai danh từ rất quan trọng trong truyền thống thiền tập đạo Bụt và rất đặc thù đạo Bụt. Cốt lõi của chỉ và quán là niệm, định và tuệ; đó là ba nguồn năng lượng thánh gọi là tam vô lậu học, tức là ba nguồn năng lực mầu nhiệm nếu được phát huy một cách đúng đắn và vững chãi thì sẽ đưa tới sự trị liệu, chuyển hóa và tự do rất lớn. Ba nguồn năng lượng thánh này có mặt trong nền tảng giáo lý cốt lõi của đạo Bụt như trong Bát Chánh Đạo, Ngũ căn, Ngũ lực, Thất bồ đề phần… Chỉ và quán Bụt dạy rất kỹ, rất cụ thể trong các kinh nguyên thỉ như kinh Tứ Niệm Xứ, Quán Niệm Hơi Thở. Dù chúng ta tu tập ở truyền thống đạo Bụt nào thì phép tu chỉ quán vẫn luôn là trái tim, là cốt lõi của sự thực tập.

Mười Bốn Bài Kệ Chỉ Quán được Sư Ông Làng Mai phóng tác, có lẽ vào khoảng năm 2002-2003 và đã được Sư Ông lược giảng vào năm 2003, song rất tiếc là chưa tìm lại được băng đĩa thâu lại những bài giảng ấy. Qua Mười Bốn Bài Kệ Chỉ Quán, chúng ta thấy được chủ ý của tác giả rất rõ là muốn đem nguồn tuệ giác thâm sâu của đạo Bụt Đại Thừa, của thiền Đại thừa vào tắm trở lại trong dòng sông đạo Bụt Nguyên thỉ, qua đó chúng ta có một nên tảng pháp hành vững chắc và thực tiễn, có hệ thống, và chúng ta có cơ hội tiếp xúc tất cả những tinh tuý và sự sinh động của cả hai dòng chảy của sự truyền thừa mà không cảm thấy có sự tách biệt nào. Khi nói tới thiền Đại thừa thì chúng ta cũng bao gồm cả thiền Đông độ, một dòng thiền được sinh sôi nãy nở từ Trung Quốc, vốn được lưu xuất từ dòng thiền Nguyên thỉ, nhưng biến dạng cho phù hợp với văn hóa và tâm tư của người Trung Hoa hay nói chung là người Á đông.

Nhưng trên tất cả, phép tu Chỉ và Quán vẫn là nền tảng, là cốt lõi và chánh niệm chính là trái tim của thiền tập đạo Bụt. Trong nền tảng giáo lý căn bản của Bụt như giáo lý Tứ Diệu Đế trong đó có Bát Chánh Đạo và trong các phẩm trợ đạo như ngũ căn, ngũ lực, thất bồ đề phần… đều có nói đến chánh niệm. Từ đó chúng ta có thể khẳng định rằng chánh niệm là trái tim của thiền tập mà hễ có chánh niệm là có chánh định và tất yếu là có chánh kiến, tức là tuệ. Qua Mười Bốn Bài Kệ Chỉ Quán và pháp môn tu học của Làng Mai, chúng ta thấy chánh niệm chính là nền tảng, là trái tim của sự thực tập Làng Mai. Trong suốt 49 năm hành đạo của Bụt, ngài chỉ đề cập tới khổ và còn đường chuyển hóa khổ đau, đem lại an lạc, giải thoát và hạnh phúc ngay trong kiếp này và cùng nhau tạo dựng một thế giới an lành và hài hòa ngày bây giờ và ở đây. Vì vậy con đường Bụt là con đường hiểu biết và thương yêu được thể hiện quá giáo lý Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo và nền tảng pháp hành của giáo lý đạo Bụt là kinh Tứ Niệm Xứ và kinh Quán Niệm Hơi Thở hay còn gọi là kinh An Ban Thủ Ý.

Khóa học này sẽ kéo dài trong thời hạn khoảng 1 năm hoặc có thể hơn vì mỗi tháng chỉ học một ngày vào ngày Chủ Nhật; vừa học vừa tham cứu, trải nghiệm. Mười Bốn Bài Kệ Chỉ Quán nhìn thì đơn giản nhưng chứa đựng một nội hàm giáo lý và phương pháp tu tập trong truyền thống thiền rất phong phú và thực tiễn. Vì vậy dù biết rằng năng lực còn giới hạn nhưng vì các sư cô sư chú trẻ và các thiền sinh có duyên với Làng Mai chưa được học trực tiếp Mười Bốn Bài Kệ từ Thầy (Sư Ông Làng Mai) nên chúng tôi vẫn mạo muội chia sẻ lại cho các vị ấy được tiếp cận để học hỏi và thực tập.

Kính bạch Thầy, trong quá trình trình bày, chắc chắn chúng con sẽ con rất nhiều thiếu sót, chúng con ngưỡng cầu Thầy yểm trợ và soi sáng cho chúng con có đủ năng lực và sự sáng suốt để truyền trao lại cho các thế hệ của các sư em của chúng con.

Đệ tử kính lễ,

Thích Chân Pháp Niệm

…………………………….

Các buổi giảng sẽ được phát trực tuyến qua Zoom và trên Youtube Làng Mai vào 9:00 sáng (giờ Thái Lan). Và sẽ được cập nhật lịch học hàng tháng trên langmai.org.

Để tham gia khóa học này, đại chúng có thể lưu lại liên kết Zoom dưới đây:

Và lưu lại chuỗi liên kết Youtube của các buổi học trên Youtube Làng Mai: