Nhận diện và biết ơn
Chân Lưu Từ
Thật sao chị? Tập sách nhỏ này sẽ là quà sinh nhật của Thầy? Tôi hỏi. Tôi liền nhớ ra Thầy với đôi mắt sáng tinh anh, tôi nghĩ có lẽ vì ngài luôn nhìn thấy sự việc trước hàng chục năm. Khóe miệng luôn mỉm cười nhẹ vì trong lòng luôn hoan hỷ, đôi vành tai to vì luôn lắng nghe tiếng khóc của mọi loài. Tôi cũng tưởng tượng ra Thầy nhẹ nhàng lật từng trang sách để xem các con của mình tu tập ra sao. Có những lời hứa nào chân thật không. Chỉ nghĩ đến thế thôi lòng tôi ấm áp lạ lùng!
Vì sao? Vì tôi như đã được sanh ra sau khi gặp được một cuốn sách Kỷ Niệm Làng Mai Hai Mươi Tuổi. Vô tình được cuốn sách quá khổ, quý báu này trong chồng sách của thư viện chùa Đức Viên năm 2002. Tôi cẩn trọng lật từng trang, nghiền ngẫm từng đoạn. Tôi như được dẫn ra từng bước từ bóng tối cô lập, mặc cảm, cô đơn, xa lánh mà vẫn kiêu kỳ trong tôi. Những bài giảng của Thầy như thơ, nhẹ nhàng như nói chuyện cùng các thiền sinh. Tôi thật sự thưởng thức lối dạy như không dạy, không dùng ngôn từ Phật học, không kỷ thuật. Thầy đưa ra những sự thật xoay quanh cuộc đời con người. Đây là những gì tôi muốn nghe, muốn học. Những lời dạy của Người đã tưới mát tâm tôi. Tôi cũng đã đọc những lời chia sẻ của các bạn tây phương về sự chuyển hóa của họ sau những tuần lễ tu học.
Có lần tôi đã sụp lạy cái ti vi có thâu hình Thầy đang giảng. Khi Thầy nói ra những điều tôi rất tâm đắc, giúp tôi ngộ ra những điều u uẩn suốt bao năm trong lòng mình, tôi bỗng sụp lạy! Các thớ thịt với phản xạ tự nhiên bảo tôi phủ phục. Vì sao tôi có hành động lạ lùng đó? Tôi đã cúi đầu sụp lạy một vị trong ti vi! Đó là điều mà tôi nhận thấy đầu tiên trong con người mình. Thế rồi tôi tiếp tục mua thêm vài đĩa DVD nữa. Có nhiều lúc giật mình vì tưởng Thầy đang nói cho mình, đang rầy la mình bởi những lỗi lầm Thầy đem ra giảng giải dường như đều đúng với tôi.
Nhìn những gương mặt trẻ của các thầy, các sư cô Làng Mai cất lên tiếng niệm Nam mô Bồ Tát Quán Thế Âm mà hồn của tôi lắng đọng. Nhắm mắt, lắng nghe… Tâm chìm sâu vào khoảng không, nơi không còn những tư tưởng trôi nổi hay tán loạn nữa. Nơi không có tranh chấp, nơi không có giận hờn, nơi không có bản ngã kiêu kỳ vời vợi của tôi. Bất chợt tôi niệm theo từng tiếng một…. cứ thế mà nhận ra tâm mình thật bình an. Tôi đã nhìn ra tôi!
Rồi tôi tìm về Làng Mai để tìm gặp cho được vị thầy tu người Việt nhỏ bé mà ý chí thật lớn lao này. Tôi được tái sanh! Tôi đã tìm thấy tôi trong những ngày ở Làng. Tôi đã thấy màu đất thật đẹp trong tà áo của tăng đoàn. Tôi đã thấy lá cây thật xanh trải dài dưới thung lũng và nhận ra trái tim mình đang nhuôm một màu xanh! Cũng từ đó tâm hồn tôi mở ra một con đường đẹp hơn, đầy mật ngọt của cây trái hơn. Tôi thấy mọi người giúp đỡ lẫn nhau. Tôi thấy mọi người học cách bình tĩnh, kiên nhẫn và chú tâm. Bổng thấy mình gần gũi với người khác hơn, yêu thương mọi người hơn. Thấy mình dễ dàng bỏ qua những chuyện bất như ý hơn, bớt giận hơn. Đó là những nhận diện trong tôi sau những ngày tu học tại Làng. Ở Làng, tôi học ăn chậm và biết ơn, tập đi trong chánh niệm, tập lắng nghe sâu và tập mỉm cười chân thật. Tôi cũng được tập nói năng nhẹ nhàng hơn, sử dụng từ ái. Tôi nhận ra nhiều thứ tưởng không mà có, nhiều thứ tưởng có mà không!
Thời gian đã đến, tôi phải đi như bao nhiêu thiền sinh khác. Tôi đã khóc khi rời khỏi Làng vì phải xa khung trời đầy bao dung ấy. Tôi phải xa một nơi tôi có thể thấy tôi. Tôi đã khóc như em bé mới chào đời, vì em đã phải rời khỏi cung điện ấm áp trong bụng mẹ, nơi cho em tình thương không điều kiện, nơi cho em sự nuôi dưỡng và chở che. Sau khi rời Làng, tôi tiếp tục thực tập, sử dụng những lời nhẹ nhàng, khích lệ hay đôi khi chỉ cần im lặng. Tôi học đi như một em bé học bước từng bước. Nhẹ nhàng trong hơi thở, chân chạm mặt đất với tâm biết mình đang đi. Tôi học cách quay ngược vào trong mỗi đêm, để thấy mình trong ngày có nói những lời làm buồn lòng ai không, có hay phản ứng vội vã khi nghe những lời bất như ý không, có để cơn giận cao trào cho thỏa mãn cái ngã không, có phân biệt, xem thường người thấp kém hơn mình không, có lắng nghe sâu để hiểu và để thương không… Còn nhiều cái có và còn nhiều cái không để tu tập lắm. Tôi tập nhận diện tâm hành của mình và nhận thấy mình còn quá nhiều thô thiển.
Rời Làng Mai với trái tim rộng mở, tôi bước thêm một bước nữa đó là gia nhập vào cộng đồng từ thiện. Mục đích cũng là để tiếp xúc, va chạm với thực tế, với những người không thân thích. Tiếp xúc với những người có hoàn cảnh xuất thân khác nhau, tánh ý khác nhau, sống chung chạ suốt nhiều tháng trời làm việc thiện nguyện, tôi không cô lập cuộc đời mình nữa. Bỗng nhận ra nhiều lần mình bật khóc trước những hoàn cảnh không lối thoát. Tôi đã thấy trái tim mình như rạn nứt vì trước mắt mình là một sinh vật người không giống người, vật không giống vật. Tôi thực tập va chạm vào họ, lắng nghe cảm xúc của mình.
Nhưng trong những chuyến đi dài qua nhiều quốc gia khác nhau, tôi cũng thấy những giương mặt kháu khỉnh thông minh, đầy hy vọng tươi cười khi nhận những phần quà của các nhà hảo tâm. Tôi cũng thấy được trái tim mình giãn nở tươi vui với các em. Cuộc đời không chỉ có nước mắt như tôi luôn nghĩ, mà còn có cả nụ cười tươi mát với một màu hy vọng. Và cũng từ đó tôi nhận diện ra nhiều vấn đề về mình về người, về xã hội, về kinh tế, chính trị xung quanh rõ ràng hơn. Thấy được rằng cuộc đời còn có nhiều hoa lạ trên sỏi đá, như sen thơm nở trong bùn! Tôi nhận ra được sự vô thường trong đời sống hằng thường, nhận ra được sự tồn tại và mong manh, nhận ra được sự bất sinh, bất diệt.
Tôi ghi ơn sâu sắc những lời dạy của Thầy qua mười bốn giới thực tập. Tôi thấy trái tim mình dành cho các loài sinh vật mãnh liệt hơn. Tôi nguyện bảo vệ sự sống của mọi loài qua nhiều hình thức khác nhau. Nhưng hình thức đơn giản nhất là trường chay và theo tôi đó là một hình thức phóng sanh đúng đắn nhất. Tôi cũng tập hòa đồng hơn với nhân viên của mình, có những giây phút vui vẻ bên họ. Và tôi tập mở lòng ra lắng nghe những khó khăn của họ. Tôi uyển chuyển hơn trong sự sắp xếp. Tôi tạo một phòng thở nhỏ dành cho những nhân viên cần ngồi yên trong giờ nghỉ. Tôi chuyển hoá mình và nhân viên cũng tự chuyển hoá một cách tự nhiên. Chúng tôi trở thành một tăng thân. Niềm vui lớn nhất của tôi là nhân viên của tôi cũng trở thành những người ăn chay một cách hoan hỉ.
Kính bạch Thầy,
Nhân ngày Tiếp nối của Thầy, con xin chia sẻ với Thầy những gì con gặt hái được trong sự tu tập của mình. Đó là sự thực tập nhận diện. Vì con nghĩ nhận diện là điều cần thiết trên con đường chuyển hoá cho con. Thiếu nhận diện con sẽ không thấy mình sai ở đâu. Thiếu nhận diện con sẽ không biết là mình đang mất chánh niệm, đang không có mặt trong hiện tại hay đang nổi cơn giận. Con thường hay quay ngược vào trong để nhận ra rằng cảm xúc là sự vô thường rõ ràng nhất, cũng như không gian, thời gian và ngay cả tâm ý. Nếu thiếu sự nhận biết, con sẽ để tâm mình trôi lăn theo cảm xúc giận hờn, buồn tủi, ghét thương, thậm chí còn oán thù nữa. Nhận biết với con là một cuốn kinh dài không đoạn kết. Con cần đọc, tụng mà không gián đoạn trong đời. Đó là một trong những chuyển hoá, gặt hái và tiếp nối trong hành trình tu tập. Lạy Thầy, con mang ơn Thầy. Con luôn nguyện cầu cho Thầy mau bình phục để tiếp tục soi sáng cho chúng con và nguyện cầu cho các tăng thân gặt hái nhiều hoa trái trên con đường thực tập.
Kính thư
Chân Lưu Từ.