Đi tìm ánh ban mai
(Sư cô Chân Trăng Tâm Thuận)
Góc yên, ngày 3 tháng 11 năm 2024.
Bạn hiền thương,
Sau những ngày nắng hiếm hoi của mùa đông, Huế trở lạnh và mưa rả rích cả ngày. Mình ngồi ở góc nhỏ, đốt nến, pha trà và muốn viết vài dòng thương gửi bạn.
Tuổi nắng tròn
Năm nay mình sẽ đón tuổi mới với những cơn mưa quen thuộc và vui là vẫn có bạn ở bên. Hai mươi tuổi năm thứ ba, mình nhớ về bài thơ Tuổi nắng tròn được tặng năm ấy:
(Trích bài thơ Tuổi nắng tròn – tặng bé chị, bé em)
Tuổi hai mươi ấy, chúng mình bắt đầu đi tìm hạnh phúc. Không phải thứ hạnh phúc mà người ta tìm kiếm từ danh vọng, bằng cấp, hay từ những thước đo ước lệ của xã hội. Bạn bảo chúng mình băng cánh đồng mà đi vì không ai chịu đi theo con đường sẵn có. Bạn chọn học và làm những điều bạn muốn, mình thì đi tu. Song cũng là những khao khát muốn khám phá, muốn hiểu chính mình bằng những trải nghiệm có được. Những buổi tối chưa ngủ, vắt tay lên trán, mình suy nghĩ lý do vì sao mình có mặt, sứ mệnh của mình giữa cuộc đời là chi.
(Trích bài hát À ơi tiếng hát con tặng mẹ cha – Bụng Mỡ)
Là lời hát chúng mình thường nghe, là không tìm thấy niềm vui từ việc học, là sự lạc lõng giữa đám bạn bè ở giảng đường, là những tháng ngày ngổn ngang của tuổi trẻ. May là mình có bạn, có người yên lặng lắng nghe. Mình có dòng Hương, có trăng Thiên Mụ, có Diệu Trạm,… là nơi trở về nhìn rõ hơn lòng mình. Những bước đầu vào đời, mình mang theo hạnh phúc êm ấm từ gia đình, từ mái chùa và cả những băn khoăn tuổi trẻ.
Chọn một con đường
Ngày mình đi tu, thật đột ngột. Bạn bảo, ở đó cũng là một trải nghiệm để lớn lên. Mình không rõ, phương trình của cuộc đời mình sẽ tiếp tục như thế nào nếu mình vẫn đi học và đi tìm bản thân từ thế giới rộng lớn đó, đáp án liệu có khó để tìm ra hay không? Nhưng khi đó mình đã chọn làm điều mình thích, chọn làm người tu. Bằng cách này hay cách khác, bạn biết, lời giải mà chúng mình đi tìm chính là hạnh phúc chân thật.
Thầy viết trong Nói với tuổi hai mươi: “Chỉ cần mở mắt ra, chỉ cần nhận thức cho chính xác, chỉ cần có ý thức về những hạnh phúc mà chính ta đang có thì ta đã trông thấy được diện mục của hạnh phúc rồi […] Yếu tố lớn nhất để tạo nên hạnh phúc là ý thức về hạnh phúc. […] Yếu tố thứ nhì của hạnh phúc là biết rõ được con người của mình có những nhu yếu nào trong lĩnh vực khám phá, thương yêu và hướng về sự thực hiện những nhu yếu ấy, những nhu yếu đích thực là nhu yếu, nghĩa là những nhu yếu bảo vệ và bồi đắp sự sống, sự vươn lên của mình.[…] Nếu khám phá và hiểu biết là một nguồn hạnh phúc thì thương yêu cũng là một nguồn hạnh phúc – hạnh phúc trong ý nghĩa thỏa mãn được nhu yếu của mình.”
Vậy thì hạnh phúc không phải là nơi cuối cùng của con đường, mà chính chúng mình phải nhận thấy được một số hạnh phúc có được ngay trong tầm tay, hiểu thấu được chính mình, thương được chính mình là một niềm hạnh phúc thật sự. Ở chùa cho mình cơ hội học cách tử tế về kết nối với chính mình.
Bé vẫn là bé, bé mới đẹp
Tuổi thơ nhận được nhiều tình thương từ gia đình, mình nghĩ đó là sự bù đắp cho những điều không may xảy đến với mình từ khi còn nằm trong bụng mẹ. Lớn lên một chút mình bắt đầu nhận thấy sự khác biệt của mình với các anh chị em hay bạn bè. Ngoài việc không khỏe mạnh, mình còn có những mặc cảm với vẻ bề ngoài. Mình ít khi nhắc đến vết sẹo, không bao giờ nhìn trực tiếp vào mắt người đối diện. Tính cách mình rụt rè, nhiều ngần ngại, chắc một phần vì như vậy.
Trong suốt các năm đi học, mình đã tìm thấy và thể hiện khả năng của mình trong việc học. Dù không ai đòi hỏi, mình vẫn thấy thua kém vì những so sánh trong tự thân: “Nếu không bị đau chắc mình sẽ khác”. “Bé vẫn là bé, bé mới đẹp” là bài học mà một đứa trẻ như mình đã may mắn nhận được từ một món quà – “ly trà Sư Ông”. Hẳn là khi đó, mình đã bắt đầu ý thức về việc chấp nhận chính mình. Không cần phải là một ai khác, mình vẫn là chính mình, với những gì rất thật: những buồn tủi, những hạnh phúc,… Khao khát thương yêu bản thân, mong muốn tìm một con đường của chính mình (có khi mình gọi đó là “cái tôi”) dần dần lớn mạnh lên, để mình trả lời được tất cả những thao thức trong lòng.
Bạn ơi, mình sẽ còn kể cho bạn nghe nhiều hơn về bài học thương yêu nữa. Nhưng câu thiền ngữ “Be beautiful be yourself” (Ta có là ta, ta mới đẹp) vẫn luôn là một khung trời tuổi thơ đầy kỷ niệm mình cất giữ trong lòng và luôn mang theo trong hành trình sắp tới.
Ta vẫn sống trong ta từ lâu rồi
Bạn hiền thương, tối nay đọc Lời quán nguyện Bồ tát Thường Bất Khinh, mình đã hiểu tại sao mình luôn cảm thấy được kết nối và nuôi dưỡng mỗi khi đọc tới lời quán nguyện cuối cùng này: Vì chính công trình chấp nhận, thương yêu bản thân để phá bỏ những mặc cảm tự ti trong mình đã được bắt đầu. Mình đã nhận ra “Bài học quan trọng nhất trong cuộc đời là bài học thương yêu”. Mình thương những mặc cảm của mình mà cũng thương những khó khăn, mặc cảm của người khác. Mình không thể nào có hạnh phúc nếu cứ ôm lấy những cảm giác đó hoài. Và mình biết, mình sợ trở thành một người như vậy. May mắn là mình sớm nhận ra và có cơ hội để thực tập với nó. Dám đối diện và gọi tên mà cũng can đảm đủ để chia sẻ với bạn, lần này và cả những lần trước nữa.
Có lần mình thật lòng nói với bạn những mặc cảm, tự ti về ngoại hình khiến mình mong cầu nhiều sự quan tâm, chú ý của người khác. Năng lượng đó là một phần của tuổi trẻ nhưng cũng xuất phát từ những vết thương thuở nhỏ. Và bạn bảo, mình đẹp hơn trong hình dáng của một sư cô. Đó có phải là nét đẹp của sự hiền lành, chân thật mà bất kỳ người tu nào cũng cần trui rèn không hì? Tự nhiên mình tin nhiều vào chánh niệm, vào vẻ đẹp của sự thực tập oai nghi.
“Hộ trì sáu căn mỗi phút mỗi giây đi đứng nằm ngồi tâm chánh niệmTrau dồi ba học khi cười khi nói vào ra tiếp xúc tướng đoan nghiêm”
Câu đối này được treo bên trong thiền đường Trăng Rằm ở chùa Tổ, mình đọc chắc cũng nhiều lần rồi. Giờ mình đã rõ, có chánh niệm, mình được trở về làm hòa với chính bản thân.
Trong nhiều buổi thực tập thiền buông thư, mình có cơ hội được quay về để làm quen trở lại với người bạn cũ. Theo dõi hơi thở và biết mình đang có một thân thể khỏe mạnh. Mình gửi lòng biết ơn đến thân thể vẫn còn có đó, mặc cho những đòi hỏi, tủi hờn hiện hữu trong thân tâm mình.
“Thở vào, mình gửi sự chú tâm đến đôi mắtThở ra, mình biết ơn với sự có mặt của đôi mắt.”
Ánh sáng chánh niệm của mình luôn dừng lại lâu hơn ở đôi mắt, là biểu hiện rõ nhất của tất cả những gì mà mình tự cho là “điểm yếu” của bản thân. Chừng nào thương được đôi mắt là mình thương được những mớ lộn xộn trong lòng: chán nản, nhu nhược, yếu đuối,… Không công nhận sự có mặt của đôi mắt cũng có nghĩa là mình không công nhận những gì thuộc về con người mình. Mình trở về để làm hòa với tất cả.
Xin lỗi vì đã xua đẩy, ghét bỏ chính mình, mà không nhận ra sự có mặt của mình là tất cả những gì rất mầu nhiệm của sự sống. Không nhớ là mình đã rất mạnh mẽ trong những năm tháng đầu đời, là mình đã tiếp nhận tình thương, sự che chở từ ông bà, tổ tiên hay sao! Mình cúi đầu để ôm lấy tất cả, để thương được cả con người mình. Chỉ cần sống hạnh phúc thôi là đã trọn vẹn những điều mình cần phải làm. Còn thở, còn sống là đã hạnh phúc. Bạn thương, vậy mà mình cứ quên hoài, cứ đắm chìm trong những mông lung, những đòi hỏi mãi thôi. Sớm nay, mình lắng nghe tiếng gọi của đất trời, tiếng gọi của sự sống nhẹ nhàng trôi chảy, “Ta vẫn sống trong ta từ lâu rồi”. Bạn đang mỉm cười, hẳn chứ!
Đã trót thương
“Đã trót thương đàn kiến băng qua đường thành dòng trôi qua nắng sớm lung linh, đàn sẻ ríu rít sà xuống đồng ngô mới hái, hay thường râm ran vòm trưa sớm chiều, đàn ong cần cù xúm xít cất xây, dòng người bồng bềnh đi thiền trong sương sớm, giọt nước sau bao tháng năm tuổi trẻ kiếm tìm thấy những liên kết định mệnh của mình hòa dòng xuôi lối thênh thang hạnh phúc.”
(Trích Trót thương – Thầy Chân Trời Hải Thượng)
Mình vừa mượn chữ người đi hái thuốc để viết tiếp gửi bạn. Vì mình thương quá những niềm thương mênh mông của người tu trẻ đã chạm được lắng yên đó. Từ những lời trót thương mà mình tiếp xúc được với cái bình yên trên con đường “dừng lại” mỗi ngày rõ hơn. Đó là những buổi sớm nhẹ bước trên con đường đất đỏ, những bước chân bình an, những hơi thở tĩnh lặng nuôi dưỡng đời sống của nhau. Có Thầy, có bạn, mình hạnh phúc hoà vào dòng chảy tâm linh này.
Bạn hiền thương, có lẽ đây là lần đầu tiên mình viết cho bạn nhiều như vậy. Tuổi mới mình đã nhìn rõ hơn một chút về chặng đường hiểu thấu và yêu thương. Niềm vui dẫn mình đi tới. Mong là bạn cũng thấy vui trên cánh đồng của bạn. Và bạn ơi, chúng mình hãy cùng hát lên đi, bài ca của sự sống.
Thương gửi tới bạn – tất cả những người bạn mình được gặp gỡ và thương yêu trong đời. Mong sớm nhận được hồi âm.
Một ngày mưa đông,
từ người bạn bé nhỏ Trăng Tâm Thuận.