Nội viện, ngày 06 tháng 12 năm 2006,
Thư gởi các Thầy, các Sư cô và các vị Phật tử cư sĩ, các đạo tràng Từ Hiếu và Diệu Nghiêm
Hôm thứ sáu vừa qua, không biết các Thầy đã đốt lò sưởi ở thiền đường Nước Tĩnh ở xóm Thượng bằng thứ củi nào mà làm cho thiền đường thơm quá, tôi ngồi thiền trong ấy với đại chúng chùa Pháp Vân mà thấy dễ chịu quá chừng. Ở xóm Thượng nhiều khi các Thầy cũng đốt những thứ hương rất thơm và rất ngọt, nhưng chưa hề có thứ hương nào cho ta cảm giác sảng khoái như thứ hương của loại đốt trong lò sưởi hôm ấy. Tôi biết trận bão mùa thu đã làm gãy đổ nhiều cây tùng trên xóm Thượng, và chắc chắn là thứ gỗ mà các Thầy, các sư chú bỏ vào lò hôm ấy thuộc về một loại tùng gỗ rất thơm, theo tôi thì không có thứ gỗ chiên đàn nào bì kịp.
Mùa An cư kết đông năm nay tôi rất phong lưu dù tôi không bỏ một buổi pháp thoại nào hay một buổi ngồi thiền nào hay một buổi cơm trưa nào của đại chúng. Gần như mỗi ngày tôi đều có đi thiền hành xuống chùa Sơn Hạ dưới chân núi Thệ Nhật, thường là vào buổi sáng, mỗi buổi đi thiền như thế kéo dài khoảng hai giờ đồng hồ. Nhưng buổi đi thiền một mình như vậy rất là dễ chịu, dù rằng mỗi tuần đi thiền hành chung với đại chúng ba lần cũng đem lại cho tôi rất nhiều hạnh phúc. Từ thất Ngồi Yên tôi đi xuống rừng sồi lá đỏ rồi băng qua rừng tùng để xuống Sơn Hạ. Đã tháng chạp tây rồi mà ở đây còn ấm quá, cỏ còn xanh và lá vàng mùa thu rụng trên cỏ vẫn còn tươi. Hành tinh của mình thật là quý giá; tưởng tượng đi trên mặt trăng ta không thấy một lá cỏ hay một tờ lá vàng. Thấy được như vậy mỗi bước chân đem lại rất nhiều hạnh phúc. Rừng tùng còn trẻ, hai chàng Yannick và Utam đã dọn rất sạch, thành ra con đường tùng xuống Sơn Hạ đi rất dễ chịu, có khoảng chín ngàn cây tùng trong vùng đất này, tôi đã từng đưa Thầy Chí Mậu đi trên con đường này hai lần. Ngày xưa còn là chú điệu chưa biết đi thiền hành trên đồi Dương Xuân trước cửa tam quan Từ Hiếu. Lớn lên làm vị giáo thọ có nhiều việc ưa làm thành ra không có cơ hội thưởng thức từng bước chân thảnh thơi an lạc trên ngọn đồi thông ấy. Hai năm trước được về trở lại quê hương tôi đã dẫn chúng xuất gia đi thiền hành lên đồi thông Từ Hiếu và mỗi bước chân đều tiếp xúc được rất sâu sắc với thực tại. Đúng như lời vua Trần Thái Tông nói: ‘bộ bộ đạp trước thực địa’. Hạnh phúc của từng bước chân rất lớn. Trong khóa tu người xuất gia tổ chức tại Tổ đình Từ Hiếu, những buổi thiền hành qua hồ Sao Mai lên đồi Dương Xuân, thật là những giờ phút mầu nhiệm. Tôi an trú trong giờ phút hiện tại không ít hơn một trăm phần trăm trong từng bước chân, không hề có một cố gắng nào. Đúng là “this is it”. Xin các vị trong tứ chúng Từ Hiếu và Diệu Nghiêm đừng bỏ lỡ cơ hội. Hãy bước những bước chân an lạc, chánh niệm cho Bụt, cho chư tổ, cho đất nước và cho thành phố Huế. Tôi tin rằng mỗi ngày quán niệm các Thầy các sư cô và các Phật tử cư sĩ đều đi thiền hành qua các hồ Sao Hôm, Sao Mai và lên đồi Từ Hiếu rồi ngồi thiền trên ấy chừng hai mươi phút rồi mới trở về.
Tôi nghe quý vị có nhiều hạnh phúc khi được tu học dưới sự che chở của Sư Bà Diệu Nghiêm và Ôn Trú trì Từ Hiếu và rất mừng cho Huế. Tôi nghĩ Từ Hiếu và Diệu Nghiêm tu học cho có hạnh phúc và mỗi ngày xây dựng cho bền vững tình huynh đệ, đó là hai tặng phẩm đẹp nhất cho Huế. Khóa tu cho người xuất gia tổ chức tại Tổ đình hai năm về trước đã lấy chủ đề là Tình huynh đệ trên hết. Có tình huynh đệ, ta sẽ không bao giờ để cho ai chia rẽ chúng ta. Mười bốn năm trước, Phật giáo bị chia rẽ trầm trọng, tại vì chúng ta còn khờ dại. Có người sợ sức mạnh của Phật giáo Huế cho nên cố tình chia rẽ chúng ta, họ muốn cho Phật giáo Huế tê liệt để đừng làm gì có hại cho họ đó là tri giác sai lầm về phần họ. Mình tu học thì duy trì được đạo đức, khiến cho những tệ nạn xã hội giảm bớt thì mình góp phần vào việc xây dựng an ninh xã hội, chứ có gì mà họ phải sợ. Họ làm cho các nhóm gia đình Phật tử ghét nhau, chống nhau. Họ làm cho các vị trưởng thượng giận nhau, chống nhau. Và chúng ta đã phải gánh chịu tình trạng tê liệt trong 12 năm. May mắn được chư Tổ gia hộ nên cách đây hai năm chúng ta đã về tụng giới với nhau được. Kỳ này chúng ta nhất định đề cao cảnh giác để họ không còn chia rẽ chúng ta. Xin các Thầy và các sư cô đọc lại các bài giảng trong khóa tu Tăng ni tại chùa Từ Hiếu. Các bài này đã được phiên tả in thành sách, với nhan đề là Dựng Xây Tình Huynh Đệ. Sống theo đúng tình thần của khóa tu ấy, chúng ta sẽ không bao giờ lặp lại lỗi lầm của 16 năm về trước. Chúng ta phải tìm cách giúp họ, cho họ thấy rằng con đường phụng sự đất nước và làm đẹp cho Huế của chúng ta là con đường tu học, không phải là con đường chính trị. Họ mà hiểu cho chúng ta thì họ sẽ không còn nghi ngờ và sợ hãi, mà chúng ta sẽ có nhiều an ổn và hạnh phúc lớn.
Vấn đề của chúng ta vốn rất nhỏ. Có một vài vị trưởng thượng có khuynh hướng thủ cụ, chưa chấp nhận được đường hướng và pháp môn tu học của chúng ta, không thấy thoải mái khi chúng ta chỉ dùng tiếng Việt mà không dùng chữ Hán, khi chúng ta tổ chức tu tập không như một đoàn thể tứ chúng, khi chúng ta đi theo hướng không còn kỳ thị người nữ. Ta chỉ cần kiên nhẫn thì một ngày nào đó các vị ấy sẽ thấy được con đường ta đi là con đường mà các thế hệ tương lai thế nào cũng phải đi. Chúng ta đang ở vào thời đại toàn cầu mà! Cho nên dù các vị có rầy la chê trách, chúng ta không nên giận hờn oán trách mà phải tìm cách lễ phép ôn hòa giúp cho các vị từ từ hiểu được mà chấp nhận chúng ta. Đừng để người ngoài lợi dụng đôi chút khác biệt về ‘cũ mới’ ấy mà chia rẽ chúng ta, làm cho chúng ta trách móc và thù nghịch nhau. Tôi đã xem Ôn như một người em trong đạo từ lúc Ôn còn hai mươi tuổi. Thầy Chí Thắng cũng là em của tôi. Thầy Thái Hòa và thầy Viên Đức cũng là cháu của tôi. Các vị có thể có vài cái thấy không giống tôi, nhưng không bao giờ tôi có thể nhìn các vị ấy là người thù nghịch được. Tôi đã khôn lớn rồi có phải không? Tuệ giác của tôi đủ để che chở cho tôi và cho các vị ấy, xin quý vị đừng lo. Tôi tin chắc là nếu chúng ta thực tập theo lối của tình huynh đệ, thì chúng ta sẽ không thấy ai là kẻ thù, và sẽ không bao giờ bước vào cái bẫy pháp nạn nào nữa.
Bên này đại chúng bắt đầu chuẩn bị cho đại giới đàn Văn Lang và mới nhận tin là có sáu vị Hòa Thượng và Thượng Tọa từ quê hương đã nhận lời qua tham dự vào hội đồng truyền giới. Các vị sẽ được mời cư trú tại tăng xá xóm Thượng để chứng kiến được tình huynh đệ trong nếp sống tu học hằng ngày. Tôi có đức tin rất mãnh liệt là các Thầy các sư cô và các Phật tử cùng các thân hữu của hai đạo tràng Từ Hiếu và Diệu Nghiêm có đủ thương yêu và tuệ giác để nuôi dưỡng được hạnh phúc trong hiện tại và trong tương lai. Chúng ta hãy nhớ thực tập cho im lặng và cho khiêm cung thì không có lý do gì mà chúng ta không hoàn thành được chí nguyện.
Tôi cầu chư Bụt chư Bồ tát và các vị Tổ sư ngày đêm che chở cho liệt vị.
Nhất Hạnh
