Kinh Vị Phạm Chí

Phạm Chí Phẩm Pháp Cú Kinh đệ tam thập ngũ

梵志品法句經第三十五

Kinh Vị Phạm Chí

Dịch từ kinh Pháp Cú trong Hán tạng

Kinh thứ 35

Phẩm này có tới 38 bài kệ. Phạm Chí (Brahmana) là một vị đạo sĩ đã thành công trong sự nghiệp tâm linh, ra khỏi vòng trần lụy. Đây là hình ảnh lý tưởng của một người tu hành thành đạt trong thời của Bụt. Kinh này có nội dung tương đương với kinh Người Xuất Sĩ và bổ túc cho kinh Người Xuất Sĩ. Ta hãy đọc hai bài kệ 36 và 37 để thấy được điều đó: không vướng vào quá khứ, không vướng vào tương lai, cũng không vướng vào hiện tại, không nắm bắt cũng không xua đuổi, đó là Phạm Chí. Rất hào hùng, rất dũng cảm, có khả năng tự cởi trói và vượt qua, tâm ý bất động, đó là Phạm Chí.

Bài kệ 1　　　　　

Tiệt lưu nhi độ                                截  流  而  渡　　

Vô dục như phạm                          無  欲  如  梵　　

Tri hành dĩ tận                                知  行  已  盡　　　　

Thị vị Phạm Chí                             是  謂  梵  志

Thu nhỏ dòng chảy của ái dục, vượt qua dòng chảy của ái dục, đạt tới trạng thái vô dục, thấy được chân như của vạn pháp, chấm dứt được ràng buộc vào các hiện tượng hữu vi, người nào làm được như thế, ta gọi đó là một vị Phạm Chí.

Bài kệ 2　　

Dĩ vô nhị Pháp                               以  無  二  法　  　　

Thanh tịnh độ uyên                        清  淨  渡  淵  

Chư dục kết giải　                         諸  欲  結  解　　  　　

Thị vị Phạm Chí                             是  謂  梵  志

Sử dụng được cái thấy bất nhị, đạt tới thanh tịnh, vượt được vực sâu sinh tử, tháo gỡ được mọi ràng buộc vào ái dục, đó là Phạm Chí.

Bài kệ 3　　

Thích bỉ vô bỉ                                  適  彼  無  彼

Bỉ bỉ dĩ không　                              彼  彼  已  空　　　　

Xả ly tham dâm                              捨  離  貪  婬　　

Thị vị Phạm Chí　                          是  謂  梵  志

Không vướng bờ bên này, cũng không vướng bờ bên kia, thấy cả bên này và bên kia đều là không, buông bỏ được tham ái, ta gọi đó là một vị Phạm Chí.

Bài kệ 4　　　　　

Tư tánh vô cấu                               思  惟  無  垢  　　

Sở hạnh bất lậu                              所  行  不  漏　　

Thượng cầu bất khởi                      上  求  不  起   　

Thị vị Phạm Chí                             是  謂  梵  志

Biết thiền tập, không ô nhiễm, hành xử không tỳ vết, đạt được tịch tĩnh vô thượng, không còn mong cầu gì nữa, đó là Phạm Chí.

Bài kệ 5　

Nhật chiếu ư trú　                         日  照  於  晝　　   　　

Nguyệt chiếu ư dạ                          月  照  於  夜   　　　

Giáp binh chiếu quân                     甲  兵  照  軍  　　

Thiền chiếu đạo nhân                    禪  照  道  人　　　

Phật xuất thiên hạ                          佛  出  天  下

Chiếu nhất thiết minh　                照  一  切  冥

Ban ngày mặt trời chiếu rọi, ban đêm mặt trăng sáng tỏ, quân lính có vũ khí lấp lánh, người hành đạo cũng tỏa chiếu ra ánh sáng của thiền định. Bụt ra đời trong nhân gian làm cho bóng tối khắp nơi tan biến.

Bài kệ 6　　

Phi thế vi Sa môn                           非  剃  為  沙  門　　　

Xưng cát vi Phạm chí                     稱  吉  為  梵  志　　　

Vị năng xả chúng ác                      謂  能  捨  眾  惡  　　

Thị tắc vi đạo nhân                        是  則  為  道  人

Không phải vì cạo tóc mà người ta trở thành một vị Sa môn, không phải nói cho hay mà người ta trở thành một vị Phạm chí. Có khả năng buông bỏ tà hạnh thì đó mới là bậc đạo nhân.

Bài kệ 7

Xuất ác vi Phạm chí                       出  惡  為  梵  志　　

Nhập chánh vi Sa môn                  入  正  為  沙  門　

Khí ngã chúng uế hành                 棄  我  眾  穢  行　

Thị tắc vi xả gia                              是  則  為  捨  家

Ra khỏi vòng phiền lụy thì gọi là Phạm chí. Đi vào được con đường chánh thì gọi là Sa môn. Buông bỏ được cái ta và những hành động uế trược mới đích thực là người xuất sĩ.

Bài kệ 8　　

Nhược y ư ái  　                             若  猗  於  愛　　　

Tâm vô sở trước                             心  無  所  著  　　

Dĩ xả dĩ chánh                                已  捨  已  正　　　　

Thị diệt chúng khổ                         是  滅  眾  苦

Thân khẩu dữ ý                              身  口  與  意  　　

Tịnh vô quá thất                             淨  無  過  失　

Năng xả tam hành　                     能  捨  三  行　　　　

Thị vị Phạm Chí                             是  謂  梵  志

Lìa xa ái dục, tâm không vương vấn, buông bỏ hệ lụy, đi vào đường chánh, những cái ấy đưa tới sự diệt trừ khổ đau. Thân, khẩu và ý trở nên thanh tịnh, không còn lỗi lầm, nhiếp phục được ba nghiệp, đó là Phạm chí.

Bài kệ 9　　

Nhược tâm hiểu liễu                      若  心  曉  了  　　　　

Phật sở thuyết pháp                       佛  所  說  法　　

Quán tâm tự quy                            觀  心  自  歸   　　

Tịnh ư vi thủy                                 淨  於  為  水  　　　　

Phi thốc kết phát                            非  蔟  結  髮　　　

Danh vi Phạm chí                          名  為  梵  志　　

Tâm trí khai thông, đối với giáo pháp Bụt dạy biết quán chiếu và đem tâm trở về nương tựa, trong sáng như nước, đó là Phạm chí. Không phải vì huyết thống, không phải vì búi tóc mà người ta trở nên Phạm chí.

Bài kệ 10

Thành hành Pháp hành                 誠  行  法  行　　　　　

Thanh bạch tắc hiền                       清  白  則  賢　　

Sức phát vô tuệ                              飾  髮  無  慧　　

Thảo y hà thí                                   草  衣  何  施  　　　

Nội bất ly trước                              內  不  離  著　　　

Ngoại xả hà ích                              外  捨  何  益　

Thực tập với tâm dạ chí thành, hành xử đúng theo chánh pháp, sống đời sống thanh bạch của một vị hiền sĩ. Có cái búi tóc mà không có tuệ giác, mặc chiếc áo cỏ mà chẳng có hành trì, bên trong không thực sự có sự buông bỏ thì cái vỏ buông bỏ bên ngoài không có ích lợi.

Bài kệ 11 　　

Bị phục tệ ác                                   被  服  弊  惡　　

Cung thừa Pháp hành                   躬  承  法  行　　

Nhàn cư tư tánh 　　                    閑  居  思  惟　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Ăn mặc đơn sơ, tự mình hành trì đúng theo chánh pháp, cư trú nơi yên tĩnh, thực tập thiền quán, đó mới là Phạm chí.

Bài kệ 12　　　　

Phật bất giáo bỉ                               佛  不  教  彼　　

Tán kỷ tự xưng                               讚  己  自  稱　　

Như đế bất vọng　                        如  諦  不  妄  　　　

Nãi vi Phạm chí                              乃  為  梵  志　

Bụt không bao giờ bảo người ta tự xưng tán mình. Hành xử theo chân lý, không dối gạt bằng hình thức bên ngoài, đó là Phạm chí.

Bài kệ 13

Tuyệt chư khả dục                         絕  諸  可  欲　   　　

Bất dâm kỳ chí　                            不  婬  其  志   　　　　

Ủy khí dục ố                                   委  棄  欲  數　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Chấm dứt mọi đối tượng ham muốn, quyết tâm không đi về hướng ái dục, buông bỏ được lưới ái ân, đó là Phạm chí.

Bài kệ 14　　

Đoạn sanh tử hà                             斷  生  死  河    

Năng nhẫn khởi độ　                    能  忍  起  度　　　　

Tự giác xuất tiệm                            自  覺  出  塹　  　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Chận đứng dòng sông sinh tử, có sức nhẫn chịu để vượt qua bờ, có đủ tuệ giác của tự thân để nhảy ra khỏi hào sâu hiểm nạn, đó là Phạm chí.

Bài kệ 15　　　　　

Kiến mạ kiến kích                           見  罵  見  擊  　　

Mặc thọ bất nộ                                默  受  不  怒   　　

Hữu nhẫn nhục lực                       有  忍  辱  力  　　　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Bị nhục mạ, bị hành hung mà vẫn im lặng chịu đựng không hờn không oán, có năng lượng của nhẫn nhục, đó là Phạm chí.

Bài kệ 16　　

Nhược kiến xâm khi                      若  見  侵  欺  　　

Đãn niệm thủ giới                          但  念  守  戒   　　　

Đoan thân tự điều                          端  身  自  調　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Thấy mình bị lấn ép, bị khinh khi, mà vẫn nhớ bảo trì giới luật, vẫn nhớ điều phục tự thân cho đoan chính, đó là Phạm chí.

Bài kệ 17　　　

Tâm khí ác pháp                             心  棄  惡  法　　　　

Như xà thoát bì                              如  蛇  脫  皮  　　

Bất vi dục ô                                     不  為  欲  污　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

 Buông bỏ hệ lụy như con rắn lột da, giữ tâm ý không để ái dục làm cho ô nhiễm, đó là Phạm chí.

Bài kệ 18　　　　　

Giác sanh vi khổ                             覺  生  為  苦  　　

Tùng thị diệt ý                                從  是  滅  意  　　

Năng hạ trọng đảm                         能  下  重  擔　　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Ý thức được cái khổ trong thế gian, từ đó mà phát tâm đạt tới Niết Bàn tịch tĩnh, có khả năng buông bỏ gánh nặng xuống, đó là Phạm chí.

Bài kệ 19　　

Giải vi diệu tuệ                               解  微  妙  慧　  　　

Biện đạo bất đạo                             辯  道  不  道  　　　

Thể hành thượng nghĩa                 體  行  上  義　  　　

Thị vị Phạm chí　                           是  謂  梵  志　

Có được tuệ giác vi diệu, phân biệt được cái gì hợp với đạo lý và cái gì trái chống đạo lý, đã hành trì và đạt tới mục tiêu cao cả nhất, đó là Phạm chí.

Bài kệ 20　

Khí quyên gia cư                            棄  捐  家  居　　　　　

Vô gia chi úy                                   無  家  之  畏  　　

Thiểu cầu quả dục                          少  求  寡  欲  　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Người không gây hao tổn cho giới tại gia, cũng không vướng mắc vào kẻ xuất gia, người ít mong cầu, ít ham muốn, đó là Phạm chí.

Bài kệ 21　　　　　

Khí phóng hoạt sanh                      棄  放  活  生  　　

Vô tặc hại tâm                                無  賊  害  心　　

Vô sở nhiêu não                              無  所  嬈  惱 　　　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Buông bỏ gậy gộc vũ khí, không có tâm ý bạo động và tàn hại đối với chúng sinh, không còn làm nhiễu loạn và gây khổ não cho ai, đó là Phạm chí.

Bài kệ 22　　

Tị tranh bất tranh                           避  爭  不  爭  　　

Phạm nhi bất uấn                           犯  而  不  慍   　　　　

Ác lai thiện đãi                               惡  來  善  待  　　

Thị vị Phạm Chí                             是  謂  梵  志　

Sử dụng thái độ không tranh chấp khi đối diện với tranh chấp, bị xúc phạm nhưng vẫn không hờn oán, đem cái lành để đối trị với cái ác, đó là Phạm chí.

Bài kệ 23　

Khứ dâm nộ si                                去  婬  怒  癡  　　　　　

Kiêu mạn chư ác                            憍  慢  諸  惡　　

Như xà thoát bì                              如  蛇  脫  皮  　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Buông bỏ tham dục, sân hận, si mê, kiêu mạn và các phiền não khác như con rắn lột da, đó là Phạm chí.

Bài kệ 24　　　

Đoạn tuyệt thế sự                           斷  絕  世  事  　　

Khẩu vô thô ngôn                          口  無   麤  言　  　　

Bát đạo thẩm đế　                          八  道   審  諦　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Chấm dứt thế sự, miệng không còn nói lời thô ác, quán chiếu bốn sự thật và thực tập con đường Bát chánh, đó là Phạm chí.

Bài kệ 25　　　

Sở thế ác pháp                                所  世  惡  法  　　

Tu đoản cự tế                                  修  短  巨  細  　　　　　

Vô thủ vô xả                                   無  取  無  捨　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Đối với các pháp trong đời, dù thiện dù ác, dù lớn dù nhỏ, dù ngắn dù dài, tâm vẫn giữ được thái độ không bám víu, cũng như không xua đuổi, đó là Phạm chí.

Bài kệ 26　　

Kim thế hành tịnh                          今  世  行  淨   　　　　　

Hậu thế vô uế                                 後  世  無  穢　　

Vô tập vô xả                                   無  習  無  捨  　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Trong đời hiện tại, hành xử trong sạch, trong đời vị lai sẽ không có cấu uế, không có tâm ý chất chứa, cũng không có tâm ý ruồng bỏ xua đuổi, đó là Phạm chí.

Bài kệ 27　　　　

Khí thân vô y                                  棄  身  無  猗　　

Bất tụng dị hành                             不  誦  異  行　　　

Hành cam lộ diệt                            行  甘  露  滅　　　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志　

Không bị kẹt vào hình hài, không lặp lại những lời quái dị, đi tới được vị ngọt Cam lộ của Niết Bàn, đó là Phạm chí.

Bài kệ 28　

Ư tội dữ phước                               於  罪  與  福  　　

Lưỡng hành vĩnh trừ                     兩  行  永  除　　　　

Vô ưu vô trần                                 無  憂  無  塵　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Đối với các ý niệm tội và phúc, đã siêu việt lên được cả hai, không còn lo lắng, không còn trần lụy, đó là Phạm chí.

Bài kệ 29

Tâm hỉ vô cấu                                 心  喜  無  垢  　　　　　

Như nguyệt thịnh mãn                  如  月  盛  滿   　　

Báng hủy dĩ trừ                              謗  毀  已  除  　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Trái tim đầy niềm vui, không một vết nhơ như mặt trăng rằm, không còn hủy báng ai, không còn trách móc ai, đó là Phạm chí.

Bài kệ 30　　

Kiến si vãng lai  　                         見  癡  往  來　　　　

Đọa tiệm thọ khổ                            墮  塹  受  苦　　

Dục đan độ ngạn                            欲  單  渡  岸　　　

Bất hảo tha ngữ                              不  好  他  語　　

Duy diệt bất khởi                            唯  滅  不  起　  　　

Thị vị  Phạm chí　                          是  謂  梵  志

Thấy kẻ khác đang đi vòng trong si mê, rơi vào hố thẳm khổ đau, muốn giúp cho họ được lên bờ giải thoát, để họ đừng tiếp tục nghe theo những lời xúi giục, biết hướng về nẻo Niết Bàn, không còn trở về cõi sinh tử, đó là Phạm chí.

Bài kệ 31　　　　　

Dĩ đoạn ân ái                                  已  斷  恩  愛  　　

Ly gia vô dục                                  離  家  無  欲   　　

Ái hữu dĩ tận                                  愛  有  已  盡　　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志　

Đã dứt được ân ái, đã làm người xuất sĩ, không còn đam mê, đã chấm dứt được ái và hữu, đó là Phạm chí.

Bài kệ 32　

Ly nhân tụ xứ                                 離  人  聚  處　

Bất đọa thiên tụ                              不  墮  天  聚　　　　　

Chư tụ bất quy                               諸  聚  不  歸　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志　　

Không đàn đúm vướng mắc cả trong hai cõi người và cõi trời, bỏ đi mọi hình thức đàn đúm vướng mắc, đó là Phạm chí.

Bài kệ 33

Khí lạc vô lạc                                  棄  樂  無  樂　　　

Diệt vô uân nhũ                             滅  無  熅  燸　　

Kiện vi chư thế                               健  違  諸  世　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Bỏ ưa, bỏ ghét, đạt tới sự thanh lương của Niết Bàn, ngọn lửa phiền não không còn âm ỉ cháy, đã có sức mạnh chinh phục được thế gian, đó là Phạm chí.

Bài kệ 34　　　　

Sở sanh dĩ cật                                 所  生  已  訖　　　

Tử vô sở hú                                     死  無  所  趣　　

Giác an vô y                                    覺  安  無  依

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Sở sinh đã hết, sau khi xác thân này tan hoại không còn đi về đâu nữa, giác ngộ đạt tới bình an, không còn cần nương tựa vào đâu nữa cả, đó là Phạm chí.

Bài kệ 35　　

Dĩ độ ngũ đạo                                 已  度  五  道　  　　

Mạc tri sở đọa　                             莫  知  所  墮 　　　

Tập tận vô dư                                 習  盡  無  餘  　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志　

Đã vượt khỏi năm nẻo về xấu ác, không còn trở lại, các tập khí đã được chuyển hóa tận gốc, không còn sót lại, đó là Phạm chí.

Bài kệ 36　

Vu tiền vu hậu　                            于  前  于  後  　　

Nãi trung vô hữu                           乃  中  無  有　　　

Vô thao vô xả                                 無  操  無  捨　  　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Không vướng vào quá khứ, không vướng vào tương lai, cũng không vướng vào hiện tại, không nắm bắt cũng không xua đuổi, đó là Phạm chí.

Bài kệ 37　　　

Tối hùng tối dũng                           最  雄  最  勇　　　

Năng tự giải độ                              能  自  解  度　　　

Giác ý bất động                               覺  意  不  動 　　　　

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Rất hào hùng, rất dũng cảm, có khả năng tự cởi trói và vượt qua, giải thoát, tâm ý bất động, đó là Phạm chí.

Bài kệ 38　　

Tự tri túc mạng                               自  知  宿  命　　

Bổn sở cánh ai                                本  所  更  來　　　　

Đắc yếu sanh tận                            得  要  生  盡  　　

Duệ thông đạo huyền                    叡  通  道  玄   　　

Minh như năng mặc                      明  如  能  默  

Thị vị Phạm chí                              是  謂  梵  志

Vị Mâu ni nào thấy được đời trước, thấy được những cảnh giới hoan lạc và khổ đau đã từng trải qua, đạt tới chỗ chấm dứt sở sinh, đã thành tựu tuệ giác, thông suốt về những huyền diệu của đạo mầu, sáng như bậc năng nhân tĩnh mặc, ta gọi đó là Phạm chí.