Format: Book

Bạn hiền thương,

Sự kiện gì trong năm nay có ý nghĩa nhất đối với tôi? Nếu bạn hỏi tôi như vậy, tôi sẽ không một chút nghĩ suy mà trả lời ngay rằng, đó là chuyện tôi được cơ hội thị giả Thầy, cũng có nghĩa là tôi tìm ra được tôi và tìm ra được bạn thật rõ ràng.

Vậy là đã mười tháng tôi được ở bên Thầy. Mỗi ngày là một kỷ niệm. Mỗi ngày là một bài thơ, một bài pháp thoại mà sự hiện hữu của Thầy đã trao truyền cho tâm linh tôi. Những dòng chữ này tôi lấy ra từ sổ công phu, là món quà đẹp nhất tôi muốn gởi đến bạn.

Mưa tuổi thơ

Đó là một buổi chiều có nắng vào mùa hè. Tôi cùng sư em Pháp Mạch đưa Thầy ra nằm chơi trên xích đu dưới ba cội tùng. Thầy thích không gian nơi này lắm. Ba cội tùng này được Thầy trồng đã gần bốn mươi năm, trước lúc Thầy nhận đệ tử xuất sĩ. Màu xanh quanh năm phủ kín một khoảng vườn, cội tùng bây giờ đã lớn hai người ôm không xuể. Những hôm trời nắng ấm, Thầy thường ra nằm chơi và ngắm những mảng trời xanh với vài cụm mây trắng xuyên qua tán tùng. Tôi thường ngồi dưới chân Thầy xoa bóp, rồi kể một chuyện gì đó của Thầy ngày xưa mà tôi biết, hoặc ngâm một vài bài thơ mà tôi thuộc, khi thì Thoát hình của Vũ Hoàng Chương, khi thì Tre Việt Nam của Nguyễn Duy, hay Mây trắng thong dong, Duy thị nhất tâm của Thầy. Có lúc tôi còn cảm hứng hát cho Thầy nghe vài đoạn nhạc của Phạm Duy như Quê nghèo, Tình ca, Tiếng hát to, hay Giọt mưa trên lá nữa. Thầy đặc biệt thích nghe bài thơ Bướm bay vườn cải hoa vàng, và tôi đã ngâm nhiều lần, lần nào Thầy cũng lắng nghe thật yên, và sau đó thường ôm tôi vào lòng. Tôi trân quý những phút giây ấy như là phút giây cuối cùng tôi được sống.

Chiều hôm đó Thầy nằm trên xích đu, một lúc sau thì mây đen kéo về nhưng trời vẫn còn sáng tỏ. Phương Khê yên ắng lắm. Tiếng gió thổi qua cội tùng, những chiếc lá bạch dương ve vẩy, tiếng chim hót vang ẩn sau cành lá đã không làm cho nơi đây bớt vẻ yên lành, trái lại còn khiến cho sự tĩnh lặng và thanh bình thêm rõ ràng. Thầy mở mắt nhìn quanh và thưởng thức sự sống. Tôi đã đọc Nẻo về của ý nhiều lần, và biết rằng Thầy rất thích những buổi trưa lặng gió, hay những trận mưa đầu mùa lúc còn bé thơ. Tôi ngồi yên nhìn Thầy, một lúc sau tôi thưa với Thầy: “Thầy ơi, con nhớ Thầy đã rất thích những buổi trưa lặng gió, Thầy đã rất thích những trận mưa đầu mùa lúc còn nhỏ”. Thầy nhìn tôi, gật đầu. Tôi kể lại những kỷ niệm đó cho Thầy nghe. Sau đó, Thầy gật đầu đồng ý để cho tôi mở sách Nẻo về của ý đọc cho Thầy nghe đoạn nói đến những cơn mưa tuổi thơ mà Thầy đã viết lại.

“Từ hồi còn bé thơ, tôi đã bị những trận mưa đầu mùa quyến rũ rồi. Hồi đó tôi còn ở đồng quê. Tiếng sấm động. Trời sa sầm xuống thấp. Những giọt nước to nặng đầu tiên rơi lộp độp trên mái ngói. Vài ngọn gió thổi tới đập các cánh cửa sổ ầm ầm. Tôi đã bị kích động ngay sau những hiện tượng đó. Thật giống như prélude của một bản hùng ca vĩ đại. Thế rồi sau một tiếng sấm long trời lở đất, mưa trút xuống rào rào như thác đổ.

Những lúc như thế, đố mà tôi ngồi yên cho được. Tôi phải chạy ra, vén màn, dán mắt vào cửa kính. Những đọt cau xa oằn oại. Trong lúc trời đất thét gào. Vũ trụ rung chuyển. Những chiếc lá to bị gió hắt mạnh vào cửa sổ và vách tường. Nước trút xuống ào ào và chảy ồ ồ ngoài sân, trước rãnh. Trong màn mưa bạc, có những con chim quật cánh chống lại với gió với mưa. Trong bản hùng ca đó, tôi cảm nghe thấy rõ rệt tiếng gọi của hồn vũ trụ. Tôi muốn trở thành một đọt cau hay một cây nghiêng ngả oằn oại trong mưa. Tôi muốn trở thành một con chim bay quằn quại giữa trời để chịu đựng sức mưa sức gió. Tôi muốn chạy ra giữa mưa mà hét, mà múa mà quay cuồng, mà cười, mà khóc. Nhưng mà tôi không dám. Bởi vì tôi sợ mẹ tôi mắng.

Trong tiếng ào ạt rạt rào của mưa và gió, tôi ráng lấy tất cả gân cổ hát một bài. Dù tôi có hét to đến mấy người ta cũng không nghe được, bởi vì bản nhạc long trời lở đất đã lấn át hết. Trong khi tôi hát như thế, mắt tôi vẫn không rời cảnh tượng hùng vĩ của trời mưa, thần trí tôi như bị hút vào cảnh tượng hùng vĩ của trời mưa, và tôi cảm thấy tôi được hòa mình vào trong bản hòa tấu vĩ đại. Tôi thấy dễ chịu. Tôi hát bài hát này rồi bài khác. Sau đó, trời tạnh, hơi đột ngột. Tôi cũng dừng tiếng hát. Thần kinh tôi êm dịu lại và tôi nhận ra rằng trên mi tôi còn đọng một vài giọt nước mắt“.

Thầy lắng nghe với đôi mắt sáng, với những cái gật đầu nhẹ nhàng và với nụ cười đầy chất liệu hồn nhiên của một em bé. Thế rồi, tiếng sấm vang khắp Phương Khê. Thầy đưa mắt ra hiệu. Những giọt mưa đầu tiên rơi xuống. Tôi thưa: “Thầy ơi, mưa rồi, thầy trò mình vô nhà thôi”. Thầy cười và lắc đầu, đưa tay ra hứng những giọt mưa nhỏ. Những giọt mưa chạm vào lòng bàn tay khiến Thầy cười vui hơn. “Hay là Thầy muốn tắm mưa?”, tôi thưa với cái giọng cũng đầy phấn khích. Lần này Thầy cười thành tiếng, gật gật đầu ra vẻ đồng ý lắm. Nói vậy thôi chứ anh em thị giả chúng tôi làm sao lại để Thầy tắm mưa được, Thầy sẽ bị cảm liền. Chúng tôi đỡ Thầy ngồi dậy, đưa Thầy qua xe lăn và đẩy Thầy vào nhà. Hơi đất bắt đầu xông lên. Chúng tôi đẩy như chạy. Thầy đưa tay ra hứng mưa. Tiếng cười của thầy trò vang cả một khoảng trời Phương Khê…

Bàn chân Thầy

Chúng tôi có thật nhiều chuyện vui trong thời gian ở bên Thầy. Có lần đang đỡ Thầy đi, được vài bước, Thầy chỉ xuống chân. Hai anh em thị giả chúng tôi chưng hửng nhận ra đã mang nhầm chiếc giày phải qua chân trái và chiếc giày trái qua chân phải của Thầy. Bỗng nhiên hai anh em tôi cười lớn, Thầy cũng cười, rồi để chúng tôi đổi giày lại trước khi tiếp tục tập đi. Mà đó đâu phải là chuyện duy nhất liên quan đến giày dép.

Một hôm, Thầy ngồi trên giường, thầy Pháp Ngôn mang giày cho Thầy. Thầy Đồng Trí lúc đó đang đỡ phía trên. Mang một lúc, Pháp Ngôn mới nhận ra là chiếc giày đã ôm trọn bàn chân trái của sư anh mình. Thì ra là trong lúc mang giày, vì lúng túng thế nào đó, thay vì mang vào chân Thầy thì Pháp Ngôn lại nắm bàn chân sư anh mình lên mà mang giày. Đồng Trí cũng nghịch, im lặng không nói gì dù trong bụng đã buồn cười lắm rồi. Mang giày xong, Pháp Ngôn thấy bàn chân Thầy nhúc nhích nghịch nghịch một kiểu lạ lùng lắm, nhìn lại thì mới tá hỏa nhận ra mình mang nhầm. Bất chợt, cả hai anh em phá lên cười, cười không nhịn được, ôm bụng mà cười vang cả phòng Thầy. Thầy nhìn hai thị giả không biết chuyện gì xảy ra cho đến lúc hai anh em nhịn được cười và giải thích cho Thầy nghe. Thị giả Thầy, chúng tôi từ từ đã cảm nhận một cách rõ ràng sự có mặt của năm uẩn Thầy nơi năm uẩn chúng tôi. Chúng tôi đã đi, đã nói, đã uống trà, đã thưởng thức những chiếc lá vàng mùa thu, đã ngồi ngắm hoa quỳnh nở với sự hiện hữu của Thầy trong năm uẩn chúng tôi. Chúng tôi đã nhìn thấy sự tiếp nối.

Con sẽ tự khắc thấy Thầy ngay

Thầy ở lại chơi với các con của Thầy ở xóm Hạ. Đó mà một đêm có ánh trăng hạ tuần chiếu ngang qua cửa sổ phòng Hoa Cau. Quý sư cô ai cũng bất ngờ và rất hạnh phúc với quyết định của Thầy. Xóm Hạ cũng như xóm Mới, hay xóm Thượng, nơi nào không gian cũng mênh mông và đầy năng lượng tâm linh an lành.

Thầy ra hiệu cho anh em thị giả chúng tôi đẩy xe Thầy qua phòng sinh hoạt chung của xuất sĩ xóm Hạ. Không khí thật ấm áp. Thầy ngồi uống trà, và mời tất cả những đứa con Thầy ngồi xung quanh. Thấy chỗ ngồi có vẻ chật, Thầy dạy chúng tôi đẩy xe lăn lui lại một chút cho đủ chỗ. Cái cách Thầy đưa tay và đưa ánh mắt mời các con Thầy ngồi xung quanh quả đã biểu hiện được tất cả tình thương của một người thầy dành cho đệ tử. Anh chị em chúng tôi rất trân quý những giây phút mầu nhiệm ấy. Tôi đứng đó, chứng kiến những gì đang diễn ra đầy đủ tình thầy trò và chợt nhớ đến câu nói mà rất nhiều lần Thầy nhắc trong pháp thoại. Thầy nói Thầy còn trẻ lắm, Thầy còn chịu chơi lắm! Bây giờ, tôi thấy, chưa bao giờ Thầy đánh mất sự liên hệ với người trẻ.

Các sư con ngồi xung quanh và cùng hát với Thầy. Thầy vẫn còn trẻ lắm. Thầy vẫn còn chịu chơi lắm. Thầy đã hát thành tiếng, và trên khuôn mặt luôn giữ một nụ cười bình lặng. Thầy đã cùng chúng tôi hát đi hát lại nhiều lần bài Cẩn trọng:

Thầy hát cùng chúng tôi bằng cả trái tim. Thầy rất thích nghe các con của Thầy hát bài này. Bài thơ ấy cũng hàm chứa một sự thực tập rất sâu sắc mà Thầy muốn nhắn nhủ. Đêm nay, giữa khung cảnh ấm tình này, Thầy đã hát và phát âm rõ ràng nhiều từ. Các con của Thầy vui quá, xúc động quá, nhiều sư em đã vừa hát vừa đưa tay lên quẹt những giọt nước mắt không ngăn được. Mà thật sự không ai cần phải cố gắng ngăn cản những giọt nước mắt hạnh phúc ấy. Các anh chị em đã nói lên niềm vui khi nghe được những từ Thầy phát âm tròn chữ trong bài hát. Thầy có vẻ hơi ngại khi các sư con khen nhiều quá, nên đã vừa cười vừa nói: “Thôi, được rồi!”. Thầy còn nói thêm mấy câu nữa, nhưng do vừa nói vừa cười thành tiếng nên chúng tôi không nghe rõ. Tâm linh anh chị em chúng tôi ai cũng bị chấn động bởi những từ Thầy nói. Nhiều người trong số chúng tôi chưa từng nghe Thầy nói lại một từ nào kể từ ngày Thầy bệnh. Thầy đưa tay chỉ tới phía trước. Mọi người nhìn theo hướng ánh mắt Thầy. Sư em Trăng Non Cao đang vừa cười vừa đưa tay thấm những giọt nước mắt. Không phải một mình sư em xúc động. Nhiều người đã khóc. Thầy cũng xúc động và ánh mắt Thầy tràn đầy tình thương. Chúng tôi tìm thấy bóng dáng Thầy nơi thâm sâu năm uẩn của chúng tôi. Trở về và yên lại, chúng tôi tức khắc được thấy bóng dáng Thầy hiển hiện. Tôi mãi mãi tin lời Thầy:

Khóc đi em,

giọt nước mắt ngắn dài lăn trên má em nóng hổi

Khóc đi em,

để muộn phiền theo nước cuốn trôi, để thương yêu về giăng lối

Khóc đi em,

để tình người thêm chan chứa,

để em biết thương người rồi em biết thương em

Khóc đi em,

mắt ướt sẽ trong hơn,

để em thấy nỗi đau niềm vui là một

Khóc đi em,

đừng giấu giọt lệ vào trong,

để tháng ngày tim em hóa thành đá sỏi

Khóc đi em,

giọt nước mắt cam lồ trị liệu,

thành trẻ thơ em về với Mẹ trong giấc ngủ say

Khóc đi em,

để nước mắt xuôi về biển rộng,

mai này em thấy giọt nước trong chén trà thơm…

* Để đọc bản tiếng Anh, xin xem tại đường link này: https://wkup.org/healing-past-transforming-future/

Mẹ à, vậy là đã hơn 10 năm kể từ ngày con từ Sài Gòn về quê để xin phép ba mẹ cho con được đi tu, trở thành một người xuất gia, con gái của Bụt. Bây giờ ngồi nhớ lại, cảm giác khi xưa lại trở về, như mới hôm qua đây thôi. Bởi mẹ chẳng bao giờ tin được con lại có quyết định khác thường như thế. Những giây phút ấy thật khó khăn với con khi phải thuyết phục ba mẹ. Mẹ khóc, mẹ trách, mẹ nói con bất hiếu. Còn con, con chỉ biết… khóc, những gì con nói ra lúc đó chẳng thể nào ngăn nổi cảm giác khổ đau của mẹ khi nghĩ rằng mình sẽ mất đi đứa con đầu lòng mà mình thương yêu.

Dù mẹ khóc như mưa nhưng đôi chân con vẫn bước, cảm nghe lòng quặn thắt. Nhưng tận sâu thẳm trong tâm hồn con lại có một niềm tin mãnh liệt rằng chỉ có con đường xuất gia này con mới có thể trả lời được những câu hỏi, những khó khăn, bế tắc trong lòng và thực hiện được ước mơ từ nhỏ: làm sao cho gia đình mình có nhiều tiếng cười hơn.

Mẹ của con – người chị cả của tám đứa em leo nheo lóc nhóc – từ nhỏ đã sớm biết giúp ông bà ngoại làm đủ mọi việc trong nhà và chăm sóc các em. Mẹ của con siêng năng lắm, chu toàn mọi việc, nhiều lúc còn phải dậy thiệt sớm nấu cơm mang ra đồng cho thợ cấy lúa nữa. Ôi, cái tuổi ăn tuổi ngủ ấy mà phải dậy sớm thì thiệt là tội nghiệp, có lúc mẹ vừa ngồi bên bếp củi, vừa thổi cơm, vừa ngủ gục, bị ông ngoại phát hiện thế là… bị đòn. Con đã được nghe mẹ kể rất nhiều về tuổi thơ cơ cực ấy. Ông ngoại khó, lời nói yêu thương ít hơn những tiếng la mắng, có lẽ đó là nguyên nhân mà đôi mắt mẹ thường buồn, hay nhìn xa xăm. Mẹ đâu được học nhiều, chỉ tới lớp ba trường làng, đủ để đọc, viết và làm toán cộng trừ nên làm sao mà không mặc cảm với chúng bạn cho được, mẹ nhỉ? Quê ngoại lúc đó còn nghèo, ở tận cùng của bản đồ hình chữ S, quanh năm người dân chỉ gắn bó với ruộng đồng, với con cá, con cua, nhà thì đông con, mẹ là chị cả, hi sinh thật nhiều.

Rồi mẹ gặp ba, chàng trai vùng đất thần kinh, về quê mẹ làm kế toán. Sau đó mẹ quyết định theo ba về tận vùng đất đỏ Long Khánh trên này chỉ mong thoát cảnh “bị đỉa đeo chân” (mẹ sợ con đỉa mỗi khi lội xuống ruộng). Và rồi ba chị em con lần lượt ra đời. Một thân một mình không bà con thân thuộc, chỉ với hai bàn tay trắng, làm sao tránh khỏi những lúc mẹ phải tự đương đầu với những khó khăn, gian nan trong cuộc sống gia đình. Nhiều lần con thấy mẹ cô đơn, mẹ khóc. Những khó khăn cứ chất chồng mà ít có người để sẻ chia, rồi như một định luật tự nhiên, chúng trào ra và mấy chị em con cùng “hưởng”.

Là chị đầu, con ảnh hưởng nhiều nhất từ những nỗi đau của mẹ. Lúc đó con giận, con buồn, con phân vân tự hỏi có lẽ mình được mẹ lượm ở đâu đó về nuôi nên mẹ mới không thương, nên mới la, đánh mình mỗi ngày như thế chứ. Trái tim con cứ xa mẹ dần, xa dần… Lớn lên, con buồn vì thấy mình vô cảm, mẹ đó mà sao thấy lòng không thương mẹ như bao nhiêu bài hát, bao nhiêu câu chuyện ca ngợi tình mẹ con thật đẹp xung quanh. Mình mâu thuẫn với chính mình quá!

Con đã từng ước mơ rằng sau này khi con lớn lên, con sẽ tìm và xây dựng cho mình một gia đình nhỏ hạnh phúc, sẽ yêu thương các con mình và không la mắng chúng nó như con từng bị ngày xưa. Ấy vậy mà lạ lắm mẹ à, con vẫn lặp lại những điều con không muốn với các em, cũng la, cũng giận, rồi các em sợ, xa con. Tại sao lạ quá vậy mẹ, mình cứ lập lại y chang những gì mà ông bà, cha mẹ mình có, mặc dầu mình không muốn, và hình như cái em bé khổ đau trong mẹ lại đang có trong con. Con buồn, con tự hỏi là mình phải làm sao để thoát khỏi em bé đó đây, làm sao cho gia đình mình yêu thương nhau hơn, tiếng cười sẽ thay thế cho những trách móc giận hờn. Con muốn tâm hồn mình được bình an, hiểu thương nhiều hơn. Ngày xưa, trước những khó khăn trong truyền thông của gia đình ngoại, mẹ đã chọn con đường ra ngoài tự lập khi còn rất trẻ. Còn con, con lại muốn mình đi một con đường mới, muốn sống vui, sống hạnh phúc hơn cho mẹ. Đó là lý do con chọn con đường tâm linh này.

Mẹ ơi, thật may mắn phước đức khi con có duyên lành được gặp Thầy và tăng thân với những phương pháp cụ thể dạy con trở về chăm sóc lại tâm hồn mình. Con tập thở, tập đi, tập ngồi yên cho thân tâm lắng dịu, học lắng nghe sâu để hiểu những cảm xúc suy tư trong mình, học nói lời hòa ái, dễ thương. Rồi tập nhận ra bao nhiêu thói quen đẹp lành mà con thừa hưởng được từ ông bà, ba mẹ, để nuôi lớn. Còn những điều chưa hay thì tập thay đổi, làm cho nó đẹp hơn. Con tập nhìn lại cuộc sống của gia đình mình trước đây, cách con tiếp nhận, cách con nói năng. Cứ thế mà đi qua bao nhiêu năm… Cho đến một ngày, sau giờ ngồi thiền cùng đại chúng về, con tiếp tục ngồi yên bên góc học, quán chiếu tiếp đề tài lúc nãy hãy còn dở dang, bỗng nhiên… con nhìn thấy một cô bé khoảng 8 – 9 tuổi đang ngồi trong lòng con và… khóc. Nhìn kĩ, con nhận ra là mẹ của mình, hình ảnh cô bé nhỏ qua lời kể của mẹ khi xưa. Nhìn em bé khóc, con bỗng giật mình khi hai hàng nước mắt cũng đang lăn dài một cách tự nhiên trên gương mặt mình. Cô bé khóc vì những khổ đau bao lâu nay bây giờ đã có người thấu hiểu, và người ấy không ai xa lạ, chính là con. Một cuộc tương phùng bất ngờ xảy ra sau ngần ấy năm, con có cảm tưởng một sợi dây vô hình giữa mẹ và con vừa được nối lại. Hạnh phúc trong con vỡ òa!

Kể từ phút giây ấy, hình ảnh mẹ trong con đã khác, con thương mẹ nhiều hơn. Biết rằng vì mẹ khổ mà chưa có cơ hội chuyển hóa nên làm con khổ lây. Bao nhiêu điều chưa nói ra được bao năm, nay con có cơ hội chia sẻ hết bằng cách nói không một chút trách móc, giận hờn qua từng lá thư con gởi về. Mẹ đọc và tiếp tục khóc. Mẹ nói lúc xưa còn trẻ, lo cơm áo gạo tiền tất bật, chưa có nhiều kinh nghiệm dạy con, lại chồng chất bao nỗi đắng cay một mình nơi xứ lạ, mẹ vô tình trút giận lên con, bây giờ biết thương thì nó đã đi xa mình rồi… Nghe mà sống mũi con cay cay…

Con tự nhủ nếu không được đi tu, chắc gì con đã chuyển hóa được những nỗi đau của mẹ và hiểu mẹ như bây giờ, mẹ nhỉ? Nhờ được học trở về lắng nghe những niềm đau, những vụng về của mình mà trái tim con mở ra, tình thương cùng sự chấp nhận cứ thế tự nhiên đến mà con không cần cố gắng một chút nào cả. Càng thực tập, càng hiểu mình, con lại càng gần với mẹ hơn. Hai mẹ con mình chia sẻ được với nhau thật nhiều điều: từ chuyện gia đình, chuyện xã hội, chuyện cuộc sống xung quanh. Con thấy mẹ vui hơn, hay cười, suy nghĩ cũng tích cực ra. Mẹ lại hay quan tâm đến những người khốn khó hơn mình, giúp được tí gì là mẹ làm mặc dầu nhà mình cũng không khá giả hơn ai. Mẹ biết quay về nương tựa năng lượng thương yêu của Đức Bồ tát Quan Thế Âm, cứ sáng sáng chiều chiều, mẹ lại thành tâm thắp nhang. Con hay gọi vui nơi đặt tượng Đức Bồ tát trước nhà mình là “góc yên bình” của mẹ, nơi mẹ hay trở về nương tựa, chia sẻ mỗi khi muộn phiền hay lo lắng bất an. Có lần con hỏi: “Vậy mỗi lúc thắp nhang, mẹ nguyện cầu gì?” Mẹ nói: “Thì cầu cho gia đình mình an vui, khỏe mạnh, cho con tu tập giỏi”.

Vậy là bây giờ mẹ không còn muốn kêu con về với mẹ như những năm đầu nữa rồi, mẹ cũng ít khóc hơn xưa. Những khi nghĩ về mẹ với bao hy sinh cho ba và tụi con, chẳng bao giờ thảnh thơi mà đi đâu lâu, cũng đâu có cơ hội đi đây đó nhìn cuộc đời rộng lớn ra sao, con lại ý thức hơn mà sống cho thảnh thơi và đi cho mẹ. Mỗi khi có cơ hội đi khóa tu, tới một vùng đất mới, con lại cố gắng mở mắt thật to, cảm nhận cho hết lòng vì biết mình đang đi luôn cho ước mơ của mẹ. Em bé trong mẹ được tung tăng, vui vẻ hồn nhiên trở lại bởi em bé trong con đang từng ngày được chăm sóc, được sống một cuộc đời mới, ý thức hơn, bình an hơn. Hai mẹ con mình như hai em bé, đang nắm tay nhau đi về phía mặt trời, nơi mà hai bên đường thơm nức mùi cỏ dại, có bướm, có hoa, có nụ cười tươi sáng cùng những bước chân thật an bình. Biết ơn vô cùng tình thương của Bụt, của Thầy, của Tăng thân để giờ đây, con có thể tiếp tục viết tiếp những ước mơ của mẹ, ước mơ tưởng chừng thật nhỏ nhoi mà khó thực hiện vô cùng.

Và bỗng nhiên con thấy cô bé nhỏ ngày xưa đang nhìn con… mỉm cười!

Con gái nhỏ của mẹ.

BBT: Làm một sư anh và cũng là một vị trú trì trẻ, thầy thực tập như thế nào để có thể làm chỗ nương tựa cho các sư em, và đồng thời làm một sư em của các sư anh lớn? Điều gì nuôi dưỡng thầy?

Thầy Pháp Hữu: Thực sự thì Pháp Hữu cũng đang học cách làm một sư anh. Pháp Hữu thấy khi làm một sư anh thì sự có mặt là quan trọng nhất. Thầy mình dạy: “Khi thương ai, món quà quý nhất mình có thể hiến tặng là sự có mặt của mình”. Tăng thân của mình rất lớn, rất khó để có thời gian riêng với mỗi người nhưng trước hết Pháp Hữu cố gắng có mặt cho các thời khóa căn bản như ngồi thiền, thiền hành, tụng kinh, tụng kinh trước pháp thoại… Các sư anh có mặt trong giờ ngồi thiền thì đã là có mặt cho các sư em và tạo được niềm tin cho đại chúng. Pháp Hữu ý thức đó là những điểm căn bản cần phải gìn giữ.

Một bài học mà Pháp Hữu học được từ Thầy trong những năm làm thị giả là sự có mặt của Thầy với đại chúng. Đây là một cái đức rất đẹp của Thầy mà Pháp Hữu hy vọng các anh chị em xuất sĩ đều học được. Trong suốt thời gian còn giảng dạy, không có một bài pháp thoại nào Thầy bỏ. Có những lúc Thầy bệnh rất nặng, đêm hôm trước sốt mà sáng hôm sau Thầy vẫn ra cho pháp thoại. Những lúc Thầy ở xóm Thượng, Thầy đều có mặt để dùng trưa với đại chúng, Thầy không bỏ một bữa cơm nào, cũng như ngồi thiền sáng và tối. Nếu Thầy không có mặt thì ai cũng có thể hiểu được là Thầy lớn tuổi, cần nghỉ ngơi, nhưng Thầy rất quyết tâm có mặt với đại chúng. Điều đó vừa nuôi dưỡng Thầy vừa là lời dạy của Thầy qua hành động cho đại chúng.

Bài học thứ hai là những khi Thầy đang làm việc, đang đọc sách hay đang viết sách mà chỉ cần thưa Thầy tới giờ dùng cơm rồi thì trong vòng hai phút Thầy có thể ngưng công việc để đi dùng cơm. Thông thường, mình rất dễ đánh mất mình trong công việc, nhưng Thầy ngưng được để có thể đi dùng cơm với đại chúng đúng giờ. Pháp Hữu thấy nhờ huấn luyện theo nguyên tắc như vậy mà Thầy tạo được sự quân bình trong sự thực tập, làm việc và tu học trong đại chúng.

Pháp Hữu nghĩ làm sư anh thì cần hy sinh một chút thời gian của mình. Khi thực tập như vậy, mình bắt đầu buông bỏ cái ngã của mình để quan tâm đến anh em. Điều gì mình làm, người kia cũng cảm nhận được vì đó cũng là một loại năng lượng. Mình có mặt để giúp cho sư em mình vượt qua khó khăn. Có những lúc mình thấy hơi mệt mỏi. Tuy nhiên, nếu mình biết chuyển hướng suy tư, hướng tâm mình về một hướng khác thì mình sẽ có một cái thấy khác. Pháp Hữu nghĩ, mình đầu tư năng lượng, thời gian đó mà có thể giúp được cho sư em vững vàng hơn, cắm rễ được sâu hơn trong đại chúng thì đó sẽ là một niềm vui  rất lớn. Mình nghĩ mình hy sinh một chút năng lượng và thời gian của mình nhưng thực ra mình cũng đang nuôi mình. Tất cả tùy vào cách nhìn của mình thôi.

Pháp Hữu cũng thấy là làm sư anh, cũng như làm cha mẹ, phải biết tưới hoa, nghĩa là phải thực sự công nhận những điểm đẹp đang có nơi huynh đệ mình. Khi thấy anh em có khó khăn, mình tới hỏi thăm, lắng nghe và làm một người bạn cho người đó chia sẻ. Thông thường, ai mà tươi mát, vui vẻ thì mình dễ gần gũi; còn ai có một chút khó khăn, khó chịu, đau khổ thì thường là mình muốn tránh. Mình có thể nói: “Mình cho người đó không gian”, nhưng có thể trong lúc đó họ thực sự cần một người bạn, một sư anh, sư chị. Mình chỉ cần tới hỏi: “Sư em đang buồn hả, sư em có cần chia sẻ ra không?”. Chỉ cần mình hé cánh cửa ra, nếu lúc đó sư em đủ can đảm và đủ tin tưởng thì có thể chia sẻ ra được. Và có thể nhờ sự chia sẻ như vậy mà sư em vượt qua được giai đoạn khó khăn của mình.

Trong sự thực tập làm sư anh, mình cũng đang tiếp tục làm sư em của các sư anh trong chúng. Pháp Hữu ý thức rất rõ cái tình của mình với các sư anh cũng quan trọng không kém, và như vậy mình cảm được mình không đứng một mình. Sẽ có những lúc mình gặp khó khăn, rất khó chịu, bức xúc, nếu mình không có cái tình với các anh em thì mình sẽ cảm thấy đơn độc, phải ôm hết một mình. Sống trong đại chúng, ai cũng có những cái rễ với mọi người. Mình cần thực tập nhận diện ra những cái rễ đó. Có những người bạn mình có thể dễ dàng tới chơi và đùa giỡn, chia sẻ. Nhưng cũng có người mình có thể tới và nương tựa trong những lúc có khó khăn. Khi thấy được đây là một đại gia đình, có truyền thông, có sự hiểu biết và tình thương, thì mình có thể buông bỏ được cái ngã của mình để cầu sự giúp đỡ từ các anh em.

Chân Hội Nghiêm

Lại một góc mới nữa mở ra một cách thân quen. Vẫn vậy! Cứ mỗi lần chuyển đến một nơi ở mới, điều đầu tiên tôi làm cho mình là kiến tạo một góc nhỏ bình yên. Đó là nơi tôi về với mình mỗi sớm mai thức dậy để tri ân những nhiệm mầu của cuộc sống; nơi tôi có mặt cho những riêng tư để hiểu để thương chính mình; mà cũng là nơi tôi lặng về với những khoảnh khắc tiễn đưa một ngày đi qua để nhìn lại, làm mới bản thân và hứa hẹn cho một ngày mới lý tưởng. Đi đến đâu tôi cũng mang theo bên mình một góc mới – một trú xứ an bình không thể thiếu trong cuộc đời xuất sĩ của mình. Nếu có ai hỏi: “Sống và đi qua thật nhiều trung tâm – từ Bát Nhã, đến Diệu Nghiêm, qua xóm Hạ, lên thiền đường Hơi Thở Nhẹ, rồi về xóm Mới, ở Thái Lan, nay lại có mặt ở Việt Nam, vậy thì nơi nào là nơi tôi gắn bó và yêu thích nhất?’’. Tôi sẽ trả lời một cách chân thành rằng: “Nơi mà tôi gắn bó và yêu thích chính là những góc mới này’’. Tôi đã được nuôi dưỡng, chở che, ôm ấp; tôi đã được trị liệu, chuyển hóa, lớn lên và mạnh mẽ hơn từ nơi này. Giờ phút này tôi đang ngồi nơi góc mới để viết xuống những tâm tư, vài trải nghiệm và cảm nhận của mình. Thật vui!