Điểm danh
Mỗi buổi sáng, khi có hai giờ đầu của một lớp học, Henri phải điểm danh học sinh. Henri vào lớp sớm năm phút để xếp bàn ghế học sinh cho ngay thẳng.
Thường thường Henri nhờ thêm một vài học sinh của lớp ấy giúp Henri, dạy chúng xếp bàn ghế trong chánh niệm, nghĩa là xếp bàn ghế vào chỗ nhất định không gây tiếng động, nâng chiếc bàn chiếc ghế nhẹ nhàng, vừa thở vừa cười nhẹ.
Xếp xong bàn ghế, Henri ngồi vào ghế mình chờ học sinh đến đông đủ. Khi học sinh bước vào lớp, thấy Henri ngồi yên thở, chúng mỉm cười, tự động đi nhẹ nhàng đến chỗ của chúng để khỏi quấy rầy Henri. Chờ chúng ngồi vào chỗ xong, luôn luôn với nụ cười, Henri điểm danh. Henri kêu tên từng học trò, nhìn vào mặt nó. Đứa được kêu tên, đứng dậy, hô lớn Présent (hay Présente), nghĩa là Có mặt, chắp tay xá và mỉm cười. Henri cũng chắp tay xá, mỉm cười và ghi vào sổ.
Vào giờ học đầu năm Henri đã giải thích cho học sinh nghe tại sao Henri muốn chúng nó trả lời Présent, chớ không nói “ici” hay “yes”, hay “oui”.
Nguồn: Delphine Roucaute – Le Monde
Henri nói: “Các con (mes enfants), thầy muốn các con hô lớn tiếng “Présent” là vì những lý do sau đây:
Thứ nhất, tiếng Présent đánh dấu sự có mặt của các con, của học sinh. Sự có mặt của học sinh trong lớp toán rất quan trọng cho sự chuyển động guồng máy của lớp học và một học sinh được xem là một bộ phận của guồng máy ấy. Khi một bộ phận vắng mặt, guồng máy sẽ chạy yếu ớt nêu không nói là ngưng trệ. Học toán, học trò cần phải có mặt thường xuyên vì bài này liên quan đến bài kia. Nếu vắng mặt sẽ có một lỗ trống trong chương trình, tất nhiên vào giờ sau, sẽ gây xáo trộn trong lớp học và thầy phải mất thời giờ nhắc lại, nhắc đi, lớp học sẽ trì trệ, không đủ thời giờ cần thiết để đào sâu những phần cần thiết.
Thứ hai, sự có mặt (la présence) của học sinh, của các con tất nhiên đưa đến sự có mặt của thầy (Henri). Có học sinh, có thầy là có lớp học ở Toronto French School, có thành phố Toronto của tỉnh bang Ontario, cũng có tỉnh bang Ontario của Canada, cũng có Bắc Mỹ, cũng có Mỹ Châu, cũng có Năm Châu, cũng có Trái Đất, cũng có Thái dương hệ, cũng có Mặt trời, các vì Tinh tú, tóm lại tiếng Présent đưa từ sự có mặt của các con đưa đến sự có mặt của toàn Vũ Trụ và tiếng ấy có tầm quan trọng hết sức đặc biệt.
Thứ ba, tiếng Présent đánh dấu giờ phút hiện tại (moment présent). Đó là giờ phút tuyệt vời. Đó là sự có mặt của các con trong giờ phút này, theo học cùng các bạn, cùng thầy trong “lớp Toán trình độ cao cấp” (Advanced) của trường. Giờ phút hiện tại đang chứa đựng cả giờ phút hiện tại và vị lai. Thầy giải thích cho tất cả các con nghe tại sao: Trong quá khứ, các niên học trước, các con đã cố gắng học giỏi toán để được lựa chọn vào lớp của thầy (Henri). Từ bấy giờ trở đi, các con đã được huấn luyện về mặt kiến thức toán và đồng thời được trau dồi đức hạnh cần thiết của một học sinh để tiếp tục theo thầy ít nhất một hai năm nữa. Các con sẽ được chuẩn bị hành trang một cách chu đáo để lên đại học một cách vững vàng.
(Đến đây, Henri xin mở dấu ngoặc kể lại cho vui. Học sinh của T.F.S thi đỗ rất cao trong các kỳ thi tuyển, được vào các đại học lớn bên Mỹ như M.I.T, Princeton, Harvard, các đại học bên Anh như Oxford, Cambridge, các đại học lớn ở Canada như U of T, Waterloo, McGill v.v…
Một buổi sáng ông giám đốc dẫn đến lớp Henri hai ông tây râu ria xồm xoàm, rất uy nghi. Ông nói đây là hai giáo sư ở M.I.T qua thăm trường và xin được vào tham dự lớp Henri dạy. Henri hỏi lý do, ông giám đốc nói, năm vừa qua, học trò T.F.S ở M.I.T quá xuất sắc, vượt xa các sinh viên khác. Trường đại học hỏi chúng đã được học với ai, chúng nó trả lời: đã được huấn luyện bởi giáo sư Henri và do đó hai giáo sư được qua Toronto để xin xem Henri dạy. Henri biết làm sao đây? bèn mời hai đại giáo sư vào lớp xem. Henri tưởng hai ông ngồi vài phút thôi, ai dè hai ông lại ngồi suốt cả buổi học, luôn cả giờ, còn lấy sổ tay ra ghi ghi chép chép nữa làm Henri phát ớn. Cuối giờ, hai ông ấy đi ra, bắt tay Henri và chua một câu: “Chúng tôi hiểu tại sao học sinh của ông rất giỏi như vậy”. Henri hỉnh mũi và cũng hú hồn!!!)
Xin kể tiếp lời nói của Henri với học sinh:
Lý do thứ tư, khi các con hô lên tiếng “Présent” làm thầy nhớ đến khi thầy đi lính bên Pháp. Mỗi buổi sáng chào cờ, khi chào súng, người sĩ quan hô lệnh: “Présentez -arme” đó là lời hô: “Chuẩn bị – chào”. Ở đây, qua tiếng hô “Présent” các con cũng chuẩn bị. Đó là chuẩn bị nhìn kỹ những điều thầy viết lên bảng, nghe kỹ những điều thầy giảng. Các con cũng sẵn sàng tìm hiểu những điều thầy muốn trao truyền cho các con rồi từ đó, các con mới học cách áp dụng những lý thuyết vào những bài toán một cách thuần thục. Đó là các con chuẩn bị chu đáo cho các cuộc thi sau này. (Tôi muốn nói cho chúng biết cách áp dụng Văn – Tư – Tu khi học toán). Ngoài ra, các con cũng chuẩn bị chiến đấu chống những tật xấu như sự lười biếng, sự chán nản, sự ganh tỵ, sự buồn phiền v.v…
Tiếp đến, thứ năm, khi các con hô lớn tiếng “Présent”, đứng dậy, chắp tay xá và mỉm cười, đó là các con tặng thầy một món quà (you give me a present). Món quà đó là nụ cười tươi mát của các con. Món quà đó là các búp sen trong hai tay chắp lại của các con. Các búp sen ấy nói lên lời thầy có đủ sức khoẻ để dạy các con. Thầy cũng mỉm cười và chắp tay xá lại các con, có nghĩa là thầy cũng tặng lại các con những lời chúc tụng chân thành của thầy”.
Kết luận: Henri để ý rằng, buổi sáng nào có hai giờ đầu mà Henri phải điểm danh, học sinh rất vui sướng hô “Présent”. Chúng xem đó như là một buổi chào cờ long trọng và nét mặt chúng vừa nghiêm trang, vừa tươi mát, thật dễ thương.
Mùa tựu trường, 1994
Bài cùng tác giả: