Instant Niết Bàn (Niết Bàn chứng liền)
Chân Lạc Tuệ là tên Pháp tự của một cư sĩ nữ người Việt, hiện đang định cư tại Mỹ. Cô đã thực tập theo pháp môn Làng Mai từ năm 2005 và đã nhận giới Tiếp Hiện. Cô thường đến Tu viện Lộc Uyển thực tập chung với quý thầy quý sư cô ở đó. Trong mùa An cư năm nay cô mới được về Làng lần đầu tiên và ở được bảy tuần. Bài viết dưới đây là sự thực tập chia sẻ hạnh phúc, hoa trái của cô trong thời gian cô ở Làng.
Jan 3, 2013
Tôi đang ở Phi trường Bordeaux chờ chuyến bay về Mỹ sau hai tháng ở Làng. Đúng là một chuyến “đi xa làm ăn lớn”. Chiến lợi phẩm tôi mang về xài hoài không hết. Tôi thích nhất là không phải check in hành lý và các thủ tục rắc rối của an ninh phi trường. Tôi chỉ cười tươi đi qua các trạm kiểm soát.
Dù phi trường nhỏ nhưng rất nhộn nhịp cho bà con mua sắm một lễ Noel. Rồi còn Tết Tây, Tết Ta, người Việt mình ăn Tết rất kỹ. Nghĩ đến quà mang từ Làng về tặng người thương, lòng tôi tươi rói, quà chưa đưa mà đã hạnh phúc quá chừng. Tôi có nhiều lý do để trân quý món quà này. Tôi xin kể sơ qua vài điều rất “tục đế” như: tôi không phải mất ngủ suy tư tìm quà cho vừa ý người nhận, rồi cuối tháng phiếu tính tiền (bill) về tim lại thổn thức. Tôi cũng không được quên xin biên lai không đề giá tiền để gói chung vào, rủi người nhận không thích họ có thể trả đồ và lấy lại tiền (cash out), buồn cười nhất là quà cáp mà dính dáng đến tiền bạc thì có vẻ…không thanh tú. Tóm lại món quà tôi mang về đã “vượt thoát” bao nhiêu khê mà còn có công năng “bách dụng” và “vượt thời gian”, chỉ cần vô dầu nhớt (tune up) là mới toanh ngay.
Bạn đang thắc mắc? Quà gì như “năm tâm sở biến hành” vậy. Khó tin quá, chỉ ở Tây phương Cực Lạc, hay Nước Chúa… Còn nơi đây là cõi Ta Bà thì… làm gì mà có.
Không bạn ơi! Món quà đó có thật đó mà. Mới hôm qua tôi thấy Thầy cho, niềm an vui còn đang tràn đầy trong từng tế bào của tôi. Xin bạn hãy lắng lòng nghe! Đây là những điều tôi được nghe tại Xóm Thượng trong thiền đường Nước Tĩnh ngày 6 tháng 12 năm 2012, vào lúc 9:45’ sáng. Hôm đó thính chúng độ 300 vị, gồm khất sĩ và cư sĩ. Tiết trời cuối Thu nắng ấm, những cây phong còn mặc áo gấm lộng lẫy nổi bật trên những thảm cỏ xanh mướt của Làng. Sau 30 phút thiền tọa, đại chúng được Thầy hướng dẫn tập những động tác chánh niệm. Thầy đã 86 tuổi mà có những động tác đứng một chân, Thầy đứng rất vững. Sau đó là buổi xướng tụng của quý thầy quý sư cô. Thầy đưa mắt nhìn đại chúng rồi từ tốn nói đại ý như sau:
Chúng ta bị kẹt vào Nhị Nguyên (còn – mất; đúng – sai; trên – dưới…) nên đã gây ra biết bao khổ đau ngăn cách, hận thù, kỳ thị và còn tìm cách tiêu diệt nhau. Chúng ta lại tin mọi sự vật nằm ngoài nhau; mẹ chỉ là mẹ, con chỉ là con, Bụt là Bụt… Tin vào một vị thần ở ngoài mình có khả năng mang ta đi về Niết Bàn khi ta…từ chối thở.
Điều này đã gây ra bao bế tắc của truyền thông, nghi kỵ, hiểu lầm. Sự thật thì không như thế. Phàm thánh đồng cư! Không thể tìm Bụt ngoài chúng sinh, không thể tìm con ngoài mẹ, hãy tìm khổ đau ngay trong hạnh phúc, rác cũng là hoa… Thầy nhắc lại lời Bụt: “Nước biển có vị mặn, giáo pháp của tôi chỉ có một mục đích là cởi trói hệ lụy, giải thoát khổ đau, đem lại tự do. Đó là Niết Bàn.”
Chúng ta không có khả năng đạt đến Niết Bàn lúc sống. Chúng ta cầu xin về nơi ấy sau khi… chết. Đó là tà kiến lớn. Tà kiến này đã ngăn che không cho ta tiếp xúc được với Niết Bàn trong lúc chúng ta cần nhất. Đó là khi ta còn… sống.
Bạn ơi! Niết Bàn chỉ là sự vắng lặng của phiền não, âu lo. Thầy còn dặn hãy tắt Đài NST (none stop thinking).
Sự thật, các sự vật, cả mạng sống của chúng ta đều nằm trong nhau, nuôi nhau để tồn tại. Không thể lấy con người ra khỏi Đất Mẹ. Mọi vật cứ thế mà chồng chất, tương tức, chằng chịt, móc nối nhau mà biểu hiện. Bạn ơi! Hạnh phúc và khổ đau của ta cũng chính là của người đó bạn. Nghĩ kỹ lại đi, bạn sẽ thấy đúng “tim đen” quá. Nghĩ được như vậy bạn sẽ dễ dàng chấp nhận những vụng về của nhau, lòng xót thương sẽ mở rộng, biên giới ngăn che sẽ yếu đi. Niềm vui sẽ đến dễ dàng như nước từ cao rơi xuống thấp. Đó là Niết Bàn. Thầy còn dặn dò Niết Bàn có thể chế tác ngay trong giờ phút hiện tại (hiện tiền), ngay ở đây. Thầy nhắc mọi người đều có sẵn chìa khóa để tự mở cửa nhà tù do chính mình xây lên và tự vào đó ngồi để chịu trận dài dài. Chưa đủ, mình còn bảo vệ nhà tù cho kiên cố bằng cách nghe đi nghe lại những CD cũ rích đã một thời làm mình lịm chết, mình đâu muốn là loại bò nhai lại phải không bạn?
Chìa khóa đó là hơi thở có chánh niệm. Một hơi thở ý thức có công dụng như chìa khóa, mở tung được nhà tù, chặt đứt phiền não, giúp ta bước đi như một con người tự do. Đó là Niết Bàn. Hơi thở có chánh niệm giúp ta nhìn sự vật sâu sắc hơn, mới lạ hơn, trân quý hơn. Bạn ơi! Hãy cưng đôi bàn chân đã mang bạn đi đó đây. Hãy quý đôi bàn tay đã giúp bạn viết những lá thơ bày tỏ tâm tình bạn với người thương, vì nhiều người sinh ra đã không có đôi tay, bàn chân như bạn.
Hôm nghe Thầy dạy, lòng tôi rộn ràng quá đi! Một sư cô lớn ở Xóm Hạ cười nói: Cô T về Mỹ nhớ mang Niết Bàn về nhé! Tôi thích quá nghĩ ngay được một món để làm quà mang về. Đó là Instant Niết Bàn.
Ở Mỹ cái gì cũng instant (ăn liền) hết, cafe, đường, Internet, nhà tiền chế, sân cỏ, lại còn food to go, điện thoại to go…tóm lại cái gì cũng nhanh và gọn. Duy món tôi mang về làm quà là không đâu có, làm sao tôi không hý hửng được!
Thầy rất tâm lý với thời đại, ngay cả tu Thầy cũng chỉ cho con đường ngắn nhất. Chờ đến chết mới nếm Niết Bàn thì trễ rồi, lỗ vốn thôi phải không bạn.
Những ngày ở Làng tôi đã được nếm món này rồi. Tuy chưa “pro” nhưng cũng tuyệt vời lắm. Tôi nghe Thầy nên về phòng tính sổ xem mình làm ăn thế nào mà khổ dài dài vậy, rồi tôi xem xét lại nhà tù mình xây kiên cố ra sao? Tôi cũng kiểm tra lại quan niệm Nhị nguyên của tôi vững chắc như núi cao không?
Tóm lại tôi đã làm một đổi mới nội tâm. Tôi làm custom make chìa khóa để mở cửa nhà tù của tôi. Tuy chưa phá tung, nhưng cửa sổ đã mở, hương tự do đang bay vào. Những trách móc, phiền muộn các con tôi từ từ rơi rụng như lá mùa thu vậy. Tôi thực tập yếu kém nên để “người khách không mời” đã tác yêu tác quái nhà tôi, chút nữa tôi bị mời ra sân ở. Tương chao chưa thấm mới ra cớ sự mẹ con rủ nhau khóc thầm và nghẹn ngào không nói được với nhau. Tình thương của mẹ con tôi luôn có đó, nhưng cứ bận rộn với tủi hờn nên tình bị che lấp. Phải chờ tôi sách valise sang Làng mới bừng tỉnh để nhận món quà quý đang nằm trong tay mình.
Thầy rất thương chúng ta nên người không muốn mình phải đợi chờ, “lá khô vì đợi chờ”* huống gì mình phải không bạn?
Đó là những điều căn bản Thầy cho để mang về nấu món này, tôi chỉ xin mạn phép nói sơ trong sự thực tập non nớt của tôi thôi, bạn nào muốn có “đặc sản của Làng” thì xin mời về Làng ở là tốt nhất.
Sau đây là vật liệu bạn cần (không phải đi chợ)
Ngồi yên, giữ thân ngay thẳng, tâm an tịnh, mỉm cười, có chỗ thoáng, yên lặng.
Điều chỉnh hơi thở đều, nhẹ, tự nhiên.
Quán chiếu sâu sắc về nhà tù của mình (ghi ra giấy, thành thật).
Quán chiếu sâu sắc về hạnh phúc mình đang có (ghi ra giấy, chi tiết).
Quán chiếu sự liên hệ mật thiết của mình với chung quanh, kể cả sự tồn tại của mình.
Quán chiếu những khổ đau và ôm ấp chúng như bà mẹ ôm con.
Hãy tha thứ những vụng dại của mình rồi mới tha thứ những người đã làm mình khổ.
Hãy “thực tế hoá vô thường” để chấp nhận sự sống là… vậy.
Mềm dẻo quan niệm Nhị nguyên để không bị kẹt chặt trong tư duy.
Cần niềm tin vững chãi cho tất cả từ 1 đến 9, món ăn sẽ ngon hơn.
Tuy bạn không phải đi mua sắm quà, nhưng bạn nên nấu món này cho chính mình thường xuyên cho ngon rồi bạn hãy đem đi tặng, vì bạn đâu muốn quà bị… úng thủy. Không có sự ngăn cách giữa người cho và kẻ nhận. Vì nếu không có người nhận thì cũng không có người cho phải không bạn. Cho quà xong bạn cũng nên để ý xem người nhận có tươi mát hơn không? Bạn có thể thay đổi gia vị cho vừa khẩu vị.
Bạn ơi! Tính tôi thực tế, làm gì cũng phải có lời. Quà quý như vậy mình phải rủ nhau đi lập công ty để ai cũng được hưởng. Công ty này không cần qua bao thủ tục rắc rối, cũng không cần kêu gọi cổ phần…, chỉ cần ai muốn sống thảnh thơi, muốn dừng lại để trân quý những gì đang có như hơi thở có chánh niệm. Tôi biết bạn đang cười, tự nhủ: Gớm, tưởng gì mới chứ thở thì có gì là lạ. Bạn ơi! Có mới lắm ạ! Vì cả đời chúng ta thở mà như… đã chết.
Tôi đang mời bạn uống trà đi rồi chúng ta đi lập tăng thân đó bạn. Thị trường đang cần món này vô cùng. Thích nhất là ai đã được hưởng món này rồi thì chính họ là người đích thân đi tặng quà, cứ như là “trái yêu thương đầy cành, hái đem cho mọi người” vậy. Bạn ơi, đã đến giờ tôi lên phi cơ rồi. Tôi có 10 giờ bay nên tha hồ… thở.
Hẹn bạn mùa An cư tới chúng ta cùng nhau “áo nâu về Làng” để nhận thêm quà Thầy cho.
Món quà đến tay bạn giữa lúc nàng Xuân đang múa hát. Tôi xin mượn hai câu thơ của Thầy để chúc bạn đầu năm, giữa năm, cuối năm và nhiều năm sau nữa:
Sắc Xuân rực rỡ trời phương ngoại
Thơ hát yêu thương rộng tháng ngày.
*Nhạc Trịnh Công Sơn