Khôi phục niềm hứng khởi sáng tác

Đó là cuối năm 1981. Sau khi nhận được hai bức thư đầu tiên và những hộp quà thuốc, Hoàng Cầm đã rất cảm động và bắt đầu sáng tác trở lại. Đọc những bức thư của anh, tôi thấy niềm tin đã sống lại trong anh, nguồn hứng khởi và nàng thơ lại dào dạt trong thi sĩ.

Thầy và anh chị em chúng tôi thấy thế thì mừng vô cùng. Đó là món quà lớn nhất mà bao nhiêu tiền cũng không mua được. Mục đích của Thầy và anh chị em chúng tôi là giúp một phần làm sống dậy nguồn cảm hứng của các thi sĩ, hoạ sĩ và nghệ sĩ. Những đoá hoa kỳ diệu của đất nước cần phải tiếp tục toả hương, không thể để cho những tài năng đó tàn lụi. Trong giai đoạn đó của đất nước, có một nhà thơ rất đậm chất văn hoá Kinh Bắc, chiếc nôi văn hoá của dân tộc, ngay tại trung tâm Phật giáo Luy Lâu: Đó là nhà thơ Hoàng Cầm.

Bài thơ đầu mà anh sáng tác trở lại là bài Hương Xa mà anh đã làm tặng tôi. Trong lá thư đề ngày 09.03.1981, anh chỉ mới chép cho tôi hai đoạn đầu của bài thơ ấy thôi. Tôi ngạc nhiên quá chừng! Mình là ai mà được một thi sĩ tài ba nổi tiếng như thế tặng thơ? Tôi thở sâu vài hơi và thấy được rằng: “Ôi, bài thơ này anh ấy nói là tặng cho Cần Thơ, mà Cần Thơ là tăng thân Phương Vân Am. Dễ thương quá! Tôi chỉ là một giọt nước nhỏ trong tăng thân”. Nhưng giọt nước này đã có một hình dáng thật đẹp trong lòng người thi sĩ đã quá khô cằn vì thời cuộc. Óc tưởng tượng của anh thật phong phú.

Anh viết:

Chiều ấy, Hồ Gươm đẹp hơn xa những bức tranh cổ điển của Trung Quốc thời xưa – Mưa như phấn thoa lên mặt hồ – và anh hình dung ra em – Nếu anh là hoạ sĩ, anh có thể vẽ ngay chân dung em lên lụa, và chắc chắn là giống như tạc, như đúc! Portrait de ton Intérieur – de ton Cœur (bức hoạ chân dung tâm linh bên trong trái tim em).

… Anh biết trái tim em chứa một trời xanh màu xanh Cần Thơ, mắt em chứa chan cái nắng Cần Thơ và tóc em chảy dòng những dòng mưa ở một ngàn xanh nào của Đất Mẹ hiền. Em yêu thơ Việt, yêu thơ anh đằng đẵng và thấm đọng đến mức tìm được địa chỉ anh sau bao lần dò hỏi, điều đó chứng tỏ tình yêu quê hương trong em rất sâu, bắt nguồn từ máu. Mặc dầu em xa quê hương từ tấm bé, mà tâm hồn em là một hồn thơ, là tâm hồn Việt Nam ngàn năm. Ton âme, c’est la Muse Vietnamienne elle-même (Linh hồn em đích thực là hồn thơ của đất Việt).

Thêm vào đó, em còn là từ mẫu lương y – lòng em rung động mãi trước cái đau của con người trong khi còn rung động mãi vì quê Việt và thơ Việt.

Thường ta hay nghĩ mình là người cho quà và lấy làm hãnh diện. Thật ra tôi đã thực tập để thấy mình chỉ là một điểm tựa, may mắn có đủ phương tiện và hoàn cảnh để yểm trợ một chút nào đó cho những viên ngọc quý của đất nước, và tôi cảm thấy khá bối rối khi anh Hoàng Cầm quá lời khen ngợi. Thầy tôi an ủi, bảo tôi đừng ngại. Ước mơ của mình là tạo niềm hứng khởi sáng tác cho các văn nghệ sĩ. Đó là nhiệm vụ của chư tổ tiên Việt Nam giao cho mình. Có chút kết quả nào thì ta nên vui mừng mới đúng.