Mexico, 30.10 và những ngày trước 20.11.2014
Ba thương,
Chỉ còn năm ngày nữa con sẽ trở lại Mỹ sau sáu tuần hoằng pháp tại năm nước: Chile, Ecuador, Colombia, Nicaragua và Mexico cùng với sáu vị xuất sĩ. Đất nước nào cũng có những nỗi khổ đau vì chiến tranh trong quá khứ. Niềm sợ hãi, sự nghi ngờ vẫn còn trong lòng mọi người. Nhà nào cũngcó hàng rào dây điện, nhiều người nghèo, tỷ lệ mang thai ở tuổi vị thành niên cao và nhiều người giàu thì mang bệnh trầm cảm. Những người đến tham dự khóa tu đã mở trái tim ra để tiếp nhận pháp môn, chia sẻ những khó khăn nơi tự thân và gia đình họ.
Tại Ecuador, có một thiền sinh thuộc nhóm pháp đàm của con đã kể rằng, tuổi thơ cô rất đẹp, bố cô đối xử với hai cô con gái như hai viên ngọc. Lúc cô và người chị đến tuổi lập gia đình, hai chị em đã qua Tây Ban Nha định cư. Người bố rất bơ vơ, buồn và giận, vì ông rất thương và muốn con mình ở bên cạnh. Hai người con vẫn thường xuyên gọi điện hỏi thăm sức khỏe và muốn nghe giọng của bố. Hai chị em cảm thấy bố nói chuyện rất ít và giọng nói không còn dễ chịu. Sau một thời gian, hai chị em quyết định trở về quê hương. Bố tỏ ra rất lạnh lẽo, điều này khiến con gái đau lòng. Những lúcmở rộng hai cánh tay ra để ôm bố, ông đứng yên như bức tượng, không bày tỏ chút tình thương nào. Người con vẫn quyết tâm tặng bố cái ôm của mình mỗi khi gặp, dù bố không ôm lại. Hành động đó vẫn tiếp tục ngày này đến ngày khác. Một ngày nọ, người con vội vã chia tay bố để đi xa đột ngột, bất ngờ người bố hỏi con: “Cái ôm của bố đâu?”. Cô gái rất cảm động, đầy niềm vui và không cầm được nước mắt. Hai bố con thật sự có mặt cho nhau.
Trong chuyến hoằng pháp này có sư cô Sứ Nghiêm, người Pháp, hoàn cảnh gia đình rất khó khăn. Có một lần sắp đến sinh nhật 60 của bố, sư cô ngồi xuống và viết cho bố mình một lá thư tình. Sư cô có ý là sẽ viết xuống 60 hạnh đẹp của bố, một ý tưởng khá hoang đường dành cho người mà mình không truyền thông được. Nhưng kỳ lạ thay, khi đặt bút xuống, những điểm đẹp của bố xuất hiện liên tục trong đầu sư cô. Nhìn vào tờ giấy, hơn 60 điểm đã thành hình. Lúc đầu, sư cô không có ý định gởi thư đi, nhưng cuối cùng trái tim sư cô bảo đi tìm bì thư, tem, bỏ thư vào và gởi cho bố. Đó là một hành động rất dũng cảm. Làm xong, lòng sư cô nhẹ ra, không một chút đòi hỏi gì từ bố. Sau một thời gian khá lâu, bố của sư cô hồi âm một câu rất ngắn: “Bố đã trông đợi lá thư này suốt cuộc đời bố!”.
Câu chuyện của sư cô Sứ Nghiêm đã cho con thêm nguồn cảm hứng để viết bức thư này cho Ba. Con thấy những tinh hoa Ba đã cho chúng con gần năm mươi năm qua rất nhiều, và phần nhiều Ba làm trong im lặng. Con rất hạnh phúc mỗi khi con chia sẻ rằng Ba không uống rượu, hút thuốc hoặc cờ bạc. Suốt hai mươi năm sống với Ba Mẹ, chưa một lần con thấy Ba có một hành động bạo lực đối với Mẹ. Ba có biết điều này làm cho con hạnh phúc lắm không? Nhờ vậy nên con thấy rõ trong chúng con hầu như hạt giống bạo động rất ít biểu hiện. Con đã có một thời thơ ấu đẹp. Hiện tại cuộc sống của con khá thanh bình và hạnh phúc. Ai đã cho con một tuổi thơ đẹp? Người đầu tiên là Ba và Mẹ.
Chỉ còn ba tuần nữa Ba sẽ tròn 68 tuổi. Con xin viết xuống những tinh hoa mà chúng con thấy được nơi Ba:
1. Hiếm khi Ba bỏ cuộc. Ba dạy cho con biết kiên nhẫn là gì.
2. Ba làm việc nhiều nhưng không than phiền.
3. Ba thương Mẹ nhiều lắm. Con nhớ một lần Mẹ nằm viện, vừa mổ xong. Ba đi làm về, nét mặt lo lắng, Ba cầm tay Mẹ và hỏi: “Mẹ có đau không?”. Chỉ cần nghe câu hỏi của Ba thôi, Mẹ cũng cảm thấy hạnh phúc rồi. Con ngồi nhìn, trong lòng rất cảm động.
4. Ba nấu ăn rất ngon.
5. Ba đã huấn luyện cho mình trở nên một người có trách nhiệm.
6. Là một người có trách nhiệm, hiếm khi Ba đến một buổi họp hay sở làm trễ, trừ những lúc Ba bệnh hay xe có vấn đề. Ba luôn thức dậy lúc bốn giờ sáng.
7. Hạt giống cần cù nơi Ba rất lớn. Ba đã trao truyền cho chúng con điều này. Chưa lần nào chúng con nghe những người ở nơi làm việc hoặc trong tu viện than phiền rằng chúng con làm biếng.
8. Trải qua bao khó khăn lúc ở Việt Nam và những ngày đầu đến Mỹ, Ba vẫn có mặt đó để gia đình mình được như hôm nay.
9. Đôi lúc con và Ba lớn tiếng với nhau, nhưng chính những lúc đó con mới hiểu và biết rằng Ba có những khổ đau trong lòng.
10. Ba không phải là một người khó hiểu. Trong Ba có sự rõ ràng. Ba giận cũng dễ thấy mà Ba vui cũng dễ thấy.
11. Tính thân thiện của Ba khiến nhiều người thoải mái khi nói chuyện. Ba thường chủ động liên lạc để thăm hỏi bạn bè.
12. Ba cười rất tự nhiên, không có sự cố gắng. Con thích nhìn Ba cười với con cháu.
13. Sau khi Mẹ mất, con mới thật sự cảm được nỗi đau của Ba và Mẹ khi Mệ qua đời. Tình thương của Ba dành cho Mệ thật cao quý. Sự hiếu thảo của Ba đi vào trong trái tim con. Ba từng chia sẻ niềm hạnh phúc của Ba cho con nghe khi xây một ngôi nhà cho Mệ và ngồi bên cạnh Mệ những giờ phút
cuối cùng.
14. Tấm lòng của Ba rất bao la. Ba thường đem niềm vui đến cho người khác và không ngần ngại để làm công việc này.
15. Sau khi đi cải tạo về, Ba đã học cách trở thành một người làm ruộng giỏi. Với sự sáng tạo và thích tìm tòi, Ba tìm được giống đậu hoặc lúa cho năng suất cao. Ba chia sẻ thành quả ấy cho những người dân quê không một chút tính toán.
16. Có lần Ba, Mẹ, và con đi cắt tranh về làm nhà. Không may tranh bị cháy hoặc bị lấy cắp, nhưng đó không có nghĩa là lần cuối cùng đi cắt tranh. Với lòng cương quyết, Ba không dễ bỏ cuộc.
17. Điểm gì đẹp của Ba hiện đang có mặt trong con? Con thấy được trong con tính làm gì cũng hay nghĩ đến người khác. Ba đã trao truyền cho con sự
cương quyết và chắc chắn trong mọi chuyện.
18. Lúc con còn nhỏ, Ba thường xuyên kể chuyện vui và hay về ông Ngưỡng. Con thấy Ba rất thương kính ông.
19. Ba biết cách chế tác niềm vui cho chính bản thân mình.
20. Mỗi lần con cần sự giúp đỡ, Ba luôn luôn có đó để giúp con.
21. Ba là một cuốn từ điển sống, nhờ ba có niềm đam mê đọc sách. Nếu con có câu hỏi về lịch sử Việt Nam, tình trạng đất nước, kỷ niệm với Mệ,
ngôn ngữ Việt Nam… Ba sẽ có câu trả lời.
22. Con hạnh phúc khi cảm được rõ ràng tình thương và sự chăm sóc của Ba.
23. Ba rất thương các cháu. Ba thường gợi chuyện và giúp các cháu có truyền thông với Ba nhiều hơn.
24. Hiếm ai có được một người cha không uống rượu, hút thuốc, cờ bạc như Ba. Cường đã tiếp nối hạt giống đẹp đó từ Ba.
Còn đây là những lời chia sẻ ngây thơ của các cháu:
25. Thỉnh thoảng con không được ngoan nên ông ngoại hơi rầy. Rầy cháu vì ông ngoại thương cháu.
26. Ông ngoại nhẹ nhàng với chúng con nhiều hơn, con rất xúc động.
27. Tuy bà ngoại không còn, ông ngoại vẫn dành một tình thương sâu đậm cho bà ngoại. Con nhận ra được điều đó khi thấy ông ngoại vẫn còn đeo
chiếc nhẫn.
28. Ông ngoại biểu lộ sự bình tĩnh và mạnh mẽ khi bà ngoại mất.
29. Ông ngoại dễ thương lắm. Ngoại cho con một con heo màu đỏ cách đây vài năm. Con vẫn còn giữ nó trong phòng để nhớ đến ông, tuy rằng trong con
heo đó không có đồng nào.
30. Con rất hạnh phúc khi được ông ngoại ôm con tại nhà cậu Cường vào ngày 09.11.2014 khi con đến để chúc mừng sinh nhật ông ngoại.
31. Tuy ông ngoại đôi lúc la rầy chúng con, nhưng ông ngoại chưa một lần đánh.
32. Trong đám tang của bà, ông ngoại đã biểu lộ lòng thương kính đến với bà ngoại.
33. Hôm trung thu tại chùa Phổ Đà, ông ngoại cho chúng con tờ $2.00, chúng con ôm ngoại trong hạnh phúc.
34. Cách nói chuyện của ông ngoại dễ thương lắm. Ông ngoại không nói con đi ra khỏi phòng khi thấy con ngồi trên máy vi tính. Ngoại để cho con ngồi và ngoại đi làm vườn với Nathan.
35. Ông ngoại nói sau này khi ngoại qua đời, ngoại chọn nằm bên cạnh bà ngoại. Điều này làm cho con cũng muốn được nằm bên cạnh gia đình con sau khi con mất.
Con xin được tiếp tục với những lời tâm sự của chúng con:
36. Ba luôn năng động, không cho phép mình biểu lộ sự cô đơn trong đời sống hàng ngày.
37. Sau khi đi cải tạo về, từ địa vị một ông tướng, Ba phải đi cày ruộng. Con rất thương và cảm động.
38. Ba tự thấy điểm yếu nơi Ba và thay đổi,
39. Ba có sự chịu đựng bền bỉ. Buổi tối Mẹ mất, Ba thức trắng đêm ngồi bên Mẹ cùng với tiếng niệm Bụt. Tuy suốt đêm không ngủ, ngày hôm sau Ba vẫn tiếp tục làm những công việc cần thiết một cách tự nhiên.
40. Tuy Ba có khi dễ nóng giận, dễ lớn tiếng, nhưng Ba không mang một sự hiềm hận đối với bất cứ ai.
41. Ba có tính thân thiện. Hầu như mọi người ở mọi lứa tuổi, xuất gia cũng như cư sĩ, đều cảm thấy thoải mái mỗi khi tiếp xúc với Ba.
42. Ba dễ vui với niềm vui của người khác.
43. Ba rất rộng lượng, sẵn sàng hiến tặng những gì mình có thể: thời gian, năng lượng, tiền bạc, vật chất, nụ cười, sự lân mẫn.
44. Ba sống một cách đơn giản, không đua đòi và chạy theo vật chất.
45. Ba hướng về và giúp đỡ bà con nghèo tại Việt Nam với đầy niềm vui.
46. Ba là một nhà văn sáng tạo. Những thơ văn mà Ba sáng tác là tài sản tinh thần quý giá cho chúng con.
47. Ba thương kính văn hóa Việt Nam. Ba muốn chúng con tiếp tục giữ gìn những truyền thống đẹp của quê hương.
48. Tuy Ba đang sống trên đất người, nhưng Ba luôn hướng tình thương về Việt Nam, hy vọng một ngày gần đây đồng bào quê hương mình sẽ được hạnh phúc, thảnh thơi hơn.
49. “Biết rung niềm đau, con tim người rất rộng”, câu thơ con xin chép tặng Ba khi biết tình xót thương trong Ba dành cho những người bị đối xử bất công là rất lớn.
50. Chúng con xin cảm ơn Ba đã luôn bảo vệ chúng con khi chúng con chưa đủ sức để tự bảo vệ mình.
51. Ba luôn chia sẻ tin tức của bà con ở quê nhà và nhắc chúng con tìm cách giúp đỡ.
52. Ba không một lần xin chúng con giúp Ba về phần tài chánh. Ba muốn chúng con giúp người khác.
53. Con có cơ hội nghe Ba ngâm vài câu thơ, giọng Ba rất ấm, rất hùng. Chú Bình khen Ba có giọng mạnh, con đùa: “Chắc nhờ la con nên giọng Ba mới mạnh như vậy”.
54. Con không thể quên giọng hát của Ba và lời bài Rừng lá thấp, rất hùng và biểu cảm.
55. Mỗi khi chơi với các cháu, con thấy Ba hồn nhiên như em bé ba tuổi.
56. Hình ảnh Ba đi đến cầm tay cháu Hayden và mỉm cười, dù đơn sơ nhưng khiến con rất xúc động.
57. Ba có khả năng công nhận tài năng của mọi người và sẵn sàng để góp ý khi thấy điều gì đó sai hoặc không ổn.
58. Ba là một người trung thành. Trung thành với gia đình, tổ tiên, quê hương, bạn bè và ngôi chùa Phổ Đà thân thương.
59. Ba biết thưởng thức sự sống và đem niềm vui cho tự thân bằng cách viết lách, nghe nhạc, làm vườn, chơi với các cháu và tận hưởng thời gian nghỉ hưu của mình.
60. Nếu con bị lạc tại Memphis, Ba sẽ là người đầu tiên con gọi để hỏi đường.
61. Ba không ngần ngại để biểu lộ cảm xúc trước các con. Buổi Ba chia sẻ về Mẹ, Ba cảm được nỗi khổ đau tận cùng của Mẹ trong thời khó khăn và Ba đã khóc. Lần đầu tiên con thấy Ba khóc.
62. Ba là một người anh gương mẫu, luôn thương yêu và khuyên nhủ các con của em mình như con ruột.
63. Ba thương con rể như con ruột của mình.
64. Ba là một người bạn tốt.
65. Trước khi đám cưới Khánh, con có một cuộc giải phẫu ruột thừa và Ba đã đến nhà thăm con, con rất cảm động. Khánh rất bảo vệ Ba mỗi khi chúng con chia sẻ về Ba.
66. Ba vẫn còn đây với chúng con, cho chúng con một nơi để trở về ngôi nhà tuổi thơ. Hạnh phúc thay khi cha con vẫn còn có nhau.
67. Ba có những giấc mơ đẹp lúc còn nhỏ và khi lớn lên Ba đã biến những giấc mơ đó trở thành hiện thực, như xây nhà cho Mệ. Một giấc mơ khác, tuy
Ba không nói nhưng con biết, là Ba không bao giờ muốn bỏ rơi các con của Ba. Có khi nào chúng con cần mà Ba không có mặt đâu?
68. Ba là một anh hùng, một bậc trượng phu. Ba là sự tiếp nối đẹp của ông bà, tổ tiên. Thương chúc Ba nhiều hạnh phúc và bình an trong từng bước chân và hơi thở.
Kính thư,
Các con và các cháu.
Xin hôn lên đất Mẹ
Buổi sáng, nắng nghiêng qua tán lá, tạo thành những đốm râm – sáng rơi trên những con đường quanh co, tôi biết là những bông hoa nắng đã ra đời. Dưới mặt trời, loài hoa nào cũng nở bung ra như sứ mạng, ngọn núi nào cũng chứa cả một tâm hồn. Bình minh là bản hòa ca vi diệu của thời không. Tôi thấy giây phút này trôi qua thật nhẹ, và cái mát mẻ đầu ngày cũng là sự linh thiêng!
Lúc này đây, tôi đang ghi xuống những dòng này trên giấy bằng bút máy. Nhưng để bài viết này được in ra trong Lá Thư Làng Mai, quý thầy, quý sư cô sẽ phải ngồi trước máy tính để dịch nó từ tiếng Anh ra tiếng Việt. Bản dịch cũng sẽ được chỉnh lý trên màn hình, được dàn trang, sau đó có thể nó sẽ được lưu vào một thẻ nhớ hoặc được gửi qua email. Bốn mươi năm trước, quy trình này gần như không thể thực hiện được vì cần phải điều phối hàng chục, nếu không nói hàng trăm máy tính với đủ loại phần mềm phức tạp và tinh vi. Một điều đáng kinh ngạc không kém là khi nhận một quyển Lá Thư Làng Mai còn thơm mùi mực in gửi qua đường bưu điện, sẽ không có ai nghĩ đến quy trình kỹ thuật ấy, cứ như nó là một chuyện đương nhiên, rất bình thường.
Trước khi kết thúc khóa tu, thiền sinh và quý thầy, quý sư cô được mời lên chia sẻ. “Trong khóa tu, con cảm thấy quý thầy, quý sư cô và những người tham dự cùng nhau khám phá những tác động của sự thực tập chánh niệm với một tinh thần cởi mở mà không có sự chỉ đạo, điều khiển nào cả”, một chuyên viên thiết kế phần mềm nhận xét. “Thời gian quán chiếu sau khi gửi email đi là một thí dụ. Có một thầy hỏi chúng con cảm thấy thế nào về phương pháp thực tập này – kỳ cục, ích lợi, hay quái lạ? Con thấy thầy hỏi rất thật và mở lòng lắng nghe những phản hồi khác nhau từ mọi người mà không có sự ngần ngại”. 
Vậy thì cái gì là hoa trái mà chúng ta gặt hái được khi thực tập chung với nhau qua những buổi cùng làm việc, cộng tác và phát huy sáng kiến trong chánh niệm? Đó là cùng nhau giữ gìn tình huynh đệ, tình tăng thân đã được xây dựng trong khóa tu và tiếp tục nuôi lớn ngọn lửa mà Thầy đã nhen lên trong lòng mỗi người. Hy vọng phần mềm tiện ích “Đám mây không bao giờ chết” (“A Cloud Never Dies” application) của Làng Mai có công năng tạo niềm vui và hạnh phúc lâu dài, sẽ được ra mắt đại chúng trong một ngày rất gần. 
Sau khóa An cư kết Hạ tại AIAB, chúng tôi gồm các thầy Pháp Khâm, Pháp Chứng, Pháp Giao, sư chú Trời Lĩnh Nam và sư cô Lương Nghiêm đi Úc để tham dự chuyến hoằng pháp hàng năm tại Nhập Lưu từ ngày 12.9 đến 27.9.2015. Tu viện Nhập Lưu chưa có quý thầy, đầu năm 2015 chỉ có hai sư cô Thuần Tiến và Trí Duyên ở đó, khoảng giữa tháng Tư mới có hai sư cô Tịnh Quang và Tựu Nghiêm qua, đến tháng 8 thì mới có các sư cô Phát Nghiêm, Trăng Sông Hồng, Trăng Thường Trú và Trăng Cơ Duyên qua. Tôi cũng hơi lo, vì không biết các sư cô đã quen với môi trường ở Úc chưa, mới đến mà phải lo về việc tổ chức khóa tu rồi. Hai năm trước cũng có sáu sư cô, nhưng vì không gia hạn visa được nên phải về để quý sư cô mới qua thay.
