Nhìn thảm kịch chiến tranh đang diễn ra từng ngày trên đất nước Ukraine, tim chúng tôi cùng thổn thức với những đau thương đang đè nặng trên mỗi người dân, già cũng như trẻ của đất nước này. Đạo Tràng Mai Thôn Quốc Tế chúng tôi chứng kiến cuộc chiến đang diễn ra với tất cả niềm đau, với đầy ý thức cẩn trọng và tỉnh giác.
Mặc dầu chúng tôi tu học theo Đạo Bụt nhưng vào mỗi dịp Giáng sinh về, chúng tôi đều cảm thấy hân hoan khi được ngồi thiền cùng với tiếng chuông nhà thờ chính thống của Nga, có dịp mở lòng ra để đón nhận di sản tâm linh phong phú, giàu có của đất nước này cũng như của cả châu Âu. Thầy của chúng tôi, Thiền sư Thích Nhất Hạnh, đã từng dạy cho chúng tôi rằng: “Tiếng chuông mãi mãi luôn là tiếng chuông dù cho đó là tiếng chuông của Cơ Đốc giáo, Tin lành giáo, Chính thống giáo hay Phật giáo”. Khi nghe chuông, dù mỗi người trong chúng ta có gốc rễ văn hóa và tâm linh nào đi chăng nữa, chúng ta đều có thể chạm được vào chiều sâu của sự tĩnh lặng nội tâm và gặp gỡ điểm chung nhất của mọi chiều hướng tâm linh. Bởi một lẽ tự nhiên là mỗi người trong chúng ta đều khát khao niềm tĩnh lặng, chúng ta đều cần sự tĩnh lặng nội tâm.
Tăng thân quốc tế của chúng tôi có gốc rễ từ truyền thống Đạo Bụt Nhập Thế Việt Nam. Đất nước của chúng tôi cũng đã trải qua một cuộc chiến tàn khốc kéo dài gần hai mươi năm với hơn ba triệu người thiệt mạng và gần hai triệu người tị nạn. Chúng tôi đã học từ Thầy chúng tôi, chiến tranh không bao giờ giải quyết được mâu thuẫn và tranh chấp. Chiến tranh chỉ đem lại sự chia rẽ và hận thù với di hại kéo dài qua nhiều thế hệ.
Không bao giờ đứng về một phe nào của một cuộc tranh chấp, Thầy chúng tôi đã không mỏi mệt hay ngừng nghỉ trong công trình vận động hòa bình để chấm dứt cuộc chiến tại Việt Nam. Thay vì chọn phe, Thầy chúng tôi luôn luôn khẩn thiết kêu gọi các phe lâm chiến hãy nhìn sâu vào những khổ đau, bất an và sự sợ hãi diệt vong của phe bên kia cũng như xét đến những mất mát đau thương mà mỗi nạn nhân trong cuộc chiến phải gánh chịu, dù ở bên này hay ở bên kia. Buộc phải bị lưu vong, Người đã trở thành nhà lãnh đạo tâm linh cho phong trào hòa bình, hòa giải và giải trừ vũ khí toàn cầu.
Chúng tôi tin rằng, vào thời điểm trọng yếu này, thông điệp hòa bình của Thầy chúng tôi có thể đem lại niềm hy vọng cho hai quốc gia Ukraine và Nga, cũng như cho toàn thể nhân loại. Lịch sử đã cho chúng ta thấy rằng chiến tranh có thể chuyển thành hòa bình, rằng những người sống sót qua cuộc chiến dù mang đầy thương tích vẫn có thể được chữa lành và trị liệu.
Nhân danh Thầy chúng tôi, Thiền sư Thích Nhất Hạnh, và nương vào năng lực từ bi và tuệ giác lớn của Người, chúng tôi – những đệ tử của Người – kêu gọi sự ngưng chiến ngay tức khắc để chấm dứt tình trạng đổ máu đang xảy ra tại Ukraine. Chúng tôi xin gửi tình thương và năng lượng yểm trợ tới các nhà lãnh đạo trong cuộc hòa đàm giữa hai phe lâm chiến. Xin nguyện cầu để quý vị có thể thật sự lắng nghe được chiều sâu của mỗi bên, để có thể hiểu nhau sâu hơn và sắp xếp được những điều kiện thuận lợi hầu thiết lập lại nền hòa bình cho cả hai quốc gia.
Theo lời Bụt dạy, kẻ thù thực sự của chúng ta không phải là con người, mà chính là những sợ hãi, lo lắng, buồn khổ, giận hờn, tham lam, vô minh và thù hận trong mỗi chúng ta. Chiến tranh bắt nguồn từ cách tư duy lưỡng nguyên và kỳ thị, từ ý niệm cho rằng chỉ khi nào ta tiêu diệt được đối tượng mà ta gọi là “kẻ thù” thì ta mới được an ninh và yên ổn. Nhưng Bụt đã dạy rằng, hận thù không thể nào xóa bỏ được hận thù. Chỉ có hiểu biết và thương yêu mới có thể hóa giải được hận thù.
Thầy chúng tôi cũng từng chỉ ra rằng, khi nào chúng ta thật sự bình an, khi đó thế giới cũng sẽ được bình an. Nếu chúng ta thành công trong việc chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine và thiết lập được một nền hòa bình lâu dài tại nơi đó thì chắc chắn toàn thể thế giới sẽ được hưởng rất nhiều lợi lạc, bởi vì tất cả chúng ta trong gia đình nhân loại đều tương tức và phụ thuộc lẫn nhau. Chúng tôi cũng nguyện cầu cho những nguồn lực quý báu của thế giới, thay vì được sử dụng vào mục đích chiến tranh có thể được sử dụng để giải quyết những vấn đề cấp thiết nhất của nhân loại ngày hôm nay như đói nghèo, bệnh tật, tình trạng thiếu dinh dưỡng của trẻ em trên thế giới hay tình trạng buôn bán người, bóc lột sức lao động của trẻ em, cũng như những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.
Thế giới chúng ta đang cần một nền văn hóa hòa bình. Cả gia đình nhân loại chúng ta cần bước nhanh hơn trên nấc thang tiến hóa, để tiến đến một nền tâm linh mang tính “vũ trụ” và một nền đạo đức có khả năng hợp nhất lòng người, kết nối mọi dân tộc, xóa bỏ mọi ngăn cách, kỳ thị và phân biệt. Với tinh thần ấy, tăng thân chúng tôi đã làm mới lại những cam kết thực tập chánh niệm vì hòa bình trên trái đất nhân dịp đêm Giao Thừa 2021 (Chúng tôi xin được chia sẻ với quý vị trong phần cuối của lá thư này).
Công trình xây dựng hòa bình là hạnh nguyện của các bậc vĩ nhân, những vị thánh giả. Nắm tay nhau thành một khối hợp nhất của toàn thể gia đình nhân loại, vì lợi ích của toàn dân Ukraine, của nhân dân Nga, và cho những binh lính của cả hai bên, công việc khẩn cấp nhất của tất cả chúng ta là đầu tư toàn bộ năng lực và tất cả sự khéo léo để tìm ra mọi phương án khả thi đem lại hòa bình trong giai đoạn đầy hiểm nguy này của cả nhân loại.
Tất cả tổ tiên và con cháu chúng ta đang trông cậy nơi chúng ta.
Thương kính và tin cậy,
Phát Huy Một Nền Văn Hóa Hòa Bình
Lời Cam Kết và Khấn Nguyện Đêm Giao Thừa 2021
của Đạo Tràng Mai Thôn Quốc Tế
Kính lạy Tổ tiên, kính lạy Đất mẹ kính thương,
Trong hai năm qua, sự bấp bênh, sợ hãi và mất mát do tác động của đại dịch COVID-19 đã gây ra quy mô lớn về sự hoảng sợ, giận dữ và bạo lực trong gia đình nhân loại của chúng con. Khi chiêm nghiệm sâu sắc về đau khổ và bạo lực với ý thức rằng chúng có thể đạt đến mức độ lớn hơn nữa, chúng con xin lập lại lời nguyện của mình là bồi dưỡng hòa bình trong bản thân và trên thế giới. Theo tinh thần của tuệ giác Bụt về bốn sự thật cao quý, chúng con xin nguyện thực hành bài tập chánh niệm sau đây vì hòa bình trên trái đất.
Bài tập chánh niệm vì hòa bình trên trái đất
Nhận thức được rằng những đau khổ nảy sinh từ tiềm năng gia đình nhân loại của chúng con thông qua những hành động thiếu chánh niệm hoặc vô trách nhiệm có thể tiêu hủy chính mình và tất cả sự sống trên trái đất, chúng con quyết tâm vun trồng một nền văn hóa, trong đó mạng lưới thiêng liêng của sự sống đang nuôi dưỡng chúng con được tôn vinh. Chúng con sẽ làm điều này bằng cách cam kết tập thể việc thực hành chánh niệm và sống một cuộc sống hòa bình, bất bạo động dựa trên cái nhìn sâu sắc của chúng con về mối liên hệ, sự phụ thuộc lẫn nhau và tương tức của muôn loài sống trên trái đất.
Cùng nhau và với tư cách cá nhân, chúng con sẽ thực hành theo cách sẽ chấm dứt mọi hành động và cách ứng xử góp phần vào việc hủy hoại gia đình nhân loại của chúng con, hủy hoại các loài động thực vật khác và hành tinh của chúng con. Các hành vi hủy diệt cần phải được chấm dứt tuyệt đối bao gồm phát triển và sản xuất vũ khí, chẳng hạn như vũ khí hạt nhân, vũ khí sinh hóa và công nghệ tiên tiến, để tiến hành chiến tranh trên không gian mạng và trong vũ trụ. Những hành vi phá hoại này cũng bao gồm việc lạm dụng các phương tiện truyền thông xã hội và các phương tiện truyền thông khác để thao túng tâm trí và cảm xúc của con người để tạo ra sự hỗn loạn, nghi ngờ, giận dữ, hận thù và bạo lực trong gia đình loài người của chúng con và tạo ra sự tàn ác đối với các loài động thực vật khác.
Chúng con sẽ tập hợp năng lượng tập thể, sự thịnh vượng vật chất và những nguồn lực tinh thần của nhân loại để hướng đến những hành động tích cực, trị liệu lành mạnh
– giúp tất cả mọi người học hỏi lẫn nhau, hiểu và tin tưởng lẫn nhau,
– nuôi dưỡng sự tồn tại của chúng con như một gia đình nhân loại giữa nhiều loài khác và
– bảo vệ đất mẹ thiêng liêng của chúng con.
Với sự cởi mở và khiêm cung, chúng con sẽ học cách mở rộng trái tim đón nhận lẫn nhau – bình đẳng về mặt văn hóa, tinh thần và xã hội. Chúng con sẽ tôn trọng sự đa dạng của chúng con – về chủng tộc, giới tính, tuổi tác, tôn giáo hoặc tín ngưỡng khác để chúng con có thể tạo ra và nuôi dưỡng một gia đình nhân loại trên trái đất sống trong hòa bình – với chính mình, với tất cả sinh vật và với toàn thể hành tinh.
(Bài viết được Tâm Tuệ Viên chuyển ngữ từ tiếng Anh)
Kính thưa quý vị trong cộng đồng tăng thân rộng lớn, gần xa,
Trong những ngày sau khi Thầy đi xa, nhiều cơ quan truyền thông đề nghị con, với tư cách là một tác giả đồng thời là một Phật tử, phát biểu về sự kiện mang tính lịch sử này trong cộng đồng của chúng ta. Nhưng con đã từ chối – bởi lẽ con cần nói gì đây, rằng những lời dạy của Thầy vẫn còn chưa đủ rõ ràng, trong khi tự thân chúng đã đủ rõ ràng mà chẳng phải giải thích gì thêm? Cuộc đời thực tập và hoằng pháp của Thầy đã chuẩn bị cho chúng ta đối diện với phút giây này. Thầy đã chuẩn bị cho chúng ta, vì chúng ta. Vì chính những nỗi đau buồn của chúng ta trong cõi Ta bà này. Con luôn cảm thấy rằng chẳng làm gì cả sẽ khôn ngoan hơn là làm gì đó mà không có một chủ đích rõ ràng hay không hội tụ đủ những điều kiện thích hợp. Nhưng khi Denise Nguyễn – Giám đốc điều hành của Quỹ Thích Nhất Hạnh (Thích Nhất Hạnh Foundation) – hỏi con rằng liệu con có thể chia sẻ trực tiếp với tăng thân chúng ta không, thì đề xuất ấy đã gợi cảm hứng cho con được giãi bày với quý vị như một thành viên của tăng thân.
Như chúng ta đã biết, ngôn ngữ và âm thanh là một trong những phương tiện trao truyền cổ xưa nhất. Gốc của từ “tự sự” (narrative) là “gnarus”, tiếng Latinh có nghĩa là “cái biết” (kiến thức). Theo nghĩa này, mọi câu chuyện đều bắt đầu, và đa phần, là sự chuyển thể của kiến thức. Nhưng không chỉ thế, chúng còn là sự truyền tải năng lượng. Và, như Thầy đã dạy chúng ta: năng lượng không mất đi. Là một thi sĩ, con đã thực chứng lời dạy của Thầy hằng ngày. Bởi vì đọc những dòng chữ của các sử thi Gilgamesh hay Iliad, hay Truyện Kiều, là tiếp nhận năng lượng ngôn ngữ của những khối óc đã sáng tạo từ hơn 4000 năm về trước. Theo cách này, “nói” là để tồn tại, còn “dạy” là dẫn dắt những ý tưởng của ta vào tương lai, tới các thế hệ mai sau thông qua chiếc bè là những con chữ. Chúng ta hiểu rõ điều này bởi tất cả chúng ta đều đã và đang nương vào chiếc-bè-giáo-pháp của chư Bụt và Thầy. Thật may mắn xiết bao là chủng người chúng ta lại sở hữu một phương tiện chuyên chở tuyệt diệu như vậy. Con tin rằng nếu so sánh với nhiều phát kiến lớn trong y học và khoa học thì ngôn ngữ vẫn là phát minh vĩ đại nhất của nhân loại. Để báo đáp những điều tuyệt diệu này, xin chúng ta hãy cam kết đóng những chiếc-bè-mới cho tất thảy chúng sinh hữu tình. Sứ mệnh của chúng ta, tiếp bước Thầy, là tiếp nối truyền thống giải thoát lâu đời đã trải dài qua nhiều thời đại và có mặt ở khắp mọi lĩnh vực.
Thưa vâng, năng lượng, và thậm chí cả con người, không thực sự mất đi. Dẫu biết vậy nhưng với tư cách là một cư sĩ, một người chưa đủ phước đức để bước đi trên con đường của những vị xuất sĩ, con phải thừa nhận rằng trái tim con tan nát khi chứng kiến nhục thân của Thầy chuẩn bị được đưa vào đài hỏa thiêu; rằng hành trình vượt thoát sinh tử của Người, như chư Bụt đã dạy chúng ta, là một trong những đoạn trường mà tất cả chúng sinh đều phải đi qua. Và bởi vì con chưa thực tập giỏi nên nước mắt vẫn rơi khi chứng kiến lễ Tâm tang của Thầy. Con khóc trước vẻ đẹp của cộng đồng tăng thân khắp chốn mà Thầy đã gây dựng, con cũng khóc bởi nỗi buồn vô hạn trong con. Con khóc cho chính mình, cho cả những người chưa có đủ trí tuệ và công phu hành trì để vượt qua nỗi đau này một cách nhẹ nhàng.
Khi mẹ con qua đời vì căn bệnh ung thư vào tháng 11 năm 2019, nằm trên giường bệnh, với giọng nói yếu ớt và thân nhiệt tắt dần, mẹ đã nói với con: “Con ơi, giờ con đã biết nỗi đau này, con phải đi giúp người ta nghe”. Mẹ con, dù không biết chữ, vẫn thuộc làu những lời kinh câu kệ bằng tiếng Việt và thường xuyên nghe Thầy giảng pháp qua điện thoại. Con đã trả lời mẹ: “Vâng, thưa mẹ, con hứa sẽ không để cho nỗi đau này trở thành vô ích”. Vì vậy, khi chứng kiến nhiều người đau buồn về sự chuyển hóa của Thầy, con nghĩ sẽ hữu ích nếu xem nỗi buồn cũng như một nguồn năng lượng. Hãy mở lòng đón nhận nỗi buồn và để nó dạy ta phải sống ra sao. Hãy để nỗi buồn trở thành bùn cho hoa sen vươn dậy, như Thầy đã từng dạy chúng ta. Chúng ta hãy ngồi chơi cùng nỗi buồn, để nỗi buồn đi qua chúng ta và chuyển hóa thành một thứ gì đó như là tình yêu. Mẹ con, nhờ học hỏi từ Thầy, đã hiểu rằng nỗi đau có thể chuyển hóa thành hiểu biết. Đó chẳng phải là ngôn ngữ hay sao?
Và bây giờ, xin cho phép con thỉnh cầu, đặc biệt với các vị xuất sĩ những người đã “xuất gia”, những người tiên phong thực sự trong loài người chúng ta: Xin quý vị tìm kiếm từ quá trình công phu của mình (con chắc chắn là quý vị đều đã dày công thực hành) tất cả các cách thức chuyển hóa nỗi buồn và chỉ dạy cho chúng con – những cư sĩ, vẫn đang “tại gia”- cách thức hành trì.
Đối với con, các vị xuất sĩ luôn là hiện thân của lòng dũng cảm, là những chiến binh đầy bản lĩnh và quyết tâm hơn bất cứ ai đã từng giương cao gươm giáo. Quý vị đã chọn cạo sạch mái tóc, hành quân vào miền vô định khôn cùng, bên ngoài giới hạn hiểu biết của con người, nhưng luôn sẵn sàng bước về phía trước. Trong khi chúng con vẫn ở đây, trong sự an toàn và thoải mái tương đối, chờ đợi những khám phá của quý vị.
Có câu nói rằng khổ đau thực ra là thương yêu – nhưng là tình thương bơ vơ, không đích đến. Trong hành trình kiếm tìm mà có lẽ con sẽ dành trọn cuộc đời trong hình hài này để thực hiện, con tự hỏi mình và cũng hỏi quý vị – tăng thân yêu mến: “Chúng ta sẽ đi về đâu, cả bên trong và bên ngoài chúng ta?” Bây giờ đây, chúng ta đã có một chiếc bè với sức chứa khổng lồ, có thể chở rất nhiều người, được củng cố vững chắc từ những lời dạy của Thầy, vậy nên, có thể nỗi buồn vẫn còn đó, như lẽ thường, nhưng sẽ không còn sợ hãi nữa.
Biết rằng quý vị vẫn đang ở đó, tìm kiếm những câu trả lời trong khi tọa thiền, khi theo dõi hơi thở, khi thực tập cúng dường, biết rằng quý vị đang ở ngay trước mặt chúng con, và rằng con vẫn thấy bóng y vàng của quý vị bừng sáng trên những nẻo đường, như những tia nắng mặt trời giữa những vụn vỡ hoang tàn màu xám, làm sao con có thể còn sợ hãi? Và hơn nữa, làm sao con có thể lạc lối được đây?
Vâng. Con buồn, và sẽ còn buồn như vậy một thời gian nữa. Trái tim con đau nhói, nhưng bất chấp điều đó, hoặc có thể là chính nhờ điều đó, con đã tìm thấy quý vị. Và trong quý vị, con tìm thấy chính con.
Xin cho con được bày tỏ lòng tri ân sâu sắc nhất đến Người – người thầy, người đưa đường chỉ lối, và là một huyền thoại của chúng con.
Thầy đã dạy cho chúng con cách làm người, cách gắn kết và thương yêu nhau, cách nhìn nhận nhau như những đóa hoa trong vườn hoa nhân loại. Trong tuần lễ Tâm tang vừa qua, chúng con đã và đang tiếp tục ôm ấp, yểm trợ nhau trong tình huynh đệ, để cho những giọt nước mắt buồn thương được tuôn rơi. Ngay cả khi đang khóc, chúng con cũng chạm đến niềm hạnh phúc chân thực khi được ngồi cùng nhau và chia sẻ kỷ niệm về Thầy, dù ở Làng Mai Pháp hay qua các buổi sinh hoạt trực tuyến với hàng ngàn thân hữu ở khắp nơi trên thế giới.
Thầy thương kính, qua sự thực tập trong đời sống hàng ngày, Thầy đã thấy được sự tiếp nối của chính mình. Thầy dạy chúng con rằng khi thấy một người bước những bước chân chánh niệm và từ bi thì người đó chính là sự tiếp nối của chư Bụt, chư Tổ, và của Thầy.
Thầy còn nhớ câu chuyện mà thầy trò mình đã nói với nhau lúc ở Hồng Kông không, thưa Thầy? Thầy nói rằng Thầy muốn chúng con tiếp tục sự nghiệp làm mới đạo Bụt. Thầy đã làm được 60% công việc rồi, nhưng vẫn còn rất nhiều thứ cần làm. Và Thầy đã nhẹ nhàng căn dặn: việc giữ cho bánh xe Pháp tiếp tục xoay chuyển, làm cho giáo pháp thích ứng với thời đại, dễ dàng tiếp cận và ứng dụng được trong xã hội ngày nay là tùy thuộc vào chúng con – những đệ tử xuất gia cũng như tại gia của Người khắp nơi trên thế giới. Cảm ơn Thầy đã luôn đặt trọn niềm tin nơi chúng con. Chúng con ý thức rằng mỗi khi chúng con biết nương tựa lẫn nhau là chúng con đang tiếp nối Thầy.
Vì còn trẻ và còn ít kinh nghiệm trên con đường thực tập, có những giây phút, con cảm thấy bị đè nặng bởi áp lực công việc và trách nhiệm tiếp nối Thầy. Nhưng rồi, con nhớ lại rằng con không cần phải làm một mình. Đã có sự yểm trợ của tăng thân, con không bao giờ phải làm một mình! Mỗi người trong tăng thân, bằng hành động của mình dưới nhiều hình thức khác nhau, đều đang chung tay tiếp nối Thầy.
Mỗi người trong chúng con chỉ cần nuôi dưỡng chánh niệm trong phạm vi đời sống của mình dù là với các thành viên trong gia đình, với bạn học hay các đồng nghiệp… Bất kể chúng con là ai và đang làm công việc gì, chúng con đều có cơ hội xây dựng một tăng thân dễ thương. Nơi đó, chúng con có thể cùng nhau chế tác năng lượng chánh niệm để nuôi dưỡng và trị liệu cho chính mình. Thưa Thầy, mỗi khi thấy có quá nhiều việc để làm, hay nhiệm vụ quá lớn, con biết là con có thể nương tựa nơi tăng thân. Như lời Thầy dạy, mỗi người chúng con là một giọt nước đang hòa vào dòng sông tăng thân để chảy ra biển lớn.
Thưa Thầy, trong hai tuần qua con thường được hỏi: “Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?” Mỗi khi có ai đó hỏi con như vậy, con đều thấy hình ảnh Thầy đang cầm ly trà trong hai tay với nụ cười hiền ấm áp. Con biết rằng thay vì hỏi “Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?”, Thầy sẽ xoay ngược câu hỏi thành “Chuyện gì đang xảy ra ngay bây giờ?” Bây giờ chứa đựng cả quá khứ và tương lai, bây giờ là lúc chúng ta có cơ hội được đi cùng Thầy, được ngồi, được nói chuyện, xây dựng tăng thân, uống trà, cười và khóc cùng Thầy. Bây giờ là khi tăng thân khắp chốn đang cùng hội tụ, cùng chăm sóc, ôm ấp, nâng đỡ nhau, và sống chậm lại để cùng nhận diện, chuyển hoá những khổ đau đang có mặt trên thế giới với tuệ giác và tình thương vô biên. Đúng thật là như vậy, phải không Thầy? Bây giờ là một giây phút huyền thoại!
Chúng con đang có một tăng thân tuyệt vời, đầy tài năng và sức sống. Chúng con cũng đang mang ngọn đuốc trí tuệ mà Thầy đã trao truyền để sống trọn vẹn trong giây phút hiện tại – bây giờ, ở đây – cũng như truyền đạt tới những thế hệ tương lai.
Con ôm Thầy thật chặt, con chia tay Thầy trong thảnh thơi. Bởi vì trong Thầy luôn có con, và trong con luôn có Thầy.
Chúng con không biết nhờ phước duyên nào mà chúng con đã được may mắn làm đệ tử của Thầy, được Thầy chỉ dạy và được làm một thành phần của tăng thân.
Thầy là người Thầy tâm linh của chúng con. Thầy đã hướng dẫn, nuôi dưỡng chúng con với tất cả sự kiên nhẫn và tình thương vô biên của Người. Những giọt nước cam lộ từ bi của Thầy đã tưới mát và làm hồi sinh những tâm hồn khô héo của chúng con. Thầy là ngọn đuốc soi đường, chỉ lối cho chúng con qua những khu rừng đầy mê mờ, giông bão; là bàn tay nâng chúng con dậy sau mỗi lần vấp ngã; là chiếc thang dài nhẹ nhàng bắc xuống để leo lên vùng chan hòa ánh sáng, mỗi khi chúng con chìm trong vực sâu tăm tối. Thầy đã mở cho chúng con một con đường để đi tới, chúng con không còn điều gì phải lo sợ nữa.
Thầy đã truyền đạt lại cho chúng con những giáo lý cốt tủy của đạo Bụt một cách rõ ràng và sâu sắc. Hơn thế, Thầy còn cho chúng con phương pháp để có thể thực tập và chứng nghiệm những giáo pháp ấy ngay trong đời sống hàng ngày. Thầy cũng tân tu giới luật, cho giới luật thêm sinh khí mới phù hợp với thời đại và trao truyền cho chúng con.
Thầy đã dạy cho chúng con một đạo Bụt mới để phụng sự xã hội cũng như tháo gỡ, hóa giải những tình trạng khổ đau và khó khăn của thời đại ngày nay. Thầy đã xây dựng nên một tăng thân lành mạnh, hạnh phúc để làm nơi nương tựa cho tất cả chúng con; một nền văn hóa xuất sĩ sinh động, giàu có để nuôi dưỡng và yểm trợ chúng con trên con đường thực tập.
Kính bạch Thầy,
Khởi nguồn từ ngọn lửa trong trái tim của một cậu bé sinh ra nơi miền Trung Việt Nam, tâm bồ đề dũng liệt của Người đã phát triển và trở thành nguồn sức mạnh phi thường cho sự nghiệp hoằng pháp độ sinh trải khắp Đông Tây. Thầy đã gặp được ông Đạo nơi giếng nước thơm trong, Thầy đã thấy được vị thiền sư mà mình muốn trở thành. Thầy có một giấc mơ và Thầy đã thành tựu được giấc mơ ấy. Tại mỗi ngã rẽ, Thầy luôn chọn cho mình con đường gập ghềnh nhiều khó khăn, trở ngại mà ít người chọn.
Trong suốt cuộc đời mình, Thầy đã trải qua không biết bao nhiêu đau thương mất mát cũng như tình trạng áp bức, bất công. Đó là khi Thầy bị lưu vong, hay lúc nhận tin học trò của mình bị bắn bên bờ sông, khi hộ chiếu của Thầy bị vô hiệu hóa, hay khi chương trình “Máu chảy ruột mềm” cứu vớt hàng ngàn thuyền nhân trên biển bị buộc phải dừng lại. Thầy đã trải qua những giây phút ấy bằng sức mạnh của sự thực tập chánh niệm, của nếp sống can đảm, từ bi và cái nhìn sáng tỏ.
Thầy kính thương,
Dù khó khăn đến mấy, Thầy cũng không bao giờ bỏ cuộc, không bao giờ đánh mất niềm tin vào con đường, vào những pháp môn thực tập có thể thực sự giúp ích cho thế giới. Từ những yếu tố không-phải-là-tăng-thân, Thầy đã tìm ra phương cách để xây dựng nên tăng thân. Vượt qua những ngại ngùng và e dè của mình, Thầy đã mở rộng trái tim để đón nhận những con người, những nền văn hóa và những quan điểm mới.
Nằm giữa rừng sồi và những cánh đồng trải dài, tăng thân yêu quý đã nảy mầm và bén rễ ở Làng Mai, phát triển lớn mạnh và vươn dài những cành lá xum xuê đi khắp muôn nơi. Thầy đã tiếp xúc được với “hồn châu Âu cổ xưa”, để hôm nay, tiếng chuông đại hồng gióng lên vang vọng khắp đồi núi của chính miền đất này. Nơi đây, Thầy đã thiết lập ra cõi tịnh độ, một môi trường thực tập thiện lành, để mọi người thuộc mọi hoàn cảnh, mọi tín ngưỡng và mọi quốc gia trở về nương tựa. Truyền thống Làng Mai mà Thầy dày công tạo dựng nay đã trở thành ngọn hải đăng về thực tập chánh niệm ở phương Tây. Thầy đã dạy chúng con biết thở, biết đi trong an lạc, biết chế tác hạnh phúc và xử lý khổ đau, biết hòa giải và tái lập truyền thông với những người thương. Nhờ tầm nhìn sâu rộng, sự sáng tạo, nếp sống giản dị và can đảm của Thầy mà mọi người trên thế giới có thể dễ dàng tiếp cận với phương pháp thực tập chánh niệm như hiện nay.
Kính bạch Thầy, làm sao chúng con có thể bày tỏ được hết lòng biết ơn của chúng con đối với Thầy, với trái tim từ bi, can đảm và nhẫn nại của Thầy, với những gì mà Thầy đã mang đến cho thế giới. Ôm lấy niềm đau bị lưu vong, không những Thầy đã chữa lành những thương tích ấy, mà Thầy còn tìm ra được quê hương đích thực ngay chính trong giây phút hiện tại.
Thầy đã chuyển hóa khổ đau của mình và chỉ bày cho chúng con những phương pháp thực tập để chuyển hóa khổ đau trong chúng con. Thầy đã truyền trao cho chúng con – các đệ tử của Thầy từ khắp nơi trên thế giới – gia tài tâm linh giàu có của quê hương Việt Nam. Thầy đã cho chúng con được làm con của Thầy mà không đòi hỏi chúng con phải từ bỏ gốc rễ tâm linh hay văn hóa của mình.
Dù trải qua bất công và chứng kiến muôn vàn khổ đau, Thầy luôn luôn tìm thấy những cách thức đáp lại bất công bằng những gì có khả năng chữa lành từ trái tim từ bi và tinh thần bất bạo động. Thầy đã tìm cách để ôm ấp tất cả, kể cả những ai đã làm hại hay có ác ý với Thầy.
Thầy kính thương, chúng con kính ngưỡng đức độ cũng như sự chính trực của Người. Thầy đã đào sâu vào kinh nghiệm của chính mình và sự giàu có của di sản đạo Bụt để hiến tặng cho chúng con những nguyên tắc vững vàng của nền đạo đức toàn cầu, chỉ lối cho chúng con đi tới, vượt qua mọi thử thách, kể cả những cơn bão khắc nghiệt nhất có thể còn đang ở phía trước. Thầy đã chỉ cho chúng con cách chia sẻ và làm lan tỏa “đạo đức ứng dụng” trong gia đình, trường học, nơi làm việc, nhà tù, Quốc hội và các tòa thị chính trên khắp thế giới. Thầy đã dạy chúng con làm thế nào để đánh thức tình yêu với đất Mẹ, thương yêu đất Mẹ, và để chúng con có thể bảo hộ và chữa lành đất Mẹ từ chính trái tim mình.
Thầy kính thương, chúng con có thể phải dành hết cả cuộc đời mình để theo kịp Thầy, để bắt kịp tầm nhìn của Thầy về một tương lai mà nền tảng đã được Thầy dựng xây qua từng bước chân, từng hơi thở, từng chặng đường. Và tương lai ấy là điều có thể thực hiện được.
Kính bạch Thầy, chúng con thấy được bóng dáng của một nhà cách mạng mềm mỏng và vô cùng khéo léo trong Thầy – vị thiền sư sẵn sàng làm mới lại Giới bản khất sĩ (Pratimoksha), đưa Bụt ra khỏi bàn thờ, tạo lập sự bình đẳng cho ni chúng, và xây dựng một tăng đoàn tứ chúng có thực chất tu học.
Chúng con thấy Thầy tọa thiền trên pháp tòa, bình an lắng sâu, tự nhiên và thư thái, tĩnh lặng và bất động. Chúng con thấy Thầy đang dâng hương và chúng con cảm nhận được sự nhất tâm của Thầy. Chúng con thấy Thầy đang địa xúc và chúng con tiếp chạm được với định lực của Thầy. Chúng con thấy Thầy tĩnh tọa trên đỉnh Linh Thứu, ngắm hoàng hôn như một người tri kỷ đích thực của đức Bụt. Chúng con cũng thấy Thầy đang ngồi yên nơi tu viện Lộc Uyển, cùng tăng thân ngắm bình minh lên trên đỉnh núi xa.
Chúng con thấy Thầy đang thiền hành. Thầy đã về trên mỗi bước chân, thong dong, tự tại. Mỗi bước chân, mỗi hơi thở… Chúng con thấy Thầy bước từng bước thảnh thơi như một vị Bụt. Thầy đã chỉ cho chúng con khả năng chữa trị nhiệm mầu của năng lượng chánh niệm tập thể. Thầy đã cho chúng con thấy rằng với tăng thân, bình an là điều hoàn toàn có thể có được.
Chúng con thấy Thầy đang cho pháp thoại trong thiền đường. Chúng con nghe những giọt nước mắt có công năng chữa lành đang thầm lặng tuôn rơi và chúng con cũng nghe tiếng cười rộn vang thiền đường sau câu chuyện về cái búa và hai bàn tay. Thầy đã cho mỗi anh chị em chúng con biết bao kiên nhẫn và tình thương, ôm ấp và chấp nhận chúng con như chúng con đang là. Thầy luôn biết khi nào nên dịu dàng, khi nào nên đùa vui và khi nào cần thách thức chúng con.
Kính bạch Thầy, bài thơ nào, câu thư pháp nào của Thầy cũng thuyết Pháp. Chân lý diễn bày trong đó chạm đến trái tim chúng con, làm tâm hồn chúng con thăng hoa. Mỗi ngày Thầy đều sống trong cái đẹp, bất kể Thầy phải đối mặt với nghịch cảnh nào. Thầy luôn biết về nương tựa nơi đất Mẹ. Ngay cả khi đối diện với cơn đột quỵ, Thầy cũng về nương tựa vào thiên nhiên và vào tăng thân mà Thầy yêu quý. Với tình thương bao la, Thầy đã ở lại với chúng con, không bao giờ bỏ cuộc. Thầy đã dạy cho chúng con rằng, ngay cả trong những tình huống thử thách nhất, chúng ta luôn có thể trân quý vẻ đẹp của sự sống và sự nhiệm mầu của việc chúng ta còn đang có mặt đây.
Thầy thương kính, cách đây hai năm, khi về lại chùa tổ Từ Hiếu, Thầy đã đem tất cả chúng con cùng về với Thầy. Chúng con – học trò của Thầy – thật vô cùng hạnh phúc biết rằng Thầy có thể sống yên bình những ngày cuối đời tại chùa Tổ linh thiêng, chiếc nôi của tổ tiên tâm linh của chúng con.
Kính bạch Thầy, chúng con biết Thầy không chỉ là hình hài này. Thầy là những lời thầy dạy. Thầy có trong tăng thân, trong những hành động tràn đầy tình thương Thầy gieo rắc khắp nơi trên thế giới. Nơi nào có một học trò của Thầy đang thở trong chánh niệm hay bước đi trong chánh niệm là nơi ấy có Thầy. Thầy cũng hiện diện trong pháp giới thân của Thầy, cũng như cả pháp giới đang có mặt trong Thầy. Vì vậy cho nên, mỗi khi chúng con ngắm hoa vàng trúc tím, chiêm ngưỡng những đỉnh núi xa hay lặng ngắm những dòng suối nhỏ uốn mình chảy về biển cả, chúng con sẽ hết lòng thưởng thức những mầu nhiệm ấy bằng đôi mắt và nụ cười của Thầy.
Thầy kính thương, Thầy đã nói: “Nơi tình thương và người được thương là một, mỗi khoảnh khắc sẽ mãi là thiên thu”. Thầy đang hiện diện trong chúng con ngay lúc này đây, khi thầy trò chúng ta đang cùng leo đồi thế kỷ 21. Những gì Thầy chưa làm xong, chúng con xin hứa sẽ hoàn thành cho Thầy. Xin được kính dâng lên Thầy niềm kính thương và lòng biết ơn vô hạn của chúng con. Chúng con nguyện sẽ tiếp tục mang những lời Thầy dạy, lòng từ bi và tuệ giác của Thầy đi về tương lai.
Kính bạch Thầy, Đây là giây phút huyền thoại! Đây là giây phút của sự tiếp nối!
BBT tường thuật lại một vài nét chính về lễ Tâm tang của Sư Ông Làng Mai, từ ngày 22 – 30.1.2022
Thời tiết tháng Giêng năm nay ấm hơn mọi năm nên đại chúng Tổ đình Từ Hiếu và Ni xá Diệu Trạm chấp tác ngoài trời rất hạnh phúc. Mọi ngõ ngách quanh chùa được quét dọn sạch sẽ. Những bông hoa nứt nẻ tím nhạt nở khắp nơi làm cho quý thầy phải lúng túng khi nâng máy cắt cỏ. Đại chúng đang chuẩn bị cho kỵ Tổ đệ tam, nhưng ai nấy đều có cảm giác như mình cũng đang chuẩn bị đón Tết.
Các thị giả làm tổng vệ sinh thất của Sư Ông, rồi vẽ một bức tranh thật to để trang hoàng cho Tết ngay trong phòng ngủ. Sư Ông không còn dạo chơi quanh thất nhiều như trước, nên tất cả mọi trang trí đều dồn vào bức tường chính trong phòng Sư Ông và hai cánh cửa sổ gần đó. Phía trên bức tranh có vẽ một cành hoa đào điểm những bông hoa bằng giấy đỏ thắm. Dưới nhánh hoa đào là hình vẽ Áo vách núi – hình ảnh trong một giấc mơ mà Sư Ông đã từng có.
Sư Ông nằm chơi hiền hoà và bình an. Sư Ông ngắm bức tranh. Ngoài cửa sổ nắng đang tưới lên hai chậu cúc đại đóa vàng ánh, loại hoa mà Sư Ông thích nhất. Có vẻ như Sư Ông ăn Tết sớm năm nay.
Để rồi, vào khoảng nửa đêm ngày 22 tháng Giêng năm 2022 (nhằm ngày 20 tháng Chạp năm Tân Sửu), tại thất Lắng Nghe nơi Tổ đình, Sư Ông bắt đầu hành trình chuyển hóa của mình. Sư cô Chân Không, thầy Pháp Ứng, sư cô Định Nghiêm, thầy Pháp Niệm, sư cô Linh Nghiêm, sư cô Thao Nghiêm cùng quý thầy thị giả đã có mặt bên Người trong những giây phút linh thiêng và an bình này. Quý thầy, quý sư cô chắp tay búp sen và nhẹ nhàng hát bài thiền ca Để Bụt thở do Sư Ông sáng tác, khi hơi thở của Người bắt đầu chậm lại.
Để Bụt thở, để Bụt đi, mình khỏi thở, mình khỏi đi. Bụt đang thở, Bụt đang đi, mình được thở, mình được đi. Bụt là thở, Bụt là đi, mình là thở, mình là đi. Chỉ có thở, chỉ có đi, không người thở, không người đi. An khi thở, lạc khi đi, an là thở, lạc là đi.
Vị thầy kính yêu của chúng con ra đi bình an vào lúc 1 giờ 30, trụ thế 97 tuổi và 72 hạ lạp, sau ba năm và ba tháng an dưỡng tại đây, nơi Người đã xuất gia tám mươi năm về trước.
Ngay sau khi nhận được tin, chuông đại hồng được thỉnh lên tại các trung tâm Làng Mai khắp nơi trên thế giới, đại chúng xuất sĩ đắp y trang nghiêm vân tập về thiền đường lớn của trung tâm mình: từ xóm Thượng, xóm Hạ, xóm Mới tại Làng Mai Pháp; Thiền đường Hơi Thở Nhẹ, tu viện Suối Tuệ – ngoại ô Paris; Viện Phật học Ứng dụng châu Âu – Đức; tới các tu viện Làng Mai tại Mỹ: Lộc Uyển (California), Bích Nham (New York), Mộc Lan (Mississippi); chùa Liên Trì – Hồng Kông; các tu viện Nhập Lưu và Sơn Tuyền tại Úc; tu viện Vườn Ươm tại Thái Lan. Tăng thân xuất sĩ khắp chốn đã tọa thiền, theo dõi hơi thở, gửi năng lượng bình an và thương yêu đến Sư Ông cũng như đến các huynh đệ của mình ở Huế.
Kể từ khi bị tai biến vào tháng 11 năm 2014, Sư Ông vẫn không ngừng hiến tặng sự có mặt và dìu dắt tăng thân bằng đạo đức vô hành của mình. Đó là những tháng năm của hành động: nhẹ nhàng, quyết đoán và đầy yêu thương. Nghị lực cùng ý chí vượt lên trên nghịch cảnh mà Sư Ông thể hiện trong khoảng thời gian này là bài học sâu sắc cho chúng con về lòng từ bi trong hành động. Vượt qua một cách mầu nhiệm lần tai biến đầu tiên và ở lại với chúng con thêm bảy năm, đó đích thực là một hành động thương yêu.
Đồng ý tới San Francisco để thử nghiệm những phương pháp điều trị đặc biệt, Sư Ông đã dạy chúng con bài học không bao giờ bỏ cuộc trước những nhiệm mầu của sự sống. Bằng sự có mặt đầy bình an tại Làng Mai Pháp trong năm 2016, Sư Ông trao truyền cho chúng con tình thương và niềm tin, giúp chúng con lớn lên một cách vững chãi. Tháng 12 năm 2016, quyết định về Làng Mai Thái Lan, Sư Ông muốn dành tình thương và sự quan tâm của mình cho các đệ tử mới xuất gia cũng như yểm trợ nền tảng tu học của tu viện. Khi quyết định trở về Tổ đình Từ Hiếu, nơi Người bắt đầu con đường xuất gia tu học 80 năm về trước, Sư Ông đã “khép lại vòng tròn”. Sư Ông muốn hiến tặng năng lượng bình an, từ bi và tình huynh đệ cho quê hương yêu dấu, đồng thời đem tăng thân quốc tế của Người trở về với gốc rễ tâm linh Việt Nam. Đối với nhiều người trong tăng thân, Sư Ông như một người mẹ đầy tình thương. Ngay cả cách Người ra đi cũng chứa đầy thương yêu, tin tưởng và bình an.
Khi tăng thân đưa ra thông cáo chính thức về sự viên tịch của Sư Ông, ngay lập tức thông tin được truyền đi nhanh chóng trên các kênh truyền thông quốc tế lớn như BBC, CNN, Sky News, Al Jazeera, và báo chí của khắp các quốc gia trên thế giới. Chúng con thật xúc động khi nhận được hàng ngàn lời chia sẻ bày tỏ sự cảm kích và lòng biết ơn đối với Sư Ông trên trang nhà Làng Mai cũng như các trang mạng xã hội khác. Nhiều người chia sẻ những lời dạy của Sư Ông đã “cứu sống” hoặc giúp hàn gắn các mối quan hệ của họ như thế nào, hay đã mang lại cho họ ý nghĩa, mục đích và hy vọng ra sao khi họ cảm thấy đã mất tất cả. Chúng con thật không thể tưởng tượng có biết bao nhiêu người trên khắp thế giới yêu quý Sư Ông đến vậy.
Khi lễ Tâm tang đang được chuẩn bị tiến hành ở Việt Nam, tu viện Lộc Uyển (California) là trung tâm đầu tiên trong số các trung tâm của Làng Mai đã tổ chức một buổi lễ Tưởng niệm lớn, truyền trực tuyến từ thiền đường Thái Bình Dương. Hơn 10 ngàn người đã có mặt để chia sẻ giây phút ấy với tăng thân. Tiếp theo đó, buổi tọa thiền và tụng kinh cầu nguyện tại thiền đường Nước Tĩnh, xóm Thượng, Làng Mai Pháp cũng được truyền trực tuyến.
Tại Việt Nam, vào lúc 7 giờ sáng Chủ nhật, ngày 23 tháng 1, chư Tôn đức tăng ni cùng Phật tử cư sĩ từ khắp mọi miền đất nước đều quy tụ về Tổ đình Từ Hiếu trong buổi lễ Nhập Kim Quan, dù trong bối cảnh đại dịch vẫn còn đang diễn biến phức tạp. Mười ngàn người đã tham dự buổi lễ truyền trực tuyến qua kênh Youtube Làng Mai. Những cảm xúc được lắng dịu khi trên màn hình, tăng thân khắp chốn được thấy Sư Ông, với tấm y vàng đắp trên chiếc áo Tiếp hiện và áo tràng nâu, đầu trần, nằm thư thái như đang ngủ một giấc ngủ dài, bình an vô sự. Tại chùa Tổ, xung quanh Sư Ông, mọi hình thức nghi lễ, bài trí đều rất đơn sơ, trong khung cảnh trầm lắng, thanh tịnh, trang nghiêm của núi đồi Dương Xuân. Tăng thân được chứng kiến giây phút rước Sư Ông từ thất Lắng Nghe tới thiền đường Trăng Rằm trong tiếng niệm danh hiệu Bồ tát Quan Thế Âm, với âm điệu dân tộc mà trước kia Sư Ông đã sáng tác và tập cho các đệ tử. Các sư cô ở ni xá Diệu Trạm trang trí kim quan bằng những tràng hoa cúc đại đóa màu hỏa hoàng – loài hoa mà Sư Ông ưa thích.
Các nghi lễ được làm ngắn gọn đơn giản nhất để phù hợp với tâm nguyện làm mới đạo Bụt của Sư Ông. Đây có lẽ là lần đầu tiên tại cố đô Huế, ban kinh sư xướng tụng phần lớn bằng tiếng quốc ngữ trong một tang lễ. Ai nghe cũng hiểu được từng chữ, từng lời, và thấy chấn động cả tâm can. Nội dung buổi lễ được quý thầy, quý sư cô tường thuật và chuyển ngữ song song sang tiếng Anh đã giúp cho các thân hữu ở khắp nơi trên thế giới có thể hiểu và tiếp xúc được vẻ đẹp cũng như sự sâu sắc của các nghi lễ Phật giáo Việt Nam.
Ngày hôm đó cũng là ngày đầu tiên của khóa tu Tâm tang với chủ đề “Quay về nương tựa hải đảo tự thân”. Tuần lễ Tâm tang, từ ngày 23 đến 30 tháng 1, được tổ chức dưới hình thức một khóa tu im lặng nhằm chế tác năng lượng chánh niệm, bình an, từ bi để tưởng nhớ và tôn vinh gia tài mà Sư Ông đã trao truyền qua tăng thân, qua những lời dạy và những phương pháp thực tập. Nhờ vậy, năng lượng ở chùa Tổ trong những ngày này rất tĩnh lặng. Nhiều người nói rằng khi bước vào chùa không nghĩ là có tang lễ vì không khí rất yên tĩnh.
Hàng ngàn người không quản đường xa đã tới Tổ đình dự lễ Tâm tang, để được học thở, học đi, học cách tọa thiền, kinh hành, để được đảnh lễ trong chánh niệm trước bàn thờ Sư Ông cũng như bày tỏ lòng thương kính và biết ơn đối với Người. Số người thọ tang Sư Ông nhiều hơn dự tính nên, chỉ sau một ngày, băng tang đã gần hết, phải đặt gấp thêm. Nhiều sư thầy, sư cô tháo tang mình đang đeo để nhường cho các vị cư sĩ.
Đại chúng tại các trung tâm tu học của Làng Mai trên thế giới đều tham gia vào tuần lễ Tâm tang. Trên bàn thờ Sư Ông ở khắp các tu viện, trên khắp các châu lục, luôn sáng ánh nến. Mỗi ngày, trà cùng các món ăn Sư Ông ưa thích được các đệ tử chuẩn bị và dâng lên Người bằng tất cả niềm thương kính.
Tại Làng Mai Pháp, hàng ngày các buổi lễ đều được truyền trực tuyến. Hơn mười ngàn thiền sinh khắp nơi trên thế giới cùng nhau thực tập thiền hướng dẫn, nghe kinh, thưởng thức các bản nhạc kinh mới được xướng lên hòa trong tiếng vĩ cầm, tiếng trung hồ cầm hay ghi-ta vừa trang nghiêm vừa tha thiết.
Nhớ đến Sư Cố đã được sư huynh mình làm lễ thế độ trước kim quan của Bổn sư, các sư anh sư chị lớn đã sắp xếp nhanh chóng cho lễ xuất gia của gia đình cây Mimosa (gồm 35 thành viên) được diễn ra tại nhiều tu viện Làng Mai, vào ngày 25 tháng 1: Làng Mai Pháp, Làng Mai Thái Lan, Diệu Trạm (Huế), tu viện Lộc Uyển và tu viện Bích Nham (Mỹ). Các sư em được tăng thân trao cho những cái tên thật đẹp:
Tại Làng Mai Pháp: Chân Trời Định Thành, Chân Trăng Lâm Hỷ, Chân Trời Định Túc, Chân Trời Định Thường, Chân Trời Định Tín.
Tại Diệu Trạm (Huế): Chân Trời Tương Tức, Chân Trăng Tâm Tường, Chân Trăng Tâm Đức, Chân Trăng Tâm Minh, Chân Trời An Dưỡng, Chân Trăng Tâm Bi, Chân Trăng Tâm An, Chân Trăng Tâm Kính, Chân Trăng Tâm Anh, Chân Trăng Tâm Thường, Chân Trời Biển Hiếu, Chân Trăng Tâm Từ, Chân Trăng Tâm Như, Chân Trăng Tâm Hỷ, Chân Trăng Tâm Nhiên, Chân Trời Biển Tâm, Chân Trăng Tâm Xả, Chân Trời Lắng Nghe, Chân Trăng Tâm Tuệ, Chân Trăng Tâm Bình, Chân Trăng Tâm Hòa, Chân Trăng Tâm Định, Chân Trăng Tâm Hiếu, Chân Trăng Tâm Thuận, Chân Trăng Tâm Hiền, Chân Trăng Tâm Nguyên, Chân Trời Bát Nhã.
Tại tu viện Lộc Uyển (Mỹ): Chân Trăng Thanh Hòa.
Tại tu viện Bích Nham (Mỹ): Chân Trời Định Tâm.
Tại Làng Mai Thái Lan: Chân Trăng Tâm Phúc.
Buổi lễ truyền giới sadi, sadi nữ diễn ra tại xóm Thượng đã được truyền trực tuyến, hàng ngàn thiền sinh trên thế giới đã có mặt hộ niệm và chứng kiến “sự tiếp nối” của Sư Ông. Vậy là trong vòng 34 năm, Sư Ông đã nhận tổng cộng 1214 đệ tử xuất gia và khoảng 100 đệ tử y chỉ. Sư Ông đã truyền đăng cho 759 đệ tử xuất gia và đệ tử cư sĩ để trở thành giáo thọ.
Trong những tuần lễ đầu, sau khi Sư Ông viên tịch, các video bài giảng của Sư Ông và các buổi lễ tưởng niệm Sư Ông trên kênh Youtube Làng Mai đã thu hút hơn tám triệu lượt người theo dõi. Nhìn trên màn hình, tăng thân khắp chốn được chứng kiến hình ảnh tăng đoàn với dáng dấp vững chãi, trong y áo vàng rực chiếu sáng khắp khung trời Á, Âu, Mỹ cùng với các vị cư sĩ yên lặng và trang nghiêm. Trong lòng người chỉ còn một cảm giác bình yên khó tả. Từng khuôn mặt trầm tĩnh không giấu được nỗi buồn. Nhưng những giọt nước mắt âm thầm chảy của quý thầy, quý sư cô đã không kéo ai chìm xuống với khổ lụy, mà trái lại đã làm tâm thức mọi người thăng hoa trong một không gian chung, lắng yên và hùng tráng. Một vùng năng lượng ấm áp của tình thương, của sự chia sẻ đã nối kết, bao bọc và lan tỏa khắp thế giới. Chúng con biết ơn vô hạn những lời dạy sâu sắc về vô sinh, về sự tiếp nối mà Sư Ông đã trao truyền cho chúng con trong nhiều thập kỷ qua.
Hàng ngàn người trên khắp thế giới đã viết thư gửi về trang nhà Làng Mai, chia sẻ những câu chuyện về sự chuyển hóa, trị liệu mà Sư Ông đã đem lại cho cuộc đời họ. Những bức điện chia buồn từ các nhà lãnh đạo trên thế giới cũng được gửi đến cho tăng thân, trong đó ghi nhận những đóng góp của Sư Ông cho sự nghiệp hòa bình, xây dựng cộng đồng và góp phần vào năng lượng tỉnh thức trên thế giới.
Chúng con rất xúc động khi nhận được những lời chia buồn đầy tình thương từ Đức Đạt Lai Lạt Ma, thầy Matthieu Ricard – một vị thầy theo truyền thống Tây Tạng và Cha David Steindl-Rast dòng Biển Đức, cũng như từ Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres, cựu Chủ tịch Ngân hàng Thế giới Jim Yong Kim, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In và nhiều nhà lãnh đạo khác trong cộng đồng quốc tế.
Ngày 26 tháng 1, thay mặt Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng đã dẫn đầu đoàn đến viếng Sư Ông. Cùng đi có ông Vũ Hoài Bắc, Trưởng ban Ban Tôn giáo Chính phủ; ông Đào Huy Cường, Phó Vụ trưởng vụ Phật giáo, Ban Tôn giáo Chính phủ; ông Nguyễn Văn Lập, Trưởng ban Ban Tôn giáo tỉnh Thừa Thiên Huế. Tại lễ viếng, đoàn đã thắp nén tâm hương và trao bức trướng “Đạo quả viên thành” tri ân những đóng góp của Sư Ông trong việc giới thiệu và phát triển Phật giáo, văn hóa Việt Nam trên thế giới.
Các tờ báo nổi tiếng như The New York Times, The Economist và The Washington Postcũng đã có những bài viết rất sâu sắc về cuộc đời và di sản của Sư Ông. Triết gia đương đại Rebecca Solnit, trong bài viết trên tờ The Guardian, đã nói lên những ảnh hưởng lớn lao của Sư Ông khi lan tỏa pháp môn chánh niệm trong xã hội Tây phương.
Ngày 27 tháng 1, tại Làng Mai Pháp đã có một ngày Quán niệm trực tuyến. Hôm ấy, đất trời phủ sương trắng khắp xóm Thượng, như cũng muốn tham dự Tâm tang với tăng thân.
Tại châu Âu, Mỹ và châu Á, các giáo thọ cư sĩ đã tổ chức các buổi tọa thiền, pháp đàm trực tuyến để giúp ôm ấp nỗi đau mất mát và nuôi dưỡng tuệ giác tập thể. Hàng nghìn người đã tham gia tổ chức các buổi lễ tri ân, tưởng niệm Sư Ông tại các tăng thân địa phương của mình.
Chiều ngày 28 tháng 1, tại Tổ đình Từ Hiếu, chư Tôn đức đã có mặt, chứng minh và hộ niệm cho buổi lễ cung thỉnh Giác linh Sư Ông tham yết Bụt Tổ tại ngôi bảo điện. Rất nhiều Phật tử cư sĩ cùng có mặt trong buổi lễ. Đây là một nghi lễ rất đẹp. Chúng con cảm nhận rằng Sư Ông đang nắm tay chúng con đi thiền hành quanh chùa Tổ trước khi dắt chúng con lên chánh điện để thầy trò cùng đảnh lễ tri ân Tam Bảo. Ngôi Đại hùng bảo điện của Tổ đình Từ Hiếu vừa được trùng tu và khánh thành trong thời gian Sư Ông về an dưỡng tại đây. Chính lời kinh tiếng kệ, chính tiếng chuông đại hồng mỗi sáng tối là một trong những nhân duyên nuôi lớn chí nguyện xuất trần của sư chú Phùng Xuân ngày nào.
Sư Ông cùng đại chúng thiền hành ra Tổ đường, nơi tôn trí Long vị Lịch đại Tổ sư qua các thế hệ của Tổ đình Từ Hiếu. Chúng con được cùng Sư Ông lạy xuống trước chư Tổ, và dâng lên lời tri ân liệt vị Tổ sư đã tiếp nối mạng mạch chánh pháp, xây dựng nơi đây thành một đạo tràng thanh tịnh cho tứ chúng cùng trở về nương tựa. Thế hệ con cháu chúng con cảm nhận ân đức thâm sâu ấy luôn được tiếp nối tại thánh địa Từ Hiếu.
Trong buổi chiều cùng ngày, chư Tôn Thiền đức cũng đã quang lâm cử hành nghi lễ sái tịnh đài trà tỳ tại công viên Vườn Địa Đàng, tọa lạc ở phường Thủy Bằng, thành phố Huế.
Tối ngày 28 tháng 1, tại thiền đường Trăng Rằm, chúng con lại được ngồi bên Sư Ông và chư Tôn đức trong buổi lễ Tưởng niệm Ân Sư. Chư Tôn đức với lòng thương kính Sư Ông và lòng bi mẫn hàng cháu con, đã có mặt bằng năng lượng vững chãi, bằng đức độ vô hành của quý Ngài. Sự có mặt của chư vị trong suốt khóa tu Tâm tang là nguồn an ủi cho chúng con trong sự mất mát lớn lao này. Quý Phật tử cư sĩ cũng trở về Tổ đình Từ Hiếu rất đông để có mặt cùng chúng con trong khóa tu. Chúng con cùng nhau đảnh lễ chư Tôn Thiền đức hiện tiền và chư Tôn Thiền đức khắp mười phương, dâng lên quý Ngài lòng biết ơn sâu sắc của chúng con. Chúng con tri ân các Tổ chức ban ngành trong nước và quốc tế đã gửi điện thư chia buồn đến Tâm tang. Đại diện Phái đoàn Hoa Kỳ tại Việt Nam cũng đã có mặt trong buổi lễ và có lời cảm niệm ghi nhận những đóng góp của Sư Ông đối với nhân dân Hoa Kỳ và cộng đồng quốc tế.
Thầy Pháp Ấn đã thay mặt tăng thân đọc lá thư “Thầy trò ta cùng nhau leo đồi thế kỷ”. Chúng con không thể giấu được niềm xúc động. Chúng con biết ơn Sư Ông đã thương mà ở lại với chúng con trong nhiều năm qua, cho dù có khi thân thể Sư Ông rất mệt. Sư Ông đã từ bi, kiên nhẫn có mặt đó để trao truyền cho chúng con những bài học sâu sắc từ thân giáo của Người, để chờ chúng con lớn thêm lên. Sư cô Định Nghiêm đại diện tăng thân dâng lên Sư Ông lá thư Cảm niệm Ân đức Thầy. Chúng con cảm nghe trong lá thư ấy có cùng một tâm nguyện, cùng một hơi thở chung của tất cả các thành viên trong tăng thân. Ba tiếng chuông kết thúc buổi lễ là lúc chúng con được trở về nuôi lớn tình thầy trò, tình huynh đệ và nghĩa đồng môn trong mỗi chúng con. Sư Ông đang nắm tay chúng con đi về tương lai.
Cùng ngày, tại Làng Mai Pháp, đại chúng cũng tổ chức lễ tưởng niệm Ân Sư với thơ, nhạc cùng những câu chuyện, những lời chia sẻ về tình thầy trò rất cảm động. Bài thơ “Nhất Như” của Sư Ông đã được thầy Pháp Linh phổ nhạc và cúng dường lên Sư Ông trong buổi lễ. Tại tu viện Lộc Uyển, Mỹ, đại chúng được nghe thầy Pháp Dung chia sẻ về ước mơ xây dựng tăng thân của Sư Ông và làm thế nào chúng ta có thể tiếp nối hạnh nguyện của Người.
Sáng ngày 29 tháng 1, tại thiền đường Trăng Rằm, Tổ đình Từ Hiếu, chư Tôn Thiền đức đã quang lâm chứng minh, hộ niệm cho lễ Thiên Quan Giác linh Sư Ông. Hàng ngàn Phật tử cư sĩ và khách mời các giới cũng đã có mặt từ rất sớm trong khuôn viên chùa để đảnh lễ, ngồi thiền, kinh hành, cùng thở những hơi thở chánh niệm với Sư Ông.
Con đường từ Tổ đình Từ Hiếu lên đài Trà tỳ sáng hôm ấy thật yên bình. Sư Ông có mặt cùng chúng con, đi qua những lối mòn có hàng tùng uy nghi; có những gốc sứ già trăm tuổi và tán bàng đã trút lá khẳng khiu; có bậc cấp nơi sư chú Phùng Xuân ngồi gọt mít non cho dì Tư nấu canh với lá lốt, lá sân. Những thân dừa vươn cao, ẩn hiện mái tam quan nơi hơn ba năm trước khi về lại chùa Tổ, Sư Ông đã đặt bàn tay đầy tình thương chạm vào bức tường cổ. Dòng sông Hương thấp thoáng, hàng chuối xanh, rặng tre nghiêng nghiêng, những tán thông xanh mướt… Không gian thật yên tĩnh. Đoàn người đặt từng bước chân chánh niệm đi bên cạnh Sư Ông. Nếu không có Linh Quan, có lẽ không ai nghĩ đó là một tang lễ. Ngang qua con đường nhỏ dẫn vào Ni xá Diệu Trạm, bỗng nhiên Kim quan dừng lại một lúc. Quý sư cô đang trực xóm rất xúc động, cảm như Sư Ông đang có mặt và vào thăm các sư con ở Diệu Trạm. Các sư cô chắp tay khóc, nhưng trong lòng nở nụ cười chào Sư Ông.
Đi thiền hành theo Sư Ông từ Huế hay từ khắp nơi trên thế giới có những vị xuất gia, những người cư sĩ từ mọi truyền thống Phật giáo như Nam tông, Tịnh độ tông, Tây tạng, thiền Nhật Bản, và từ mọi tôn giáo như Thiên Chúa giáo, Do Thái giáo, Ấn Độ giáo, Hồi giáo, Tin Lành. Dự tính khoảng 100 chiếc xe đưa Sư Ông nhưng thực tế, con số lên đến hơn 300. Nhiều người đặt bàn thờ trước nhà đợi Sư Ông, nhiều vị xuất sĩ trẻ đứng đợi Sư Ông trước Phật học viện để đảnh lễ khi Sư Ông đi qua. Cây cối còn mờ trong sương mù khi Sư Ông ra đến vùng quê. Buổi thiền hành kéo dài để Sư Ông cùng đại chúng có thì giờ thưởng thức không khí trong lành, như mỗi khi Sư Ông được đi chơi trong thiên nhiên.
Tại Vườn Địa Đàng, đài trà tỳ được làm bằng đất sét, do các nghệ nhân của phường đúc đồng thành phố Huế dựng lên. Đài Địa dư (bên ngoài) cũng được chế tác thủ công với các hoa văn phật giáo. Hàng trăm bông sen trắng – loại sen bách diệp cũng được trang trí bên cạnh những hoa văn ấy. Chư Tôn Thiền đức và đệ tử Sư Ông cùng chú nguyện, rước ngọn lửa tam muội đến đài trà tỳ. Thầy Pháp Ấn đã hướng dẫn đại chúng theo dõi hơi thở. Năng lượng đại chúng yên xuống. Ai cũng thực tập hết lòng khiến định lực và năng lượng bình an tập thể trở nên rất hùng hậu. Ngọn lửa bốc cháy từ giây phút ấy.
Trong suốt thời gian trà tỳ (khoảng 17 giờ đồng hồ), đại chúng cùng thực tập ngồi thiền, thiền hành, tụng kinh, niệm Bụt, hay ngồi bên nhau nghe đọc thơ Sư Ông, hát thiền ca, cùng chia sẻ những kỷ niệm đẹp với Sư Ông, cũng như thắp nến cầu nguyện bình an cho thế giới. Sư Ông đang được tiếp nối trong mỗi thành phần của tăng thân. Chúng con biết, ai trong đại chúng cũng đang xây cho mình một cái tháp đẹp nhất bằng bước chân và hơi thở chánh niệm để dâng lên cúng dường Sư Ông.
Đại chúng vô cùng xúc động khi nghe Sư cô Chân Không hát bài “The smile”. Lời bài hát giúp đại chúng tiếp xúc với Sư Ông nơi ánh mặt trời, nơi những cơn mưa, nụ hoa, nơi ánh mắt em thơ… Thường sau mỗi buổi pháp thoại công cộng, Sư Ông hay mời Sư cô lên hát bài này và trong khi Sư cô hát, Sư Ông nhẹ nhàng rời khỏi pháp tòa. Sư cô Định Nghiêm cũng cúng dường Sư Ông bài hát tiếng Pháp “Le bonheur” mà Sư Ông yêu thích.
Suốt đêm đó, chư Tôn Thiền đức đã có mặt cùng chúng con tại đài trà tỳ. Nhìn thấy chư Tôn đức thiền hành, ngồi thiền, tụng kinh, nâng nến cầu nguyện, chỉ dạy chúng con từng chi tiết nhỏ nhất, chúng con thấy lòng rất ấm áp và biết ơn. Tình thầy trò, tình huynh đệ và nghĩa đồng môn là những gì suốt cuộc đời Sư Ông chúng con đã xây dựng, chia sẻ và trao truyền. Quý Phật tử cư sĩ cũng đã ở lại rất đông để cùng chúng con thực tập có mặt với Sư Ông trong giờ phút huyền thoại ấy.
Tại Làng Mai Pháp, đại chúng vân tập về thiền đường Nước Tĩnh vào lúc một giờ sáng để có mặt với Sư Ông và tăng thân trong lễ Thiên Quan và Trà Tỳ (được truyền trực tuyến từ Huế). Sư cô Hiến Nghiêm cùng một số quý thầy, quý sư cô đã hướng dẫn sự thực tập cũng như giải thích những nét đẹp trong văn hóa và nghi lễ truyền thống của Phật giáo ở Huế cho cộng đồng quốc tế đang tham dự các buổi lễ trực tuyến này trên kênh Youtube tiếng Anh của Làng Mai. Lần đầu tiên trên toàn cầu, hơn 100.000 người đã tham dự trực tuyến một sự kiện trong suốt một ngày. Nhiều người đã viết thư về trang nhà Làng Mai nói rằng họ không bỏ lỡ một giây phút nào trong suốt các buổi lễ Tâm tang trực tuyến của Sư Ông, rằng sau khi theo dõi lễ Tâm tang, họ không còn sợ chết nữa vì đã hiểu thêm nhiều về giáo lý vô sinh bất diệt.
Sáng ngày 30 tháng 1, sau lễ Cung thỉnh Xá lợi và Long vị Sư Ông trở về an vị tại Tổ đình Từ Hiếu, trời nổi gió, một cơn mưa lạnh đã ghé ngang qua chùa Tổ. Suốt thời gian tổ chức Tâm tang, thời tiết rất đẹp. Xứ Huế trong những ngày cuối năm mà trời không mưa và lạnh suốt một tuần cũng là một điều lạ.
Bảy ngày Tâm tang tại Tổ đình Từ Hiếu đã diễn ra ấm cúng và viên mãn. Những ngày cuối năm chùa nào cũng có nhiều việc để sửa soạn đón năm mới nhưng chư Tôn đức khắp nơi đã về trực tiếp chứng minh, hộ niệm hoặc tổ chức lễ tưởng niệm từ xa. Nhiều tổ chức, đoàn thể và cá nhân đã đến dâng hương, đảnh lễ thọ tâm tang hoặc gửi điện thư và tâm niệm thọ tâm tang từ xa. Chúng con thành kính tri ân tình thương của chư Tôn đức cùng đại chúng khắp nơi đã dành cho Sư Ông và tăng thân chúng con.
Chúng con nguyện thực tập tinh chuyên để tiếp nối sự nghiệp tuệ giác của Sư Ông, mong phần nào báo đáp được ân đức của Bụt, Tổ và chư Tôn Thiền đức tăng ni cũng như sự trợ duyên kiên định từ quý vị Phật tử cư sĩ.
Một mùa xuân mới đang về, chúng con nguyện cầu chư Bụt và chư liệt vị Tổ sư luôn hộ trì cho chư Tôn Thiền đức tăng ni cùng quý thân hữu một Năm Mới Nhâm Dần 2022 được nhiều sức khỏe, an vui và thành tựu được chí nguyện độ tha của chư vị.
Tựa đề được lấy từ câu đối do Sư Ông Làng Mai viết, treo trong thiền đường Chuyển Hóa, xóm Thượng: Giọt nước thành dòng sông, thanh thản Người về chơi biển lớn Bước chân nên cõi Tịnh, thảnh thơi ta lên dạo đồi cao.
Làng Mai chào đón Thầy vào một ngày xuân ấm áp giữa trời trong, nắng hiền.
Trước đó quý thầy, quý sư cô đại diện Làng Mai, Pháp đã trở về chùa Tổ, Từ Hiếu để được đảnh lễ Thầy tại thất Lắng Nghe. Và cung thỉnh tro và xá lợi của Thầy về với Làng Mai, nước Pháp.
Vừa tới sân bay, Thầy đã được các sư con tại Tu viện Suối Tuệ và thiền đường Hơi Thở Nhẹ tại Paris nghinh đón và thỉnh về đây.
Tứ chúng của Làng Mai tại Bordeaux đã vân tập trang nghiêm tại chùa Pháp Vân, háo hức chờ đón Thầy. Trong tiếng chuông trống bát nhã vang rền, dòng sông tăng thân di chuyển nhẹ nhàng, cẩn trọng và tràn đầy hạnh phúc khi được bước đi bên Thầy. Giữa không khí đoàn tụ thiêng liêng và cảm động ấy, đại chúng đã hát tặng Thầy bài hát “Đã về, đã tới” với 3 ngôn ngữ là Việt, Anh, và Pháp. Giây phút này đã thật sự trở thành giây phút huyền thoại.
Ở Làng đã tổ chức khoá tu 3 ngày trực tuyến cho thiền sinh khắp nơi được tham dự tu tập. Hơn 500 thiền sinh của khoá tu Chung Thất và khoảng 15 ngàn người cùng tham dự trực tuyến buổi lễ rải tro của Thầy qua Zoom và kênh YouTube Tiếng Anh của Làng Mai. Các vị thân hữu và hàng xóm thân thiết của Làng cũng đã có mặt trong dịp này để được trực tiếp đưa Thầy về với Đất Mẹ tại Vườn Bụt, xóm Thượng. Hoa trái của tình huynh đệ, niềm vui tu học chuyển hoá và trái tim phụng sự chính là món quà tất cả chúng con, đệ tử xuất gia cũng như tại gia của Thầy khắp chốn xin dâng lên Thầy trong ngày Thầy về với trăng sao.
Từng khóm hoa thuỷ tiên bừng nở trên Pháp Thân Tạng như hàng ngàn, hàng vạn cánh tay của các vị Bồ Tát Tùng Địa Dũng Xuất chào đón Thầy về với Đất mẹ thân yêu. Chim chóc ca mừng, trái tim chúng con thêm thổn thức khi nhớ tới lời Thầy dạy:
“Con có hay
Trên bầu trời xanh mây trắng vẫn còn bay?”
Thầy đã thực sự hoá thân thành đám bạch vân, bay thong dong trên bầu trời. Là vầng mây hiền cho chúng con bóng mát. Học theo hạnh nguyện của Thầy, chúng con xin nguyện xây dựng tình huynh đệ, đi với nhau như một dòng sông, cùng với nhau tiếp tục con đường tu học Thầy đã trao truyền. Và nguyện tiếp nối Thầy để Làng Mai sẽ vẫn là nơi cho những ai muốn trở về sau bao tháng ngày rong ruổi với lo âu, sợ hãi, tuyệt vọng trong cuộc sống của họ. Như Đất mẹ đã chở che và ôm lấy Thầy trong cuộc hành trình trở về này.
“Nhìn lại đi
Thầy đang ở trong con, và trong từng nụ hoa, chiếc lá
Nếu gọi tên Thầy, con sẽ tự khắc thấy Thầy ngay
Con đi đâu? Cây mộc già đã nở hoa, thơm nức sáng nay
Thầy trò ta thật chưa bao giờ từng cách biệt
Xuân đã về, các cội thông đã ra chồi óng biếc và bên mé rừng đã nở rộ hoa mai.“
(Bên mé rừng đã nở rộ hoa mai – TS Thích Nhất Hạnh)
Thầy đã về đã tới Làng Mai
Dòng sông tăng thân di chuyển nhẹ nhàng, cẩn trọng và tràn đầy hạnh phúc khi được bước đi bên Thầy
Thầy về tới Thiền đường Nước Tĩnh, chùa Pháp Vân
Tứ chúng đảnh lễ Thầy
Giữa không khí đoàn tụ thiêng liêng và cảm động ấy, đại chúng đã hát tặng Thầy bài hát “Đã về, đã tới” với 3 ngôn ngữ là Việt, Anh, và Pháp.
Thầy trong Thất Ngồi Yên, Xóm Thượng
Thầy trò ta đã ngồi thật lâu cạnh những gốc thông già trăm tuổi
Thầy đưa mắt về phương trời lạ và nhận ra được trên vạn nẻo đường từng dấu chân của con
Thầy trò ta đã mở lối bước lên trời ngoại phương lồng lộng
Con cũng sẽ cuối cùng tìm ra được lối trở về bên ni
Có khi Thầy xuất hiện ngay giữa đường con đi
Thầy trò ta cũng luôn luôn trở về nơi non xưa chốn cũ. Để được mỗi khuya gióng tiếng chuông đại hồng cho mọi loài tỉnh thứcCon có hay Trên bầu trời xanh mây trắng vẫn còn bay?
Con có hay. Trên bầu trời xanh mây trắng vẫn còn bay?
Thầy đã hoá thân làm đám bạch vân đem cho con bóng mát
Đại chúng thỉnh Thầy đến vườn Bụt của Xóm Thượng
Biết rằng đây không thực sự là một cuộc phân kỳ
Thầy trở về với Bụt
Con đã về bên Thầy, thực sự muốn chấm dứt cuộc đời lãng tử
Đất mẹ chào đón Thầy như đón một đứa con thân yêu về với mình.
Con ngồi đó Im lặng trời xanh cao
Con trở về ngồi dưới chân Thầy nơi chốn non xưa
Bởi vì con đang có Thầy nơi từng tế bào trong cơ thể
Ô hay Vầng trăng thảnh thơi vừa trả lại cho con Tất cả những gì con ngỡ rằng đã mất
Con thấy không có gì đã qua Không có gì cần hồi phục Bông hoa nào Hạt sỏi nào Ngọn lá nào Cũng nhìn con, nhận mặt
Một góc bên trong Thất Ngồi yên của Thầy ở Xóm Thượng
Trong kiếp xưa con đã từng nhiều lần nắm tay Thầy rong chơi
Thế Tôn ngồi đó Vững như núi Tu Di Bình an như hơi thở
Đi gặp mùa xuân là tập sách Tăng Thân Làng Mai thuật lại chi tiết nhất về hành trạng Sư Ông Làng Mai – Thiền sư Thích Nhất Hạnh. Qua tập sách, chúng ta có thể thấy được cuộc đời của Sư Ông với tâm nguyện tu học và phụng sự ngay từ những ngày còn thơ ấu. Trải qua bao thăng trầm cùng đất nước và đạo pháp, chí nguyện ấy vẫn trung kiên và đã giúp bao nhiêu người chuyển hoá được những khổ đau, tìm thấy hạnh phúc ngay trong giây phút hiện tại.
Đi gặp mùa xuân là một tài liệu rất quý, không chỉ cho mặt tìm hiểu nghiên cứu mà còn cho cả sự thực tập. Chúng ta có thể vừa đọc vừa bước theo những bước chân của Sư Ông, thương quý hơn quê hương mình và trái tim chúng ta mở ra, tâm bồ đề có cơ hội được nuôi lớn lên mỗi ngày từ bóng dáng của những vị Thầy tâm linh. Sư Ông đã sống một cuộc đời như chúng ta.
“Hầu hết mọi sự cống hiến của Ngài trong việc chia sẻ với những người khác, cho thấy sự sống trong chánh niệm và với lòng từ bi không những góp phần vào sự an trú trong nội tại, mà còn phản ánh cách thức các cá nhân có thể dùng chánh niệm xây dựng hòa bình cho thế giới. Thiền sư đã sống một cuộc đời đầy trọn vẹn và tràn đầy ý nghĩa. (Đức Đạt Lai Lạt Ma).
Với cuốn sách này, chúng ta có niềm tin rằng chúng ta sẽ có đủ khả năng để trở thành sự tiếp nối đẹp của những bậc tiền nhân, như Sư Ông đã là sự tiếp nối đẹp của bao thế hệ tổ tiên đi trước.
