Format: Default

(Trích Lời bạt trong sách Cách mạng Liệu pháp Thư giãn do thầy Thích Chân Pháp Khâm tham gia hiệu đính)

Tại các trung tâm thiền tập Làng Mai, có một thực tập mà mọi người rất thích gọi là thiền buông thư. Trong thực tập này, mọi người thực tập thiền trong thư thế nằm. Buông thư toàn thân, theo dõi hơi thở vào ra, gọi tên những bộ phận của thân thể và gởi tình thương yêu đến những bộ phận đó.

Người hướng dẫn có giọng nói nhẹ nhàng, hướng dẫn cách thực hành để mọi người làm theo. Đến gần cuối bài tập thì mọi người lại được nghe hát. Khoảng 20 phút sau khi thực tập bắt đầu, thì nhiều người ngủ khò. Thực tập này tốt nhất là khi thức, không ngủ. Nhưng trong xã hội bận rộn hiện đại, được buông thư ru ngủ là điều rất quý, cho nên có cơ hội ngủ thì ai cũng muốn ngủ.

Thực tập thiền buông thư này đã giúp chữa được bệnh mất ngủ và nhức đầu của nhiều người. Trong một khóa tu tôi hướng dẫn tại Philippines, một thiền sinh đã chia sẻ là nhờ thực tập thiền buông thư mà cô đã chữa được bệnh mất ngủ sau nhiều năm. Trước đó, cô chỉ ngủ được mỗi đêm có vài tiếng.

Khi còn là một cư sĩ, tôi được thực tập thiền buông thư do Thiền sư Thích Nhất Hạnh (mà các đệ tử thường hay gọi là Thầy) hướng dẫn trong một khóa tu cho người Việt vào năm 1989 tại thành phố Fairfax, tiểu bang Virginia, Mỹ. Đó là năm đầu tiên Làng Mai đem thiền buông thư vào chương trình thực tập thường xuyên, cho nên đích thân Thiền sư Thích Nhất Hạnh hướng dẫn để đào tạo các đệ tử và hướng dẫn thiền sinh. Thực tập thiền buông thư (cho thân thể) này có nguồn gốc từ trong 4 bài tập đầu của kinh Quán niệm hơi thở, có nội dung như sau:

Thở vào/ ra tôi biết là tôi đang thở vào/ ra,
Thở vào/ ra tôi biết theo dõi hơi thở từ đầu cho đến cuối,

Thở vào/ ra tôi ý thức về toàn thân tôi,
Thở vào/ ra tôi làm cho toàn thân tôi thanh tịnh.

Tiếp theo 4 bài tập này thì có 12 bài tập khác cho lĩnh vực tâm, giúp hành giả quán chiếu và điều phục cảm thọ, cảm xúc và nhận thức. Kinh Quán niệm hơi thở và kinh Bốn lĩnh vực quán niệm (kinh tiếp theo, phát triển sâu hơn kinh Quán niệm hơi thở) là hai cẩm nang thiền tập của Làng Mai.

Vào năm 1958, Thầy Nhất Hạnh bị bệnh nặng, phải vào bệnh viện. Thầy đã dùng các thực tập hơi thở chánh niệm để chữa cho mình trong lúc nguy kịch nhất, chuyện ấy đã được ghi lại:

Trong giây phút cơn bệnh trở nên nguy kịch nhất, Thầy đã bám lấy hơi thở, thở thật chậm và thật sâu với tất cả sức lực còn lại của mình. Đến lúc cảm thấy dễ chịu hơn, Thầy gắng sức để trở dậy thiền hành và Thầy đã sống sót. Từ khi còn là một chú điệu, Thầy đã được thực tập kinh hành.

Tại chùa Báo Quốc, Thầy cũng đã được học phương pháp sổ tức. Giờ đây, Thầy tự tìm ra cách thức thở và đi để có thể làm tĩnh lặng thân tâm, đó là cách kết hợp hơi thở và bước chân một cách tự nhiên trong khi đi. Thay vì sử dụng phương pháp sổ tức, Thầy đếm bước chân với hơi thở trong sự hòa điệu. Bằng cách hoàn toàn tập trung vào bước chân và hơi thở – mà không vào bất cứ một cái gì khác – Thầy đã có khả năng thực sự dừng lại (chỉ – śamatha), và làm lắng dịu cơn đau mà không bị cơn đau kéo đi.

Thầy đã bắt đầu thực hành phương pháp đó hồi còn ở chùa Ấn Quang và tiếp tục thể nghiệm ở B’lao, Phương Bối, bệnh viện ở Tokyo và sau đó nữa là ở trường Đại học Princeton, Hoa Kỳ cũng như trong những thập kỷ kế tiếp, khi cái hiểu của Thầy về kinh Quán niệm hơi thở và kinh Bốn lĩnh vực quán niệm càng sâu hơn (1).

Năm 1974, Thầy Nhất Hạnh viết cuốn sách Phép lạ của sự tỉnh thức, nói về những thiền tập dựa vào kinh Quán niệm hơi thở. Cuốn sách này được xem là bước khởi đầu của chánh niệm ở phương Tây. Thầy Nhất Hạnh được vinh danh là Cha của chánh niệm hiện đại phương Tây một phần là do ảnh hưởng của cuốn sách này. Tiến sĩ Jon Kabat-Zinn người thiết lập ra chương trình Giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm (Mindfulness Based Stress Reduction, MBSR) chuẩn mực ở Mỹ rất ngưỡng mộ cuốn sách này. Nhiều bác sĩ phẫu thuật chia sẻ là những thực tập trong cuốn sách này giúp cho họ tập trung nhiều hơn khi phẫu thuật.

Vào tháng 7 năm 2001, bác sĩ Herbert Benson đã viết thư mời Thầy Nhất Hạnh là người đầu tiên nhận giải thưởng Thân tâm – Tâm linh của Viện Y học Thân Tâm. Nội dung lá thư nói về những đóng góp của Thầy trong lĩnh vực sức khỏe thân tâm, những nghiên cứu và thành tựu của Viện và của bác sĩ Benson. Toàn bộ lá thư như sau (2):

Ngày 25 tháng 7 năm 2001            

Hòa thượng Thích Nhất Hạnh

Tu viện Rừng Phong
Morgan Hill Road
South Woodstock, VT 05071

Kính thưa Hòa thượng Thích Nhất Hạnh,

Thay mặt Viện Y học Thân Tâm , tôi viết thư mời Hòa thượng trở thành người đầu tiên nhận Giải thưởng Thân Tâm – Tâm Linh. Giải thưởng này sẽ được trao tại Hội nghị Tâm linh và Chữa bệnh trong Y học, được tổ chức tại Boston vào ngày 14 tháng 12 năm 2001. Hội nghị được tài trợ bởi Viện Y học Thân Tâm và Khoa Tiếp tục Giáo dục Y tế, Đại học Y Harvard.

Giải thưởng này được thành lập để tôn vinh một cá nhân có công việc và cuộc sống tiêu biểu cho sự hòa hợp giữa thân, tâm, và tâm linh. Viện muốn tôn vinh Hòa thượng vì Hòa thượng thể hiện những đức tính này thông qua công việc Hòa thượng đã làm trên khắp thế giới với tư cách là một vị thầy và nhà nhân văn. Những vị khách tại các sự kiện trước đây của Viện bao gồm Đức Đạt Lai Lạt Ma, Ngài John Templeton, Tiến sĩ Robert Coles, Goldie Hawn, Tiến sĩ Thomas Moore, Yo Yo Ma và Jane Alexander.

Viện Y học Thân Tâm, tại Trung tâm Y khoa Beth Israel Deaconess và Đại học Y Harvard, đã phát triển sau hơn 35 năm hoạt động trong lĩnh vực y học thân tâm, là ứng dụng khoa học của các phương pháp bao gồm đào tạo Phản ứng Thư giãn trong thiền định, quản lý căng thẳng, dinh dưỡng, tập thể dục và tâm linh. Phương pháp tiếp cận đa ngành này hướng tới toàn bộ con người và trao cho họ quyền thực hiện việc tự chăm sóc bản thân một cách có trách nhiệm. Tôi đã có công trong việc thiết lập lĩnh vực y học thân tâm hơn 30 năm trước trùng với thời điểm xuất bản cuốn sách bán chạy số một của tôi, Phản ứng Thư giãn.

Đội ngũ nhân viên của Viện gồm các nhà khoa học, bác sĩ, nhà tâm lý học, y tá và nhà giáo dục được đào tạo chuyên sâu đã tiến hành nghiên cứu mang tính đột phá trong nhiều lĩnh vực khác nhau để xác nhận các khía cạnh chữa bệnh của thiền định. Chúng tôi đã phát triển các chương trình lâm sàng để cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế cập nhật nhất nhằm giảm triệu chứng đối với các tình trạng bệnh lý do căng thẳng gây ra hoặc trở nên trầm trọng hơn.

Trong hơn 30 năm, các phòng thí nghiệm tại Đại học Y Harvard đã nghiên cứu một cách có hệ thống những lợi ích của sự tương tác giữa thân và tâm. Nghiên cứu đã chứng minh rằng khi một người thực hiện một lời cầu nguyện, từ ngữ, âm thanh hoặc cụm từ lặp đi lặp lại và khi không can thiệp những suy nghĩ xâm nhập thì một loạt các thay đổi sinh lý cụ thể sẽ xảy ra. Những thay đổi này trái ngược với những thay đổi do căng thẳng gây ra. Nghiên cứu của chúng tôi đã chỉ ra rằng những thay đổi sinh lý do thiền định mang lại có lợi cho nhiều tình trạng bệnh lý bao gồm tăng huyết áp, nhịp tim không đều, nhiều dạng đau mãn tính, mất ngủ, vô sinh, các triệu chứng của bệnh ung thư và nhiều tình trạng khác.

Tấm gương Hòa thượng đã thể hiện qua công việc và cam kết cải thiện chất lượng cuộc sống thông qua những bài giảng về chánh niệm đang giúp mang lại những thay đổi rất cần thiết trên thế giới. Tôi mong được thảo luận chi tiết hơn về lời mời này nếu Hòa thượng chấp nhận giải thưởng này.

Với những lời chúc tốt đẹp nhất,

Trân trọng, Herbert Benson, MD

Trong mấy chục năm giảng dạy ở phương Tây, Thầy Nhất Hạnh đã có nhiều khóa tu cho các chuyên viên y tế, đặc biệt là cho các nhà tâm lý trị liệu. Trong cuốn Cách vận hành của tâm, Thầy viết:

Chắc chắn tâm lý học Phật giáo sẽ tiếp tục có ảnh hưởng đến Tâm lý học phương Tây. Những phương pháp chữa trị bệnh tâm lý sẽ dần dần chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi Tâm lý học Duy Biểu. Trong các khóa tu tôi hướng dẫn cho các nhà tâm lý trị liệu, chúng tôi tập thở có ý thức, ngồi thiền, và cùng nhau đi thiền hành, nhận biết và ôm ấp nỗi đau, và những điều này thực tiễn trở thành một phần trong cuộc sống của chúng ta. Đây là sự đóng góp tốt nhất mà Phật giáo có thể làm cho liệu pháp tâm lý phương Tây (3).

Trị liệu hành vi biện chứng (Dialectical Behavior Therapy), một chương trình trị liệu tâm lý có cấu trúc giáo dục để quản lý các cảm xúc mãnh liệt và các quan hệ xã hội, đã phát triển nhiều kỹ năng chánh niệm phần lớn dựa trên những hướng dẫn của Thầy Nhất Hạnh (4).

Nhân dịp cuốn sách Cách mạng Liệu pháp Thư giãn ấn bản tiếng Việt được phát hành, tôi mạo muội viết lên những lời này để ghi ơn và vinh danh hai vị tiên phong trong lĩnh vực sức khỏe thân tâm: Bác sĩ Herbert Benson (1935-2022) và Thiền sư Thích Nhất Hạnh (1926-2022).

Thích Chân Pháp Khâm

Viện trưởng Viện Phật học Ứng dụng Châu Á, Hong Kong

Giám đốc Trung tâm Sức khỏe Thân tâm Thở và Cười, Hong Kong.

(Thầy Thích Chân Pháp Khâm là đệ tử xuất gia của Thiền sư Thích Nhất Hạnh).

(Trích từ sách Tình Thầy của sư cô Chân Hội Nghiêm)

Mùa xuân đã đến, khắp nơi hoa nở tưng bừng. Hoa bồ công anh, hoa daisy (hoa cúc), hoa butttercup (hoa mao lương) đã trải thảm vàng trắng khắp nơi, trông thật diễm tuyệt. Đi đâu cũng thấy hoa. Đất trời đang rực rỡ sắc xuân. Hầu như nhà nào cũng có cây mận trắng hoặc hồng nở trước sân như cây mai ngày Tết ở Việt Nam. Nhìn hoa là thấy lòng nhẹ nhàng thanh thoát. Hoa lê, hoa táo, hoa cherry cũng đang chuẩn bị nở. Ở đây lạ một điều là mùa xuân hầu như cây nào cũng nở hoa.

Cây hoa Magnolia (mộc lan) ở Sơn Cốc cũng đã nở rộ. Hôm qua đại chúng có một ngày xuất sĩ ở đây. Thầy trò đua nhau chụp hình, thật vui. Mùa xuân đẹp nhẹ nhàng mà rộn rã.

Sáng nay đại chúng tiễn Thầy và quý thầy quý sư cô ra phi trường đi châu Á, nước đầu tiên là Thái Lan, sau đó là Hàn Quốc và Hồng Kông. Xóm Hạ đi ba xe van, không biết xóm Mới và xóm Thượng đi mấy xe nhưng số lượng cũng đông không kém. Đến phi trường thì thấy Thầy đã có mặt ở đó rồi. Ngồi đằng sau Thầy là ông luật sư Figerou. Chúng con đến ngồi quây quần bên Thầy nghe Thầy kể chuyện. Thầy đến phi trường sớm hơn là để ký hợp đồng chuyển giao tài sản. Nếu không làm những công việc này thì khi Thầy tịch những tài sản, như bản quyền sách của Thầy, những cơ sở vật chất đều thuộc về nhà nước mà không thuộc về tăng thân. Người đại diện tăng thân ký nhận là sư cô Thoại Nghiêm. (Nếu có vấn đề gì trở ngại với sư cô thì tăng thân có quyền cử người khác để thay thế ký nhận).

Vậy là Thầy đã trao tất cả gia tài của mình lại cho tăng thân, mà người đại diện nhận là sư cô Thoại Nghiêm. Ký xong hợp đồng, Thầy hỏi luật sư:

– Thế còn những quyển sách chưa ra đời, những quyển sách mà tôi đang viết và sẽ viết thì sao?

– Điều đó thì chịu thôi vì luật pháp chưa chấp nhận những điều như thế – ông luật sư trả lời.

– Thế khi một người đang mang thai thì người đó được gọi là mẹ hay chưa? – Thầy hỏi.

– Rồi – ông luật sư cười và đáp.

– Những quyển sách đó tuy chưa ra đời nhưng đã có trong này rồi. – Thầy chỉ vào bụng mình. Nói rồi Thầy chỉ qua sư cô Tùng Nghiêm (sư cô Tùng Nghiêm trước khi đi xuất gia cũng là một luật sư) – Như sư cô Tùng Nghiêm đây cũng là một quyển sách của tôi tuy sư cô không ở trong này. Sư cô đang ở ngoài này nhưng kỳ thực sư cô cũng đang ở trong này – Thầy chỉ vào bụng mình.

– Chắc là trong tương lai luật pháp sẽ xem lại điều này – ông luật sư đáp.

Sư cô Tùng Nghiêm nói:

– Đến đây ông mới được nghe những điều tâm linh như thế.

Đứng về phương diện tích môn, về sự thật tương đối thì gia tài mà Thầy trao cho là những cơ sở vật chất, những bản quyền sách, v.v…nhưng đứng về phương diện sự thật tuyệt đối thì Thầy đã trao truyền chính con người mình, chính thân mạng mình cho tăng thân rồi, và trong mỗi người con của Thầy đều có Thầy, đi đâu chúng con cũng mang Thầy bên mình. Đó là gia tài tâm linh quý giá nhất, quý hơn bất cứ gia tài nào mà tất cả chúng con, những người con của Thầy đều nhận được. Chúng con thấy mình thật may mắn!

Đưa Thầy và đại chúng qua phòng cách ly, chúng con ra về. Nguyện cầu chư Bụt chư Tổ luôn gia hộ cho Thầy và tăng thân được bình an trong chuyến đi này.

(Sư cô Chân Tuyết Nghiêm)

Thầy kính thương,

Con vẫn viết thư cho Thầy vì con cảm nhận sâu sắc Thầy vẫn còn đây trong giây phút này. Chỉ cần một hơi thở bình an là con có thể mời Thầy về bên con rất sâu sắc. Ngày Thầy chưa ẩn tàng, con cũng đã học tiếp xúc với Thầy trong con như vậy. Cho nên mỗi khi viết thư cho Thầy, con cảm nhận được Thầy đang thật sự rất gần, luôn có mặt để lắng nghe, để thấu hiểu những tâm tình của người con trẻ.

Cuộc chơi sinh tử nhỏ

Thầy ơi,

Lại một lần nữa con đặt chân đến miền đất mới. Mỗi lần thay đổi trung tâm tu học, con thường tác ý là mình đang thực hiện một cuộc chơi sinh tử nhỏ. Con trải nghiệm sự buông bỏ những thân quen và chấp nhận những điều mới mẻ. Trạm Tịch, nơi cho con rất nhiều điều kiện hạnh phúc, nơi con đã sống, tu học và gắn bó gần sáu năm qua. Con thương tất cả những gì thuộc về nơi ấy. Năng lượng tu học, lý tưởng phụng sự, tình chị em, tình tăng thân, khu rừng yên và tất cả những ân nghĩa đầy vơi.

Ngày rời Trạm Tịch, con có cảm giác mình chỉ lên đường cho một khóa tu dài hạn nên trong lòng không có cảm xúc rời bỏ hay chia ly. Nhìn lại, con thấy cuộc chơi mà con trải qua trên mảnh đất Trạm Tịch đã đủ đẹp. Con sống, tu học và cống hiến bằng cả trái tim ở đó nên ngày rời đi, con thấy lòng mình thỏa mãn, an vui.

Con lại một lần nữa chiêm nghiệm sâu sắc lý tưởng sống của mình: Sống trọn vẹn, sống hết lòng thì khi ra đi con sẽ thấy bình an. Sống đẹp, chết sẽ đẹp. Con đã gửi vào ngân hàng tâm linh của con một ít vốn cho sự nghiệp giải thoát sinh tử của mình. Thầy thấy con suy nghĩ vậy có được không ạ? Dù bé nhỏ nhưng cái thấy ấy cũng khiến cho con luôn cảm thấy vui và nhẹ nhàng trước sự đổi mới.

Đại Ẩn Sơn – Lộc Uyển Tự, cái tên mà con đã được biết từ rất lâu rồi, đã nghe nói nhiều về cái bao la và hùng vĩ nơi đây. Vậy mà hôm nay khi đặt những bước chân đầu tiên trên mảnh đất này, con thật sự cảm nhận sự vững chãi và thích thú. Đúng là ngôi chùa nằm ẩn sâu trong lòng núi, bao quanh là chập chùng núi đá sa mạc. Vừa đến nơi, con đã thấy hạnh phúc vì được về với thiên nhiên, về với sự che chở thật gần của trời Cha, đất Mẹ. Mấy hôm nay lòng con cũng thênh thang khi nhìn ngắm đất trời rộng mở bao la.

Có một ước hẹn như lời mời gọi khiến con tìm leo lên đỉnh đồi trong buổi sáng đầu tiên thức dậy trên mảnh đất này. Con và sư em ngồi yên trên đỉnh đồi nhìn ra xa mây núi, thấy lòng thật bình an. Hai chị em cứ lặng yên để cảm nhận đất trời thiêng liêng và từng khoảnh khắc quý giá ấy.

Cất giọng hô canh buổi sáng:

Giây phút hiện tại tuyệt vời biết mấy, con biết ơn hàng vạn nhân duyên đưa con về chốn này. Rõ ràng sự tiếp nối liên hồi, duyên này khép lại để duyên khác mở ra. Cuộc đời luôn là chuỗi tiếp nối nhiệm mầu.

Tay Thầy trong túi áo con

Buổi sáng, trời se lạnh. Con khoác áo, mang tất, đeo găng tay ấm áp nhưng tay vẫn lạnh. Con vừa đi, hai bàn tay thọc vào túi áo. Con nhớ lại một kỷ niệm ngọt ngào với Thầy vào mùa đông năm 2010. Năm ấy con tròn hai mươi tư tuổi, một năm nhiều sóng gió với những bước chuyển mình trong hành trình tu học của con. Việc chuyển trung tâm tu học đến với con như một định mệnh, chưa mấy sẵn sàng mà các nhân duyên cứ nối tiếp nhau một cách vội vã.

Tuổi hai mươi tư, con còn ham vui lắm, còn cần thật nhiều tình huynh đệ. Do vậy, việc phải chuyển từ xóm Hạ lên thiền đường Hơi Thở Nhẹ ở Paris như một sự thiệt thòi, hy sinh của tuổi trẻ. Từ một đại chúng ba xóm có đến mấy trăm người đông vui, con được khuyến khích trải nghiệm sống ở một trung tâm nhỏ chỉ có tám sư cô, trong đó có bốn chị em trẻ Việt Nam.

Buổi sáng con và sư em Nội Nghiêm lên chào Thầy để lên đường. Lòng mang nỗi buồn nặng trĩu. Như thấu hiểu niềm riêng ấy, Thầy đứng sẵn trước cổng Sơn Cốc để chờ đón chị em con. Vừa bước xuống xe, Thầy đã xoa đầu và nắm tay hai chị em con thiền hành quanh nội viện. Bước đi lặng yên bên Thầy, con cảm nhận sâu sắc tình Thầy thật ấm áp, dù Thầy không nói điều gì. Thầy luôn là vậy, bao giờ cũng thể hiện tình thương thật tinh tế nhưng khiến chúng con ghi khắc từng phút giây.

Bàn tay con lạnh ngắt, và càng rõ hơn khi con nắm lấy bàn tay ấm của Thầy. Con cứ sợ cái lạnh của tay mình thấm qua tay Thầy mà thương Thầy quá. Bỗng Thầy dừng lại, nhìn con. Con chưa kịp hiểu Thầy đã lên tiếng: “Tay con lạnh quá!”. Rồi Thầy mỉm cười và nhẹ nhàng đặt đôi tay nắm chặt của hai thầy trò vào trong túi áo của Thầy. Con ngạc nhiên và thấy lòng hạnh phúc, cảm động vì tình Thầy. Bàn tay con dần ấm lên. Và trong từng tế bào, ngóc ngách của tâm hồn cũng được thấm nhuần cái ấm của tình thương.

Đi một vòng về đến cửa vào Sơn Cốc, Thầy rút đôi tay ra khỏi túi áo của Thầy. Siết chặt bàn tay con, Thầy nói: “Tay con đã ấm lại rồi thấy chưa? Lên trên ấy mỗi lần con thấy buồn, cô đơn, nhớ Thầy, nhớ đại chúng, con hãy đặt tay vào túi áo. Có tay Thầy trong túi áo của con”. Giây phút ấy lắng đọng tình thầy trò và đã trở thành huyền thoại trong con. Từng lời Thầy nói là dấu ấn, là gia tài, là hành trang để tiễn đứa học trò nhỏ lên đường đi xa và con mãi mang theo cho tới bây giờ.

Cái buồn tủi được xoa dịu bằng tình Thầy ấm áp. Con thấy mình muốn đi tới mạnh mẽ hơn với niềm tin của Thầy và đại chúng dành cho mình. Quả thật, trong những ngày tháng ở Thiền đường Hơi Thở Nhẹ, có những phút yếu lòng, con buồn bã, mệt mỏi. Cũng có những khoảnh khắc con thấy mình tràn ngập sự cô đơn, tủi hờn. Con đã nhớ đến Thầy, và không ít lần con đặt tay vào túi áo để tiếp xúc với bàn tay của Thầy, bàn tay của tình thương yêu và tin cậy.

Sức mạnh đó giúp con vượt qua những khó khăn bé nhỏ để từng bước trưởng thành. Có lẽ trong suốt hành trình sau đó con xa Thầy trên phương diện hình hài, nhưng trong tâm con luôn có Thầy rất gần. Lời Thầy nói như là câu thần chú nhỏ của con: “Có bàn tay Thầy trong túi áo của con”. Sáng nay, trên đường lên đồi, với hai bàn tay đặt vào túi áo, con cũng nắm được bàn tay Thầy trong những phút giây trở về hạnh phúc, bình yên và ấm áp tình thương.

Trọn vẹn ân tình

Thầy kính thương,

Núi đồi Lộc Uyển thật đẹp. Ngồi trên mỏm đá nhìn xuống phố núi bao la, lòng con cũng tự nhiên rộng mở. Không có gì khiến con phải lo lắng. Không có gì khiến con nuối tiếc trong giây phút này. Có lẽ nhờ những bài học Thầy đã dạy cho con trong những ngày tháng con được gần Thầy, mà ở góc độ nào con cũng tìm được một vài điều khiến tư duy con đổi thay tích cực. Tâm thức con luôn chọn về hướng tự do, để rồi những điều con chọn làm trong cuộc đời xuất sĩ của mình luôn có ý nghĩa rất riêng của nó.

Con còn nhớ khi rời Thiền đường Hơi Thở Nhẹ về lại Làng sau một năm gắn bó, con nhận được rất nhiều tình cảm yêu thương của tăng thân nơi ấy, đặc biệt là các bạn sinh viên trẻ Việt Nam hay lui tới thiền đường. Khi rời đi, con tập buông hết mọi duyên với mọi người, mọi cảnh như quan điểm sống rất rõ trong con. Sống thì có mặt hết lòng, đi thì không còn ràng buộc. Con nghĩ điều ấy đúng với lý tưởng tự do của một người tu sĩ. Vì vậy, con khá bất ngờ khi về Làng, Thầy lại dạy con: “Thầy nghe nói các bạn trẻ Paris quý và thương con lắm phải không? Con nhớ viết thư cho các bạn trẻ để nuôi dưỡng họ nhé”. Con bất ngờ lắm, nhưng lại nghĩ, Thầy đang khích lệ mình sau một năm chịu trải nghiệm sống và xây dựng chúng ở thiền đường Hơi Thở Nhẹ. Vì vậy, con lặng lẽ cho lời Thầy dạy đi qua như một cơn gió.

Nhưng vài ngày sau đó, Thầy lại hỏi: “Con đã viết thư cho các bạn trẻ chưa?”. Lần này con mới để tâm nhiều hơn điều Thầy dạy và tự hỏi: “Đây là bài tập Thầy giao cho mình sao? Tại sao mình muốn buông mà Thầy lại dạy mình nắm?”. Con muốn hiểu cho đúng để làm điều Thầy dạy thật tự nhiên, nhưng vẫn chưa giải bày được bài tập ấy. Vậy nên con chọn im lặng, không làm gì cả. Thế rồi thêm vài ngày nữa, Thầy lại cho con một bài tập cụ thể hơn: “Tuyết Nghiêm, con viết thư rủ các bạn trẻ về Làng ăn Tết nhé. Các bạn được về Làng ăn Tết là vui lắm!”. Lần này thì con đã dần hiểu bài tập Thầy trao. Càng nhìn sâu về điều Thầy dạy, con tự nhận ra giá trị mới cho con đường phụng sự của mình: “Khi mình còn duyên nuôi dưỡng một ai đó thì hãy tiếp tục hết lòng, bởi vì đó là duyên đẹp”. Nghĩ thông rồi, con ngồi xuống viết thư gửi đến các bạn trẻ Paris như lời Thầy dạy. Các bạn nhận được thư thì ấm lòng lắm. Trong thư, con kể cho các bạn nghe về sự quan tâm của Thầy dành cho các bạn qua việc Thầy dạy con viết thư này. Và niềm vui đến khi năm ấy, các bạn trẻ lần đầu tiên kéo nhau về Làng ăn Tết thật vui dù chỉ có hai ngày ngắn ngủi.

Cũng năm đó, trong buổi Bói Kiều đầu xuân của đại chúng, Thầy cũng ưu ái mời đại diện các bạn trẻ lên bói Kiều. Sau câu hỏi của bạn trẻ đặt ra trong đại chúng, lòng con hạnh phúc lắm khi các bạn được tăng thân lớn ôm ấp, thương yêu và nâng đỡ. Đang tận hưởng niềm vui đó, bỗng Thầy gọi tên con: “Tuyết Nghiêm, con ngâm Kiều đi”. Con ngồi sau lưng Thầy, nên Thầy vừa nói vừa quay lại nhìn con. Con bối rối vì trình độ ngâm Kiều của con vẫn rất dở, mà quanh con toàn quý thầy quý sư cô ngâm Kiều quá xuất sắc. Con khẽ cầu cứu đến Thầy: “Dạ con bạch Thầy, nãy giờ quý thầy, quý sư cô ngâm hay quá, vị thì ngâm giọng Bắc, vị thì ngâm giọng Huế, vị ngâm giọng miền Nam, con không biết phải ngâm giọng gì nữa?”. Thầy mỉm cười từ bi: “Con hãy ngâm bằng giọng của con”. Câu nói của Thầy khiến con giật mình, biết mình chỉ có thể cất giọng tự do nhất như đó là mình vậy thôi. Vừa ngâm xong, tuy giọng không hay lắm nhưng con thỏa mãn như công án Thầy trao “Con hãy ngâm bằng giọng của con”. Đó là mộc dấu của sự tự do, tự tại, sẵn sàng.

Vừa bước qua được một cánh cửa khó, con thở phào nhẹ nhõm, bất chợt Thầy lại tiếp tục giao cho con bài tập khó thứ hai: “Tuyết Nghiêm, con giải Kiều cho bạn đi”. Lần này con lại sốc hơn, vì dường như buổi bói Kiều nào cũng chỉ có Thầy và quý thầy, quý sư cô lớn giải cho đại chúng. Con bối rối quá, cố tìm lối thoát lần nữa, con khẽ thương thuyết để từ chối: “Dạ bạch Thầy, con không biết giải Kiều đâu”. Ánh mắt con năn nỉ Thầy cứu con, nhưng Thầy lại vừa cười, vừa cương quyết: “Đâu được, con là sự tiếp nối của Thầy mà”. Con lại không thể làm gì hơn ngoài việc chấp nhận hiện tại của mình và chấp nhận nhập vai giải Kiều cho bạn trẻ ấy. Có lẽ con hiểu bạn đủ nên con đi thẳng vào vấn đề của bạn khiến ai cũng cười, vì nói trúng tim đen quá. Một buổi sáng thôi mà bao điều lưu lại trở thành thiên thu trong con cho đến bây giờ Thầy à.

Thầy kính thương,

Những bài tập Thầy giao cho con, con vẫn để nhiều tâm huyết để giải trong suốt những năm qua. Câu thần chú “Con hãy ngâm bằng giọng của con” giúp con vượt thắng những mặc cảm tự ti trong mình để có một trạng thái tự nhiên, tự tại trong khi làm một điều gì đó. Miễn là con làm hết lòng và có tự do khi làm là con thấy Thầy rất gần con. Mỗi lần con sợ hãi, e ngại về khả năng của mình khiến con muốn dừng lại, rút lui, bỏ cuộc, con lấy lại niềm tự tin với câu thần chú: “Đâu được! Con là sự tiếp nối của Thầy mà”. Mỗi lần con muốn cắt duyên dù là duyên vẫn còn với mình, mình vẫn còn hiến tặng được những nuôi dưỡng cho ai đó thì bài học “Con hãy tiếp tục nuôi dưỡng họ” sẽ cho con động lực tiếp tục hiến tặng những gì đẹp nhất khi còn có thể để mọi nhân duyên được trọn vẹn, cho tới khi hết duyên thì mỉm cười thả buông.

Thầy ơi,

Con đang từng ngày trưởng thành trên con đường Thầy đã dìu dắt. Con đường đưa đạo Bụt đi vào cuộc đời thật không hề đơn giản chút nào. Thầy đã chuẩn bị cho con thật nhiều hành trang. Đó là tất cả tình thương yêu và tin cậy mà Thầy dành cho đệ tử.

Sáng nay những lời pháp của Thầy lại tiếp tục soi sáng dẫn đường cho con đi tới trong chí nguyện đẹp đẽ của người xuất sĩ. Con lại từng bước thong dong lên đồi chơi, từng bước chân không vướng bận, từng bước hẹn về với bình an. Trên đồi cao, con lại ngồi thưởng thức những hơi thở an lành cùng mây gió. Đặt tay vào túi áo, con thấy bàn tay ấm áp đang tiếp tục truyền cho con niềm khích lệ tin yêu.

Con biết ơn Thầy vì Thầy vẫn còn đẹp hoài trong trái tim con, vẫn sống mãi với những tiếp nối mầu nhiệm trong cuộc đời này. Con sẽ nắm tay tăng thân, để cùng nhau chúng con đưa Thầy về tương lai Thầy nhé.

Kính nhớ Thầy,
Con của Thầy: Chân Tuyết Nghiêm

Trong không khí đầm ấm của mùa Giáng sinh, hơn 500 thiền sinh khắp nơi trở về dưới mái ấm tăng thân cùng tham dự hai tuần lễ khoá tu Giáng sinh 2023 và Năm mới 2024. Quý thầy, quý sư cô rất biết ơn các bạn thiền sinh luôn nghĩ tới Làng như một ngôi nhà tâm linh, thay vì chọn một nơi lý tưởng đầy đủ tiện nghi cho một kỳ nghỉ hay một gia đình nhỏ có bố, có mẹ và con cái.

Như những người con sum vầy bên gia đình vào những ngày cuối năm để cùng nhau chia sẻ những hoa trái niềm vui, hạnh phúc của sự thực tập đã gặt hái được trong năm qua. Từng bước chân chánh niệm, hơi thở ý thức của mỗi người trong đại chúng đều đang chung tay tạo nên một năng lượng tâm linh vững mạnh, làm nền tảng cho một năm mới tốt lành và bình an.

Đại chúng đã cùng được lắng nghe pháp thoại, có mặt cho nhau trong những buổi pháp đàm và cùng quây quần, ấm áp trong không khí Giáng sinh vui tươi giữa tiết trời đông lạnh giá.

Ban Biên Tập kính chúc đại chúng bước sang một năm mới thật nhiều hạnh phúc, có nhiều điều mới mẻ và an yên trong cuộc sống. Đây là một vài khoảnh khắc đẹp trong dịp Giáng sinh và Năm mới, xin mời đại chúng cùng thưởng thức.

• Lễ Tự tứ khoá An cư kiết Đông 2023 – 2024
• Giới thiệu sách mới “Mỗi bước chân là thương yêu”
• Xuân yêu thương ngập tràn năm tháng
• Lời chúc và câu đối Tết năm Giáp Thìn
• Lời khấn nguyện đầu năm Giáp Thìn 2024
• Giới thiệu sách mới “Bông hoa vàng trong cỏ”
• Lễ xuất gia Gia đình cây Hồng Táo (Jambu Tree) 06.03.2024
• Tiếng hát mùa xuân – Mừng ngày biểu hiện lần thứ 87 của Ni Trưởng Làng Mai
• Lễ xuất gia cây Bàng 23.01.2024
• Thư kêu gọi cứu giúp đồng bào bão lũ
• Lễ xuất gia Gia đình cây Hoa Mai Trắng 14.07.2024

Đại chúng gần và xa thương mến,

Xuất gia là một lựa chọn lối sống đoàn thể cùng thực tập những pháp môn căn bản, dìu dắt và yểm trợ nhau. Người trẻ nào cũng có ý chí xây dựng đời sống tâm linh cho riêng mình, gia đình, và xã hội.

Sư Ông Làng Mai có niềm tin rằng “Này người xuất sĩ trẻ, tôi có thể nhận ra em từ lúc em còn chưa xuất gia. Nhìn em tôi biết trong em có hạt giống tốt của người xuất sĩ. Và tôi thường tâm tâm niệm niệm để em có đủ nhân duyên đi xuất gia sớm.” Quỳ xuống tiếp nhận Mười Giới, một người trẻ biểu lộ được sự dũng mãnh, kiên cường và trao gởi mình cho Tăng thân.

Ngày 17/12/ 2023 vừa qua tại Tu viện Vườn Ươm – Làng Mai Thái Lan, mười ba cô gái trẻ đã được Tăng thân tiếp nhận vào gia đình những người xuất sĩ. Nhóm xuất gia này được đặt tên là Gia đình xuất gia Cây Hoa Chuông Vàng. Tăng thân thật hoan hỷ khi được cùng quý sư cô mới đi tới trên con đường thực tập. Có bài kệ thực tập cạo tóc:

“Cạo sạch mái tóc

Nguyện cho mọi người

Dứt hết phiền não

Độ thoát cho đời.”

Kính mời Đại chúng xem một số hình ảnh của buổi Lễ Dẫn Thỉnh và Lễ Xuất Gia này. Xin chúc mừng và trân trọng cảm ơn quý vị phụ huynh của các sư cô mới. Sự đồng hành của quý vị sẽ trao thêm cho quý sư cô thật nhiều tình thương.

Lễ Dẫn Thỉnh

Lễ Xuất Gia

Thiền trà chào đón các sư cô vào đời sống xuất gia

Hình ảnh các sư cô trong chiếc áo Nhật Bình và khi khoác lên mình chiếc Y Sa Di nữ

(Trích từ sách Thơ từng ôm và mặt trời từng hạt của Thiền sư Thích Nhất Hạnh)

Buổi sáng thức dậy, có một đọt lá mới trên cây. Đọt lá mới đến chào đời đâu vào khoảng nửa đêm, sau những vận chuyển không ngừng của nhựa sống trong thân cây, sau khi da cây hé nứt đau đớn cho sự sống mới. Nhưng những chuyển vận ấy những đau đớn ấy cây không nghe cây không cảm thấy, bởi vì cây suốt đêm bận lắng nghe tiếng thì thào của hoa cỏ quanh mình. Hương đêm tinh khiết và huyền diệu. Cây không có ý niệm về thời gian và sinh diệt. Cây có mặt như sự có mặt của đất trời.

Buổi sáng thức dậy, tôi thấy đây là một buổi sáng duy nhất không giống với buổi sáng nào. Người ta thường nghĩ rằng có nhiều buổi sáng có thể để dành, nhưng không ai để dành được bất cứ một buổi sáng nào, bởi vì mỗi buổi sáng là một buổi sáng đặc biệt. Em thấy buổi sáng hôm nay thế nào? Có phải nó tới lần đầu trong đời ta, có phải nó không lặp lại bất cứ một buổi sáng nào trong quá khứ? Chỉ khi nào ta không có mặt, thì mới có thể có sự lặp lại của mỗi buổi sáng. Còn nếu ta có mặt trong sự sống thì mỗi buổi sáng là một không gian mới, một thời gian mới. Mặt trời chiếu soi trên những cảnh tượng khác nhau vào những giờ giấc khác nhau. Ý thức em như mặt trăng tắm trong hàng trăm lòng sông: sông chảy, nước chảy, trăng đi ngang vòm thái hư xanh ngát. Em hãy nhìn mầu xanh da trời và mỉm cười, khiến cho ý thức em tuôn chảy như ánh sáng trong veo của mặt trời buổi sớm mơn man cành lá.

Buổi sáng không giống như một trang sách em ghi vào chữ nghĩa, có thể lật lại bất cứ lúc nào. Cuốn sách là con đường một chiều, hoặc cuốn sách là con đường hai chiều; buổi sáng không phải là một con đường, dù đó là con đường bay của chim không dấu tích. Buổi sáng là một nhạc khúc đánh lên, và nhạc khúc có mặt hay không là do em có mặt hay không.

Đọt lá mới trên cây không phải là một tuổi. Đó là mầm ý thức tuệ giác nẩy nở mỗi giây phút trong sự sống chuyển vận không ngừng. Thấy được đọt lá mới, em vượt được giới hạn năm tháng, bởi vì sự sống đích thực không bị giới hạn trong tháng năm.

Mắt em là trời rộng, là núi cao, là biển sâu. Sự sống em cũng không có biên giới. Hãy nhận là của em tất cả mọi trái ngọt hoa hiền…

Nhất tâm đảnh lễ Tân Viên Tịch, Tự Lâm Tế Tông Tứ Thập Nhị Thế,

Liễu Quán Pháp Phái Đệ Bát Thế, Từ Hiếu Tổ Đình Niên Trưởng Trú Trì,

Mai Thôn Đạo Tràng Quốc Tế Khai Sơn, Húy Thượng Trừng Hạ Quang,

Tự Phùng Xuân, Hiệu Nhất Hạnh Thiền Sư, Nguyễn Công Hòa Thượng Giác Linh.

Nam mô đức Bổn sư Bụt Thích Ca Mâu Ni

Kính bạch Chư Tôn thiền đức,

Kính thưa quý vị Phật tử,

Trên khắp núi đồi Dương Xuân, nơi đâu cũng lưu dấu bước chân của Sư Ông. Đặt những bước chân bình an, thở những hơi thở chánh niệm là có cơ hội rất lớn để có thể tiếp xúc được với Sư Ông trong bản môn. Pháp thân của Sư Ông biểu hiện nơi từng bước chân thiền hành, nơi mỗi hơi thở chánh niệm và giúp nuôi lớn nếp sống hiểu biết, thương yêu và thắp sáng con đường tâm linh sáng đẹp.

Chúng con, bốn chúng tăng thân Làng Mai thành kính tri ân Chư tôn Thiền đức và tất cả quý vị đã nâng đỡ và yểm trợ cho Lễ Tâm Tang và Lễ Tiểu Tường của Sư Ông chúng con, Thiền sư Pháp hiệu trước Nhất sau Hạnh.

Sư Ông chúng con viên tịch ngày 20 tháng Chạp năm Tân Sửu (ngày 22.01.2022 DL). Lễ Tiểu Tường của Sư Ông chúng con đã diễn ra vào đầu năm 2023. Đầu năm 2024, Lễ Đại Tường của Sư Ông chúng con sẽ được cử hành vào ngày 19 tháng Chạp năm Quý Mão (ngày 29.01.2024 DL).

Chương trình Lễ Đại Tường năm 2024 được tổ chức trong thời gian từ 21.01 cho đến 30.01.2024 theo nghi lễ Tâm Tang. Trong thời gian này, có các sinh hoạt cho chúng xuất sĩ và cư sĩ.

Chúng con xin kính trình Chương trình Lễ Đại Tường để chư Tôn đức và quý vị Phật tử liễu tri và yểm trợ cho Lễ Đại Tường của Sư Ông chúng con:

(Chương trình có thể thay đổi, xin đại chúng theo dõi để cập nhật)

Kính thưa đại chúng, Lễ Đại Tường Sư Ông là dịp để tứ chúng cùng trở về bên nhau, cùng thực tập để nuôi dưỡng lòng biết ơn chùa Tổ, biết ơn Sư Ông. Mỗi phát nguyện hành trì thực tập là một vòng hoa, một nén hương thơm thảo mà những người học trò dâng lên vị Thầy thương kính. Trong không khí đó, chỗ ngồi nào, con đường nào cũng có thể trở thành đạo tràng tu tập, cũng trở thành Thánh địa.

Xin quý vị thân hữu và các vị thiền sinh đăng kí tham dự chương trình quán niệm “Tiếp nhận gia tài” dành cho bốn chúng, diễn ra trong hai ngày 27 và 28/01/2024 tại đường dẫn dưới đây: TIẾP NHẬN GIA TÀI

Chúng con thành kính tri ân Chư Tôn thiền đức và quý vị Phật tử đã luôn luôn từ bi nâng đỡ và yểm trợ.

Trân kính và biết ơn,

Chúng con,

Đệ tử và Môn đồ pháp quyến.

Xem thêm về Hành trạng của Thiền sư Thích Nhất Hạnh:

• Đôi nét về Thiền sư Thích Nhất Hạnh
• Tiểu sử Thiền sư Thích Nhất Hạnh
• Thiền sư Thích Nhất Hạnh

KỶ YẾU ĐẾN ĐI THONG DONG Lễ Tâm Tang Thiền sư Thích Nhất Hạnh	TÌNH NGƯỜI Truyện của Thiền sư khi còn là chú điệu	NGƯỜI THẦY CỦA TỈNH THỨC VÀ THƯƠNG YÊU Thiền sư dưới góc nhìn của báo chí quốc tế