Không theo phe

Bạn trẻ thân mến;

Chánh niệm là tâm sáng suốt. Nó chiếu vào tất cả mọi ngõ ngách của tâm ý, như mặt trời chiếu lên mọi loài cỏ cây, hoa lá… Chánh niệm không phân biệt tâm này thiện, tâm kia ác, không theo phe, không đánh phá, không xua đuổi mà chỉ soi sáng, nhận diện.

Chánh niệm kéo dài thành dòng ánh sáng (spectrum of mindfulness) chính là thiền định. Cho nên thiền định cũng là ánh sáng. Nó trong suốt, tĩnh lặng! Chánh niệm cũng có khả năng nhận biết rõ ràng những gì đang xảy ra trong thân tâm và nơi hoàn cảnh, cho nên nó cũng là con mắt trí tuệ.

Chánh niệm, chánh định, trí tuệ là ánh sáng nội tâm (inner light), là sức mạnh tâm linh, có khả năng phá vỡ các đợt sóng của tâm thức. Tâm thức là kho chứa của nhiều hạt giống, nhà máy của nhiều loại năng lượng. Khi các năng lượng này biến động, thì chúng biến thành các đợt sóng, ba động, biểu hiện lên trên mặt ý thức. Duy biểu gọi hiện tượng này là tâm hành hay tâm sở như buồn, giận, sợ hãi, trách móc, nghi ngờ, phán xét, thương, ghét…

Cơn giận vừa phát hiện thành những đợt sóng và năng lượng giận hờn, nếu chánh niệm nhận diện cơn giận liền, thì các đợt sóng ấy sẽ bị bẽ gãy ngay lập tức. Cơn giận không thể trở thành khối lửa hung mãnh, có công năng đốt cháy thân tâm, ảnh hưởng người khác và tàn hại tới hoàn cảnh chung quanh.

Tuy nhiên, bạn không được đánh dẹp, ức chế các tâm ý bất thiện mà nhận diện đơn thuần chúng như bạn tiếp đón những người bạn xa đến thăm.

Bên cạnh đó, bạn không khích lệ, bám riết các tâm ý tích cực như tha thứ, bao dung, rộng lượng mà chỉ ghi nhận thôi. Giận hờn là giận hờn, tha thứ là tha thứ, dục vọng là dục vọng, thanh thoát là thanh thoát… Bạn không khởi lên ý niệm ‘thích, không thích, bạn hay thù…’ Bạn chưa làm gì cả với các tâm ý ấy, chỉ thắp lên tâm không phân biệt cũng đủ cho bạn cảm thấy khoẻ khoắn, nhẹ nhõm rồi. Chánh niệm, chánh định, trí tuệ không theo phe thiện để tiêu diệt phe ác đâu. Tu tập là cuộc cách mạng bất bạo động.

Tâm thức là kho chứa có đầy đủ mọi hạt giống, vì thế bạn đừng bao giờ có ý tưởng muốn loại trừ cái này hoặc ức chế cái kia. Không! Bạn không thể tiêu diệt bất cứ cái gì kể hạt bụi. Thay vì ức chế, chiến đấu với đám mây phiền não, bạn chỉ cần thực tập thở từng hơi thở, bước từng bước chân. Đừng sợ phiền não, chỉ sợ bạn đánh mất chánh niệm mà thôi. Hãy đầu mỗi giây mỗi phút trong đời sống để thắp lên mặt trời chánh niệm như mặt trời trên cao luôn tỏa sáng sau lớp mây mù mịt dầy đặc kia.

Mọi loài, mọi người, ai cũng có ánh sáng chánh niệm, mà Bụt gọi là Phật tánh, khả năng giác ngộ. Tuy nhiên trải qua bao nhiêu kiếp, bạn trôi lăn trong thất niệm, vọng động, sống theo bản năng, nghiệp chướng. Chính phiền não, nghiệp chướng, bản năng này che lấp mất mặt trời trí tuệ và bầu trời trong xanh của chánh niệm, thiền định.

Quán (Vipassanà) là quán chiếu, nghĩa là tới gần, thẩm sát, xem xét, nhìn rõ, nhìn sâu vào lòng thực tại.