Format: Book

Mộc Lan đi dễ khó về

Mộc Lan giờ đây là nơi có nhiều thân thương trong lòng con. Nơi đây đã cho con học hỏi nhiều cái hay, cái đẹp đầy mới lạ. Nơi đây con cùng các sư anh, sư chị, sư em đã bước những bước chân an trú cùng thở nhẹ nhàng, nơi đã mở ra những nụ cười, nơi chúng con được lớn lên với những vui buồn hờn giận và đã thật sự được sống. Con mang ơn Mộc Lan bởi nơi đây đã cho con cơ hội chứng kiến sự tạo dựng, hình thành và lớn lên của Mộc Lan qua từng năm tháng. Con mang ơn những ánh mắt, nụ cười, những niềm vui, những trắc trở mà huynh đệ đã gắn bó, đi qua. Nhờ sự nâng đỡ, ôm ấp và chấp nhận, con đã lớn lên và tồn tại trong Tăng thân tại Mộc Lan này. Các sư anh, sư chị, sư em ở Mộc Lan đã từng là chiếc cầu tình thương để dìu dắt và yểm trợ con.

Mộc Lan bây giờ là những ngày tháng hạnh phúc và huy hoàng nhất. Mộc Lan là một trong những trung tâm của Làng có nhiều nét đẹp đặc trưng, nhiều cái hay, cái đẹp mà con người học hoài, thương hoài không hết. Đôi lúc con mỉm cười hạnh phúc khi nhìn Mộc Lan với sự sạch sẽ, ngăn nắp trong ngoài. Mộc Lan với những dãy cốc xinh xinh ẩn dưới những hàng cây, khu rừng mộc mạc đơn sơ, nhẹ nhàng. Mộc Lan với thiền đường mái đỏ, tháp chuông to lớn hùng vĩ bên khu nhà sum họp của xóm Mai, xóm Trúc. Hai xóm hầu như sinh hoạt chung, gặp nhau vẫn nở được nụ cười trong sáng và thân thiện. Mộc Lan thật sống động với tinh thần tu học tinh chuyên, cùng chơi, cùng tu học, cùng làm việc và có nhiều sự đồng lòng, vui vẻ hài hòa giữa bốn chúng như một đại gia đình. Đúng vậy, “Mộc Lan đi dễ khó về” là châm ngôn của nhiều người đã đến để thừa hưởng năng lượng bình an và thực tập chuyển hóa, đến lần đầu rồi sẽ đến lần sau và lần sau nữa. Điều đó đã nói lên tấm lòng của những con người có mặt ở Mộc Lan. Còn nhiều và nhiều nữa mà con sẽ mang theo để nuôi dưỡng mình.

Vào những ngày làm biếng thích thật. Sáng thức dậy với cảm giác nhẹ nhàng, bình an và tươi mát,  được ngồi yên, được thở. Mộc Lan có nhiều cảnh thiên nhiên đẹp. Con đang ngồi bên cạnh Bụt trong Thiền Đường xóm Mai, nhìn thẳng ra khu rừng mùa đông, con nhìn rất sâu vào giữa cánh rừng và bắt gặp từng lớp, từng lớp lá khô trải mình trên đất mẹ. Những ngày trời đông, cây cối đã dọn mình sạch sẽ để đón xuân về. Mấy hôm nay trời nắng ấm, chim rừng bắt đầu đua nhau ríu rít, con cũng không còn co ro như những ngày lạnh buốt, lạnh đến nỗi hồ sen đã đóng băng rất dày nên anh chị em chúng con rủ nhau ra mặt hồ để chơi. Ai cũng có cơ hội thử nghiệm đi trên mặt nước đá khác với đi trên mặt đất mầu nhiệm như thế nào.

Tình mẫu tử, nghĩa ân sư

Mấy hôm nay con nhớ Thầy nên con đọc lại những trang thư Thầy viết cho chúng con vào những năm trước đây. Đọc tới đâu con thấy nuôi dưỡng và hạnh phúc tới đó. Chúng con được Thầy dạy dỗ thật cặn kẽ và rõ ràng, Thầy động viên sách tấn chúng con qua từng chặng đường, dõi theo mỗi bước chúng con đi. Hôm qua là ngày quán niệm, bốn chúng cùng tu học với nhau đông vui hơn những tuần trước. Đặc biệt có nhiều người trẻ Mỹ và người trẻ Việt lớn lên ở Mỹ cũng như những thiền sinh khác đến ngày càng đông và tu tập đều đặn hơn. Chiều làm biếng, sư cô Nhẫn Nghiêm đãi đại chúng món bánh xèo rất ngon. Một số anh chị em chơi đá banh trước sân với nhiều tiếng cười rộn rã. Anh chị em chơi để được nuôi dưỡng, chơi bằng tình huynh đệ mà không phải bằng sự thắng thua, con thấy đi tu rồi chơi đá banh vui hơn nhiều. Một số anh chị em khác đi bộ, chạy bộ. Sau ngày quán niệm, Mộc Lan vui như ngày hội và đặc biệt hôm nay trời nắng ấm đẹp quá. Chúng con cũng đã trồng xuống những củ hoa thủy tiên để chào mừng mùa xuân tới. Suốt một ngày quán niệm cùng tu tập, cùng chơi với nhau thật vui và tròn đầy.

Về lại phòng nghỉ ngơi, con nằm xuống buông thư, thở và thấy đời người tu thật diễm phúc biết bao khi mình biết cách thưởng thức sự sống, biết sống với những vui buồn, khổ đau hay hạnh phúc ở trong mình cũng như xung quanh. Để cho cơ thể được buông thư sau vài hơi thở, con lại nhớ đến những lá thư của Thầy nên ngồi dậy tiếp tục mở ra đọc. Con có một ý tưởng thú vị khi vừa buông thư vừa đọc thêm những điều nuôi dưỡng thì thế nào sự trị liệu cũng được nhân đôi. Con đọc từng câu, từng chữ mà Thầy đã dùng tình thương của người Cha để nuôi các con, nhất là những lá thư Thầy viết khi chúng con còn ở Bát Nhã và Phước Huệ như đang thấm vào cơ thể con. Con cảm được niềm vui, tình thương của Thầy qua sự có mặt, ra đời và lớn lên của các sư con ngày một đông.

Thầy cũng vậy, tình của Thầy càng ngày càng bao la khi đón nhận những người trẻ xuất gia có đầy nhiệt huyết, đầy tài năng, đầy năng lượng tươi trẻ với tâm bồ đề sáng trong. Con nhớ trong giai đoạn biến cố Bát Nhã và những ngày chúng con ở Phước Huệ, Thầy thường động viên chúng con qua những bức thư. Mỗi khi nhận tình thương từ những bức thư Thầy gởi, từng lời chỉ dạy của Thầy giúp chúng con thấy rõ con đường, làm động lực thôi thúc chúng con vững mạnh lên, Thầy dạy chúng con tay nắm tay trong tình huynh đệ để cùng đi qua sóng gió mà không bị bão tố dập vùi hay rụng rơi. Đúng là: “Không có gì thiêng liêng bằng tình mẫu tử, cũng không có gì cao cả và lớn lao bằng nghĩa ân sư”.

Thầy đang biểu hiện trong mỗi chúng con

Giờ đây, trong khi Thầy đang thị hiện bệnh, nếu chúng con biết tiếp xúc với Thầy trong tình huynh đệ, biết chấp nhận, tha thứ và thương yêu nhau, biết nương tựa vào nhau, nương tựa vào những sư anh, sư chị đang thay Thầy dẫn dắt thì chúng con thật sự được lớn lên trong Thầy và Thầy cũng đang biểu hiện trong mỗi chúng con. Con nhớ lại trong chặng đường biến cố Bát Nhã, mặc dù chúng con đang tạm trú tại Chùa Phước Huệ nhưng theo dòng chảy của Bụt Tổ, các sư em gia đình xuất gia Cây Sen Hồng vẫn ra đời. Lúc đó, có nhiều sư anh, sư chị, sư em rất lo lắng cho hoàn cảnh mà Tăng thân đang gặp phải, ngại rằng các sư em rồi sẽ nương náu nơi đâu? Nhưng nhờ Bụt Tổ đưa đường dẫn lối nên các sư em đi cùng Tăng thân cho đến hôm nay.

Bây giờ trong thời gian Thầy đang bệnh, đang nghỉ ngơi thì lại một lần nữa cũng có các sư em gia đình xuất gia cây Sồi Đỏ tiếp tục được sinh ra. Một số anh chị em chúng con thấy thương cho các sư em sẽ bơ vơ khi thiếu vắng Thầy. Rồi sự bình an trở lại đã cho con cái thấy mới, cho dù hình tướng Bụt không còn nhưng Tăng đoàn, giáo pháp của Bụt vẫn luôn lớn mạnh, vẫn chảy mãi cho đến hôm nay. Con đang thực tập ôm ấp với những gì đến và đi. Người ta nói: “Mẹ già như chuối chín cây, gió lay mẹ rụng con phải mồ côi.” Còn chúng con thì: “Thầy già như lá mùa thu, gió lay lá rụng thì lá xanh đang tiếp bước Thầy”.

Dẫu ý thức rõ tuổi Thầy đã cao, mỗi chúng con đều đang thực tập để thấy được vô thường và chúng con đều đang là sự tiếp nối của Thầy, không có gì phải lo sợ. Khi nghe tin Thầy bệnh, có thể không có mặt với chúng con, mỗi chúng con ai cũng đều chấn động. Ngày đêm chúng con đã cầu nguyện năng lượng Bụt Tổ gia hộ cho Thầy nhưng thực ra cũng chính là gia hộ cho chúng con được bình an hơn, biết trở về với hơi thở, bước chân, biết thực tập buông bỏ những buồn giận, vướng mắc để có mặt cho huynh đệ và an trú trong hiện tại sâu sắc hơn. Những ngày Thầy bệnh cũng là những ngày huynh đệ chúng con an cư đầm ấm, khắn khít bên nhau, vui tươi, dễ dàng bỏ qua và tha thứ cho những vụng về của nhau hơn. Đặc biệt là ở Mộc Lan, chúng con có nhiều buổi ngồi lại chia sẻ cho nhau những vụng về, những chân tình sâu kín. Những thực tập bền vững và sâu sắc của mỗi sư anh, sư chị, sư em là thức ăn chúng con hiến tặng, nuôi dưỡng nhau. Con được nuôi dưỡng, được đánh động rất lớn khi lắng nghe những gì chân thật của huynh đệ mình chia sẻ qua những buổi sinh hoạt đó.

Dòng chảy tăng thân

Noel năm nay tất cả anh chị em chúng con được ngồi uống trà, tâm tình chia sẻ với nhau, món quà đặc biệt mà quý sư cô xóm Mai tự tay làm để tặng cho mỗi thầy xóm Trúc là những tấm thiệp rất đẹp. Trong đó quý sư cô đã viết vào những điểm đẹp mà mỗi thầy đã biểu hiện trong những năm qua. Vào buổi thiền trà đó, mỗi sư cô cầm trên tay tấm thiệp có tên một thầy và khi được gọi tên thầy nào thì sư cô đang cầm tấm thiệp đó đọc lên với giọng đọc rõ ràng, mạnh mẽ và vui tươi. Buổi ngồi chơi kéo dài gần ba giờ đồng hồ nhưng ai cũng cảm thấy vui và hớn hở.

Vào những ngày cuối năm có khóa tu Holiday Retreat, số lượng thiền sinh tăng lên gấp đôi, đông hơn so với dự tính của chúng con. Chủ đề khóa tu là: “Trong ấm, ngoài êm”. Khóa tu đã thật sự ấm êm và có nhiều hoa trái cho tất cả những người tham dự đón một năm mới. Bây giờ Thầy đang ngày một khỏe hơn, chúng con hạnh phúc và biết ơn sự cố gắng của Thầy, của cả tăng thân, cùng những bác sĩ, y tá đã và đang tận tình chữa trị cho Thầy. Trong tích môn con vẫn luôn mong ước Thầy còn đó hoài với chúng con, dù cho ai có bảo con nghèo mà ham cũng được.

Con nhớ những ngày mới xuất gia, con có nhiều hạnh phúc khi nhìn về Tăng thân của mình, con quán tưởng về những đứa con của thầy qua hình ảnh mẹ Âu Cơ: “Xưa mẹ Âu Cơ sinh được trăm con, năm mươi xuống biển, năm mươi lên non. Nay triệu cháu con chung tình nước non, là hoa một gốc là con một nhà”. Con không biết lúc đó mẹ Âu Cơ và các con của Mẹ có buồn không vì phải chia đôi mà chưa có pháp môn để thực tập. Còn Thầy bây giờ thì sao? Bởi vì chúng con là những đứa con mới được Thầy sinh ra và ở lại Chùa Diệu Nghiêm nên con đã làm lại bài hát rằng: “Nay thì Sư Ông sinh được trăm con, năm mươi ở Làng, năm mươi ở quê” (bởi vì chúng con đang ở Việt Nam, quê nhà). Xa nhau thì cảm thấy hơi buồn nhưng chúng con ý thức rõ: “Nay triệu cháu con như một dòng sông, là con nhiều nước là cha một nhà”, và Thầy hay là chúng con đều không có buồn khi ở cách xa nhau. Bởi Thầy đã dạy cho chúng con cách  an trú, chế tác niềm vui, an lạc để ở đâu chúng con cũng có quê hương thân yêu. Thầy tuy xa nhưng lại thật gần, Thầy luôn có mặt cùng khắp. Chúng con có chung một người Cha và chung một ngôi nhà lớn là: “Hành Tinh Xanh”.

Đã mười năm con được sống trong dòng chảy của Tăng thân, mặc dầu con còn mang theo những vụng về, những nỗi khổ niềm đau chưa chuyển hóa hết, nhưng con đã hưởng được rất nhiều bình an, nhiều hạnh phúc và con đang lớn lên trong lòng Tăng thân. Con thấy đường tu ngày càng đẹp và thú vị lắm. Con sẽ không như thi sĩ Nguyễn Công Trứ: “Kiếp sau xin chớ làm người, làm cây thông đứng giữa trời mà reo”, con sẽ nguyện: “Kiếp sau xin được làm người, cùng chung dòng chảy sống hoài với Tăng thân”.

Hình ảnh mái chùa, cây đa, giếng nước, sân đình, từ lâu đã đi vào nếp sống của người dân làng quê Việt Nam. Mỗi khi nhắc tới, trong lòng mình lại trào dâng một niềm thương nhớ. Mình thương, mình nhớ vì đó là một phần máu thịt, một phần của tuổi thơ. Làm sao quên được hình ảnh tết Trung thu được chơi đèn kéo quân, được chạy quanh sân đình gọi nhau í ới, được chơi trò ô ăn quan hay bịt mắt bắt dê. Vào những dịp nghỉ hè, mấy đứa con trai chúng tôi hay trèo lên cây đa tìm bắt tổ chim hay hái những quả đa rồi chia nhau ăn, sau đó lại ùa ra giếng làng tắm gội. Người dân quê những hôm đi làm đồng về được ngồi ở gốc đa đầu làng, uống bát nước chè xanh, nói dăm ba câu chuyện, hỏi nhau về chuyện làng, chuyện xóm.

Chẳng thế mà ca dao tục ngữ có câu:

Hay vào những đêm trăng sáng, các nam thanh nữ tú rủ nhau đi cấy, rồi cùng nhau hát các bài dân ca, hát giao duyên, hát đối đáp:

Ngày xưa người ta có thời gian đi cấy chung, hát chung với nhau một câu dân ca hay rủ nhau đi chùa vào những ngày Rằm, mồng Một. Hồi bé mỗi lần thấy bà nấu nước bồ kết, tôi biết ngày mai bà sẽ đi lễ chùa. Tôi cũng chẳng hiểu tại sao bà không gội dầu gội đầu cho tiện mà bà lại nấu nước bồ kết. Bây giờ tôi mới thấy, người xưa trước khi đi lễ chùa họ thường sửa soạn thân tâm cho thật chay tịnh từ những ngày trước đó. Có thể đó là một phong tục tập quán đẹp mà bà tôi còn giữ lại, chứng tỏ những con người ấy đã có một đời sống tâm linh sâu sắc. Sống mà không có gốc rễ tâm linh và huyết thống, không biết tới cội nguồn thì khổ lắm. Tôi được trao truyền một đời sống tâm linh như hôm nay là nhờ sự tưới tẩm từ bà và mẹ. Cứ đến ngày lễ Tết hay ngày Rằm, mồng Một, bà chuẩn bị hương hoa ra chùa cúng Bụt. Khi nhà có hoa quả hay gạo mới đầu mùa thơm ngon, bà chọn một ít mang ra chùa, trước là cúng Bụt, sau đó thừa lộc cúng Sư Cụ. Bàn thờ tổ tiên lúc nào bà cũng chăm sóc thật chu đáo, mỗi khi con cái đi đâu về hay đi làm ăn xa, bà đều thắp hương khấn nguyện với tổ tiên, mong cho con cháu được chân cứng đá mềm.

Mẹ tôi cũng thế, một lòng một dạ với Bụt Tổ. Những khi ở chùa có công việc nhiều, mẹ đều sắp xếp việc nhà để ra giúp chùa. Khi chị em tôi còn nhỏ, mẹ không có thời gian ra chùa nhiều, nhưng vài ngày mẹ lại đáo qua xem Sư Cụ có khỏe không, mẹ tranh thủ quét dọn sân chùa hoặc gánh nước đổ vào lu giúp Sư Cụ. Bố tôi cứ cười đùa gọi mẹ là bà vãi:

Quét lá đa mà có niềm vui, có chánh niệm thì mình đang thực tập thiền quán. Có thể hồi đó mẹ tôi biết về hơi thở chánh niệm, sau mỗi lần ở chùa về mẹ rất hạnh phúc, mẹ cười tươi hơn và mỗi lần như vậy, chị em tôi lại được Sư Cụ cho khi thì quả chuối, quả mít hay quả chay được lấy từ vườn chùa.

Hình ảnh mái chùa từ lâu là một phần của tuổi thơ chị em tôi. Hồi bé, mỗi lần được theo bà ra chùa tôi vui lắm, vui chẳng khác gì người ta cho mình gói bỏng ngô hay vài cái kẹo. Trước khi đi bà dặn tôi: “Cháu ăn mặc cho gọn gàng sạch sẽ, không được mặc quần đùi, ra tới chùa cháu phải ngoan, không được nói bậy đấy, ra gặp Sư Thầy thì chắp tay chào nghe chưa”. Tôi vâng vâng dạ dạ làm theo lời bà một cách cẩn thận.

Lần đầu tiên ra chùa tôi thấy cái gì cũng mới cả, mọi thứ thu hút tôi một cách kỳ lạ. Hàng ngày thứ làm tôi thích nhất là quà vặt và đồ chơi, nhưng khi ra chùa, tôi cứ chăm chú quan sát từ cái cổng tam quan cổ kính, cây đa cổ thụ và nhất là tôi cứ chăm chú ngắm nhìn từng ông Bụt Ốc. Tôi cứ thắc mắc sao gọi là Ông Bụt Ốc, bà biết ý liền giải thích rằng, vì trên đầu mỗi ông Bụt đều có những lọn tóc được tạc như hình con ốc. À thì ra là thế, mỗi ông Bụt lại có một vẻ đẹp thật kỳ lạ, khuôn mặt phúc hậu tròn đầy, trên môi luôn nở nụ cười hàm tiếu. Các nghệ nhân điêu khắc xưa như đang thổi hồn vào từng pho tượng, họ tạc không chỉ bằng đôi bàn tay tài hoa mà còn mang cả tâm tư tình cảm, cái hồn của người xưa vào trong đó.

Trong chùa có hai tượng Hộ Pháp to lắm, to bằng mấy người thường, một ông mặt dữ tợn gọi là ông Ác, còn một ông hiền lành gọi là ông Thiện. Ban đầu tôi nhìn thấy ông Ác thì sợ lắm, khuôn mặt đỏ lòm, mặt đầy râu ria cưỡi trên mình con Sấu (gần giống con sư tử), trên tay cầm một thanh kiếm. Tôi quay sang hỏi bà, bà bảo: “Hai ông Hộ Pháp đại diện cho tính cách của một con người, trong mình luôn có thiện và ác, ông Ác thì trừng trị cái ác, còn ông Thiện thì bảo vệ những gì thiện lành”. Hồi đó tôi thích tới vái và ngắm ông Thiện hơn, còn ông Ác thì thỉnh thoảng tôi mới tới len lén liếc một cái rồi chạy theo bà xuống vườn chùa. Có thể đó là tuệ giác trong cách bố trí thờ tượng của người xưa, không thiện không ác, thiện ác nương nhau mà biểu hiện, mình không thể loại bỏ cái ác đi mà chỉ tôn thờ cái thiện. Con người mình cũng thế, không bùn thì không sen, vấn đề là lấy bùn nuôi sen, lấy từ bi để chuyển hóa cái ác.

Bà đang thắp hương ở những ngôi tháp, mắt bà nhắm, miệng lâm râm khấn vái có vẻ thành tâm lắm. Nghe bà kể đây là tháp Sư Cụ trụ trì. Vào những năm 70 – 80, chiến tranh loạn lạc, rồi trải qua thời kỳ bao cấp, chùa chiền bị bỏ ngỏ hoặc bị phá hủy làm trường học hay trở thành nhà hợp tác xã, người dân cũng ít lai vãng tới chùa. Nhưng Sư Cụ vẫn với chiếc áo nâu sòng sờn bạc, sáng tối hai bữa dưa cà, ngày đêm lời kinh tiếng kệ nguyện cầu cho dân làng khỏe mạnh, quốc thái dân an. Sư Cụ thương trẻ con lắm, nhà nào con cái khó nuôi cũng bế ra chùa làm con của Bụt, dân làng tôi gọi là “lễ bán khoán”. Sau ngày lễ bán khoán, các cháu có vẻ ngoan hơn, ít quấy khóc hơn, tôi cũng được bà cho đi bán khoán, làm con của Bụt từ hồi còn ẵm ngửa. Sư Cụ mất hồi tôi còn bé tí nên tôi chỉ thấy ảnh Sư Cụ trên nhà thờ tổ. Một bà cụ với khuôn mặt hiền từ, đôi mắt sáng, răng nhuộm đen, mặc áo tràng nâu, đầu chít khăn nâu, một tay cầm chiếc gậy trúc, tay kia lần tràng hạt. Hình ảnh chiếc áo nâu và chiếc khăn nâu đã quen với tôi từ tấm bé, rất gần gũi và thiêng liêng, chẳng thế mà khi chị gái tôi xuất gia, tôi cứ luôn nhắc chị: “Chị nhớ chít khăn vào cho đẹp”. Vì tôi thấy Sư Cụ ngày nào đang biểu hiện trong chị gái tôi một cách thật mầu nhiệm. Tôi cũng mong một ngày hai chị em tôi cùng được ngồi chung một chuyến tàu về thăm quê, chị em tôi sẽ ra ngoài tháp thắp một nén hương cúng dường Sư Cụ và cùng nhau lên chính điện lạy Bụt rồi nói: “Bạch Bụt, chúng con đã về”.

Đi xuất gia tôi thấy yêu văn hóa, yêu quê hương dân tộc mình hơn bao giờ hết. Mỗi lần được tiếp xúc với văn hóa quê hương, tôi thấy mình đang được Về Nguồn, đang được tắm gội lại giếng nước thơm trong ngày nào. Tôi sẽ vốc làn nước mát nâng lên trong hai tay, mỉm cười và nói rằng: con đã tới! Tôi đâu chỉ được quay về với tuổi thơ, được bơi lội trong hồ nước mát, mà tôi còn đang được đắm mình trong dòng nước tâm linh, đang lưu nhuận từ ngàn xưa.

Nếu cho tôi được đặt tên một Tăng thân ở quê tôi, tôi sẽ đặt tên là: “Tăng thân Giếng Thơm  hoặc Tăng thân Kinh Bắc”. Giếng Thơm và Kinh Bắc, nó xuất phát từ cuốn sách của Thầy là “Giếng nước thơm trong” và một cuốn của Sư cô Chân Không là “Cần Thơ về Kinh Bắc”. Tôi không chỉ thấy thương từ Giếng Thơm mà tôi còn thương cả từ Kinh Bắc. Kinh Bắc là cái nôi của Phật giáo Việt Nam, là nơi mà Sư tổ Khương Tăng Hội từng hành đạo và sinh sống, là nơi mà chú tiểu Kính Tâm tu tập rồi trở thành Phật Bà Quan Âm. Nếu có duyên lành tôi sẽ về thăm, tôi sẽ đi thiền hành quanh tháp Tổ, tôi sẽ hái một cành hoa bưởi về cho mẹ gội đầu. Tháp tổ vẫn sừng sững chờ đón những người con xa xứ, những người con lưu lạc trong thất niệm, một ngày nào đó trở về:

Tôi sẽ thở cho bà cụ trước khi hấp hối đã gọi con lại dặn mang bát gạo bà còn để ở đầu giường ra cúng Bụt. Tôi sẽ đi cho Sư Cụ chùa tôi vì tuổi già sức yếu không đi lại được, nhưng sáng tối vẫn lần từng bậc thềm trong ánh đèn dầu leo lét, từng bước một chậm rãi từ liêu của mình lên chính điện để tụng kinh lạy Bụt. Tôi sẽ tu cho những bà lão răng đen, mặc áo tràng nâu, đầu chít khăn mỏ quạ, cổ đeo tràng hạt rủ nhau đi lễ chùa, mỗi độ ngày Bụt sinh, Bụt nhập diệt hay mỗi độ Vu Lan về. Và tôi sẽ cười cho các em thơ chạy lon ton theo bà ra chùa, vui mừng được Sư Cụ chia cho nửa quả chuối hay một phần tư chiếc oản xôi dù Sư Cụ biết rằng trưa nay mình sẽ ăn ngô thay oản.

Sư Cụ, ông Bụt Ốc, bà lão răng đen, những lời kinh tiếng kệ vang vọng mỗi khi chiều về… là những dòng nước mát đang lưu nhuận trong từng tế bào của tôi. Dòng nước tâm linh, lâu nay vì chiến tranh bom đạn, vì thời thế mà bị rong rêu, bị thân bèo bao phủ. Tôi, các sư anh, sư chị và sư em của tôi cần phải vớt bèo, cần những cánh tay để kéo những đám rong kia ra khỏi mặt nước  giếng, trả lại dòng nước mát ngày nào. Để tôi và anh cùng về thăm mẹ, tôi sẽ gánh một gánh nước quê hương gội đầu cho mẹ. Tôi cần cánh tay của các anh, tôi cần bàn tay của các chị. Muốn làm được như thế, tôi mời anh chị hãy cùng tôi “Thở cho đều”.

Say thời gian

Những ngày cuối năm 2014 đang qua, tôi luôn thấy thời gian trôi nhanh vào những ngày này. Tôi có cảm tưởng chóng mặt, say xe khi tôi cùng mọi người chuẩn bị tiễn đưa năm cũ và đón chào một năm mới. Tôi tự hỏi: “Có cái gì mất đi và có cái gì sinh ra? Phải chăng đó là thời gian? Ồ không? Thời gian là một dòng chảy mà! Tôi biết chắc như vậy”.

“Thế cái cảm giác say từ đâu đến?” Qua bao năm thực tập nhìn rõ mặt thời gian, tôi phát hiện ra “tôi say thời gian”. Người ta thường nói say rượu, say tình… hay nặng hơn ‘say’ là ‘nghiện’: nghiện rượu, nghiện cà phê, thuốc lá, hay si tình, thất tình v.v…, một cảm giác không mấy dễ chịu. Còn tôi là người tu. Tôi quyết tâm thanh lọc rượu, bia, thuốc lá và cả tình cảm. Vậy mà tôi vẫn say. Tôi thấy mình dễ nổi cáu và mất tự chủ. Tôi quyết tâm rình bắt cho được anh chàng thời gian để xem mặt mũi, hình dáng anh như thế nào mà dám vào quấy phá sự tu học của tôi.

May nhờ có Thầy trao cho tôi chiếc nhẫn thần, nhờ thực tập dừng lại mà tôi khám phá ra căn bệnh say thời gian của mình. Thường thì tôi có khuynh hướng tìm ra nguyên nhân và gán tội cho thủ phạm. Bây giờ tìm ra thủ phạm là anh bạn thời gian rồi nhưng tôi không biết làm sao mà giận anh đây. Tôi bực mình nên giận những người xung quanh. Thật là dại dột.

Tôi ngồi yên và tự ngẫm rằng: “Không thể giận thời gian được”. Thế thì giận ai bây giờ? Loay hoay hoài mà không biết làm sao tiêu hóa cái giận, dù tôi đã học “Năm phương pháp diệt trừ phiền giận” hẳn hoi. Nhưng ứng với đối tượng thời gian thì khá mới mẻ. Nhất là ở trong một môi trường cởi mở nhận thức thì thời gian hình như đi nhanh quá? Cho đến một ngày giáp Tết, tôi nhận ra sự yên bình trở về trong bước chân tuổi thơ. Tôi đứng yên thưởng thức tiếng chuông cùng tiếng chim ríu rít trong bụi tre. Tôi như thấy thời gian dừng lại và cùng thở với tôi. Tôi cười. Nụ cười hạnh phúc đón chào năm mới vọng về trong những vần thơ:

(Thơ Thầy)

Trong hai câu thơ cuối tôi gặp lại Thầy, gặp lại ánh mắt và nụ cười của Thầy trong ngày đầu tiên tôi bước vào Nội viện Phương Khê, Thầy đã đọc cho tôi nghe hai câu thơ: “Chợ văn bán sách lầu cao. Muối dưa đắp đổi hôm nào cũng vui”. Hôm nay tôi thấy tiếng cười nguyên sơ của tôi, trong nụ cười đó thấp thoáng niềm vui tu học của Thầy. Tôi vùng dậy lần theo tiếng cười…

Vì sao tôi đi tu?

Câu hỏi này nhiều người hỏi tôi, nhất là ba mẹ và bạn bè thân thuộc của tôi. Ai cũng thấy nửa thương tôi và nửa giận tôi. Tôi có rất nhiều lý do nhưng tôi vẫn không thấy thỏa đáng mỗi khi tôi trả lời câu hỏi này. Cho đến khi tôi được học Duy Biểu, tôi mới khám phá ra hạt giống đi tu đã có trong tôi từ khi tôi còn rất nhỏ. Bây giờ tôi thấy câu trả lời thỏa đáng nhất là “tôi thích đời sống xuất gia.”

Tôi thích khám phá sự sống trong mình. Tôi thích tiếp xúc thực tại bằng cả con người của mình. Thích chạm được vào những buồn vui sâu kín trong tôi. Thích rong chơi cùng sự sống với những thay đổi của bốn mùa, của chồi non và hoa lá. Tôi thích nhìn đàn cá bơi tung tăng trong nước, những cánh chim bay lượn tầng không và con người sống hòa ái bên nhau.

Từ nhỏ tôi thường quanh quẩn trong nhà, ở trường và chùa. Tôi cảm thấy có một cái gì thân quen khi đến chùa, khi sinh hoạt Gia Đình Phật Tử. Nhưng tình bạn và học đường có sức lôi cuốn tôi hơn. Được đi học là một niềm vui lớn. Tôi thật sự mất định hướng khi rời giảng đường, mọi cái dường như quá xa lạ với tôi. Thế giới người lớn đòi hỏi tôi phải thay đổi, tôi thấy mình ngơ ngác và tội nghiệp. Mười năm, hai mươi năm, ba mươi năm trôi qua, tôi cảm thấy có một cái gì thiếu thốn mà tôi không thể tìm thấy trong sách vở, trong công danh sự nghiệp. Tôi say sưa trong công việc, cũng có nhiều niềm vui nho nhỏ, nhưng tôi thấy mình đang đi theo mọi người để sống mà không hiểu vì sao mình cứ phải sống như vậy?

Ngày bạn tôi mất, tôi nhận ra ánh mắt sợ hãi của bạn khi đối diện với tử thần, và tôi thấy đôi mắt đó thi thoảng xuất hiện trong tôi, trong những người xung quanh. Thì ra đã có những lúc mình đánh mất sự sống mà mình không biết? Tôi nhận ra sách vở, kiến thức học đường và công nghệ máy móc không đáp ứng cho tôi tìm lại sự sống. Có lần tôi thấy mình lạc vào nghĩa địa. Những nấm mồ là hàng chục chiếc máy vi tính tối tân câm lặng. Một không gian chết.

Lúc đó tôi thật sự cầu nguyện cho tôi gặp Thầy, gặp bạn. Tôi sẽ làm lại từ đầu. Thầy đã từ bài giảng bước ra như một phép lạ. Thầy dạy: “Người ta thường mất nhiều thời gian để chuẩn bị sống nhưng chưa thật sự được sống…” Câu nói ấy đi vào tâm thức tôi, xuyên qua bao tường thành kiên cố và cuối cùng ở lại trong tôi. Tôi tìm đọc sách của Thầy, nghe pháp thoại của Thầy, tôi như sống lại và trở thành một con người mới. Tôi thường tự gọi đùa với mình rằng: “Công chúa ngủ trong rừng ơi, tỉnh dậy đi nào!”.

Tôi được thức tỉnh nhờ những bước chân bình an của Thầy đi qua đồi thông chùa Từ Hiếu. Hình ảnh ấy rất quen thuộc. Tôi không hiểu vì sao tôi kết duyên cùng bước chân Thầy. Và tôi quyết lần theo những bước chân huyền thoại…

Trong niềm vui đó có những vần thơ ra đời:

Thế là tôi đi tu. Mới đó mà gần mười năm rồi, nhanh thiệt là nhanh. Năm nay tôi về lại xóm Mới An cư để được sống gần Thầy như lời Thầy nhắn nhủ:

Thở cho vui, Đi cho vui

Tôi thật buồn vì nhận ra tập khí quên thở của mình trong khi gia tài của pháp môn Làng Mai là “THỞ”, là “ĐI”. Tôi tập đi chậm rãi, nhưng tôi thấy tôi chưa thật sự hạnh phúc khi đi. Đôi lúc nhìn dáng vẻ bên ngoài có vẻ thiền hành nhưng tôi vẫn quên thở. Nhất là những lúc nấu ăn. Tôi loay hoay với chính mình rất lâu, và tôi nhận ra đi thiền kết hợp được với hơi thở và bước chân không dễ như Thầy dạy mà tôi đã được học. Cho đến một ngày Thầy bật mí cho tôi một sự thật là đi không cần tới, mình cứ đi như người mù, mình biết hết tất cả mọi nơi trong nhà rồi, nên đến ngang đâu là mình cảm được ngay, dù mình nhắm mắt đi nữa…

Làm thị giả cho Thầy, tôi thật sự ấn tượng bởi sự di chuyển của Thầy, nhất là những chỗ Thầy đã ở, đã làm việc. Nhất là những hôm Thầy bệnh, Thầy chóng mặt, bước chân Thầy không vững, nhưng Thầy có khả năng định vị rất tốt. Đôi lúc Thầy lim dim nghỉ mà vẫn biết xung quanh đang xảy ra chuyện gì. Thầy đi thiền như một cuộc dạo chơi thú vị, mỗi cảnh mỗi vật đều trở nên thân quen gần gũi. Chính niềm vui này đã giúp tôi gặp lại tôi ngày bé.

Mẹ tôi đi dạy xa, tôi và chị tôi còn quá nhỏ nên phải có hai người chăm hai chị em tôi. Chị Nở, người chăm sóc tôi bị tật ở chân, một chân của chị không gập lại được, chị đi đứng rất khó khăn. Tôi thường nhoài người ra để tụt xuống đất trước khi chị có thể đặt chân tôi chạm đất. Nhưng tôi thường thấy chị nhìn cây cối và bầu trời rất trìu mến.

Rồi chị xin mẹ tôi về lại với ruộng đồng. Mỗi lúc nhớ chị, tôi lại thấy hình ảnh chị ngồi duỗi chân bên cây đa, một tay chị cầm nón lá quạt thong thả, mắt ngước nhìn trời xanh. Đôi mắt Thầy đã nhiều lần nhìn mọi vật như thế. Cái nhìn đó chạm vào ký ức tôi và tôi đã gặp lại đôi mắt của người chị nuôi tôi ngày bé. Tôi nhớ những ngày tôi chạy theo bên chị, tôi thấy mình gần với trời xanh và đất mẹ. Chị sống hiền lành, đơn giản, không đua đòi theo đám đông nên được ở gần chị, tôi luôn cảm thấy bình an lạ. Chị đã ở lại với ruộng đồng, còn tôi học hành và mưu cầu cuộc sống tiến bộ. Tôi quên bẵng chị. Vậy mà Thầy đã đem chị về cho tôi. Ký ức tôi theo bước chân thiền hành đã tiếp xúc được với ân tình của chị. Tôi thật sự giật mình. Bởi tôi đâu có ngờ chị đã gieo duyên cho tôi được gặp Thầy. Người chị bị khuyết tật, không học hành nhưng chị giữ được một tâm hồn thật đẹp. Chị cho tôi lấy lại niềm tin một cách dễ dàng. Tôi biết rõ chị, tôi đã được sống và cảm được sự nhẹ nhàng của một người chị nghèo. Và tôi thật vui khi ngày bé tôi đã có được giấc ngủ ngon lành cùng chị trên đống rơm khô. Tôi nhận ra Thầy giúp tôi tiếp xúc với chính tôi, với hiện tại và quá khứ, với những người thương.

Gặp lại chị tại Làng trong mỗi bước chân sự thật tôi quá bất ngờ. Cái tâm bình an trong cái nghèo những năm sau 1975 tại quê tôi luôn làm tôi mặc cảm. Nhưng từ khi gặp lại chị, tôi thấy chị nghèo thật nhưng chị không mặc cảm. Chị không đi bình thường, nhưng tôi thấy chị chấp nhận cái không bình thường của mình, và đặc biệt là chị có niềm vui không ai lấy đi được. Niềm vui ấy không cần giàu sang, bằng cấp, địa vị mới có được. Niềm vui của sự bình an chị đã tặng tôi mà tôi không hay biết. Gặp được Thầy, tôi đã gặp lại chị, gặp lại tuổi thơ của mình. Lạ thật, mỗi lúc Thầy đưa mắt nhìn trời, nhìn cây cỏ là tôi lại thấy hổ thẹn vì tôi đã bỏ rơi tôi mấy chục năm trời. Thời gian Thầy bệnh, thức dậy, tôi mở cửa bước ra ngoài, trời lạnh nhưng có nắng, ngước mắt nhìn bầu trời ban mai, lòng tôi vui khôn tả. Tôi thấy niềm vui của Thầy trong bài trường ca Avril và niềm vui của tôi ngoi lên thành hai câu thơ:

Học để mà học

Tôi bắt đầu học Đi để mà đi trong nhà mỗi sáng thức dậy, rồi khi thấy vui vui với cách đi này tôi áp dụng Đi để mà đi cho thời khóa. Có những sinh hoạt không di chuyển như ngồi thiền, ăn cơm, nghe pháp thoại, họp, pháp đàm v.v. tôi thấy rõ là mình đi, đi nhiều hướng là đằng khác.

Thầy vẫn ân cần chỉ dạy chúng tôi nhớ thở khi đi, khi đứng, khi ngồi, khi nằm, khi ăn, khi hát, khi tụng kinh hay cả khi đọc sách, viết văn, làm vi tính và cả khi đóng sách nữa… Với tôi đây là một công án.

Tôi nghĩ, tôi phải chọn một cái để thực tập cho ra hồn. Thử qua một loạt tôi vẫn thấy khó quá! Tôi lại thích thực tập hòa đồng với mọi người để không ai phát hiện ra là mình đang thực tập. Tôi chọn một thực tập chưa được phổ biến rộng rãi, đó là thực tập viết. Lúc đầu tôi viết tất cả những vui buồn trong ngày. Và tôi nhận ra những vui buồn ấy làm ảnh hưởng sự thực tập Đi để mà đi của tôi. Tôi ngừng viết, ngừng đọc và chuyển sang “tập chép” theo nhu cầu học ngôn ngữ.

Từ ngày xuất gia, tôi tạm ngưng đọc sách các tác giả khác. Tôi chuyên chú vào sách Thầy. Tôi đọc một cuốn như thưởng thức một món ăn rỉ rả, đọc một ngày một vài trang thôi để trị cái tập khí đọc sách ngấu nghiến của tôi xưa nay. Lúc đầu thật khó chịu, nhưng nhờ biết thiểu dục tri túc nên tôi nghĩ ra cách tập chép để trị cái bệnh lười học ngoại ngữ của tôi luôn thể.

Thầy đã chỉ tôi cách học Anh văn sau bao ngày tôi không có hứng thú. Thầy đã dạy Sư cô Chân Không học Anh văn bằng cách chép lại và tự đối chiếu lỗi của mình chép lại theo sách mẫu. Rồi tự mình so sánh và tự sửa lấy. Tôi bắt chước, thấy hay hay khi nhận ra chỉ đọc qua mà viết lại còn không đúng nữa là. Thật là tam sao thất bổn! Nhờ đó tôi học luôn đức khiêm cung với lỗi của mình và của người khác. Bởi chỉ cần lơ đểnh là tôi thêm cái biết của tôi vào liền.

Tôi phát hiện ra. Đi để mà đi dễ hơn học để mà học. Bởi vì khi đi mình có thể không cần suy nghĩ, nhưng khi học thì phải suy tư chứ! May mà hình ảnh Thầy bình an ngồi viết thư pháp đã khích lệ tôi khám phá cái nghịch ngợm học để mà học của tôi. Tôi có thói quen quậy phá để tạo cảm hứng cho mình học cũng thư tu. Tôi không bằng lòng với hạnh phúc của người khác. Tôi đi tu là muốn nếm cho được cái vị hạnh phúc của mình. Và đó cũng là cách duy nhất tôi tạo niềm tin cho mình.

Đang loay hoay với việc tạo cảm hứng thực tập cho mình. Tôi lại thấy có nhiều niềm vui khi thấy Thầy ngồi bình an bên bàn viết, vẽ vô số vòng tròn. Tôi nhớ hồi nhỏ tôi muốn sau này sẽ trở thành giáo viên dạy Toán. Mẹ tôi đã ra cho tôi một bài tập: chừng nào con vẽ được vòng tròn thật là tròn mà không cần compa, con có thể nghĩ tới việc làm giáo viên môn toán. Vậy là mẹ tôi cho tôi một cây bút và một cuốn tập, tôi cũng vẽ vòng tròn như Thầy với rất nhiều niềm vui. Chắc lúc đó tôi quậy dữ quá nên mẹ tôi phải tìm cách cho tôi chơi, khỏi quấy rầy mẹ.

Tôi nhìn Thầy vẽ với rất nhiều hạnh phúc, Thầy ngước mắt lên hỏi. “Con thấy Thầy vẽ vòng này có tròn không?”

Thay vì trả lời: “Thưa Thầy có” hay “Thưa Thầy không”, tôi lại thưa: “Thưa Thầy, có phải Thầy vẽ theo cái vòng tròn của tấm Thầy kê phía dưới?”. Thầy cười thật hiền rồi nói: “Không, thầy chỉ kê cho giấy khỏi chạy thôi. Còn mỗi vòng nó đi theo hơi thở khác nhau”. Lúc này thì tôi giật mình vì câu hỏi trẻ con của mình.

Thế là về nhà tôi bắt chước Thầy tìm cho ra cái hơi thở trong vòng tròn. Và tôi lại phát hiện ra lâu nay tôi vẽ cái vòng tròn thật khổ sở. Tôi dùng hết sức bình sinh của tuổi thơ để vẽ cho thật là tròn. Tôi đã quên thở, lại còn nghiêng người bên phải, bên trái như đang làm một việc gì nặng nhọc lắm. Tôi nhăn mày, nhíu trán, méo miệng theo cái vòng tròn. Thật là khổ sở. Sau đó tôi khám phá ra không những đó là thói quen tôi vô tình hình thành trong tôi mà tôi còn đem theo cái thói quen ấy khi viết, khi đọc và làm vi tính…

Đề tài thở vẫn còn canh cánh trong lòng tôi. Tôi mới gặp lại em bé trong tôi thật vui nên tôi chọn cuốn “Sen búp từng cánh hé” để tập chép ba ngôn ngữ Anh, Pháp, Việt. Nhất là sau khi thực tập Đi để mà đi giúp tôi có thêm bình an, tôi có tham vọng Học để mà học cũng vui như vậy. Và tôi phát hiện ra tập khí tham lam kiến thức của mình khi học, mình bị dính chặt vào cái mình gọi là không biết, mà chất keo đó là sự sống còn, sự hơn thua, mặc cảm… Tôi đã từng khóc vì tội nghiệp cho tôi. Tôi đã không biết cách học. Tôi đã tạo ra khổ đau mà tôi lỡ cất giữ sau bao nhiêu năm vùi đầu vào sách vở.

Bây giờ, mỗi khi cầm cuốn sách của Thầy là tôi thấy cả cuộc đời Thầy. Mười năm nay tôi chỉ đọc sách và nghe pháp thoại của Thầy như một nguồn thực phẩm lành mạnh, trong đó gói bao ân tình của Thầy để cuốn sách ra đời. Thầy dạy: “Viết văn làm thơ như một bà mẹ mang thai vậy đó!”. Phải chuẩn bị từ từ, phải có bình an và niềm vui thì khi mình đọc lên hay người khác đọc cũng cảm nhận được niềm vui đó. Thầy rất có niềm vui khi làm lại các bài Sám trong Nhật Tụng Thiền Môn. Khi mình tụng, đọc mà không thấy vui là mình phải xem lại sự thực tập của mình.

Tình huynh đệ

Mùa Đông này dù Thầy bệnh nặng, nhưng vẫn có Lễ xuất gia cho các sư em cây Sồi Đỏ. Các sư em đã cho tôi thêm niềm tin về con đường tâm linh. Tôi nhớ những đợt xuất gia trước, Thầy vui vẻ đặt tên cho các em và nói: các con có biết bây giờ Thầy đang mang thai các sư em tương lai, sắp tới ngày sinh rồi nên Thầy vui lắm!

Chúng tôi vui cùng niềm vui của Thầy khi nhìn các sư em hòa vào đời sống tăng thân. Mỗi tối, các sư em cùng theo đại chúng Xóm Mới đắp y cầu an cho Thầy được phục hồi sức khỏe. Khi tụng những bài Sám và Tâm Kinh ai cũng mang theo niềm vui và lòng biết ơn Thầy. Thầy đã dành cả cuộc đời để hiến tặng kinh nghiệm thực tập và tuệ giác của Thầy đến cho tất cả mọi người. Trong giờ phút ấy, tôi thấy hình ảnh Thầy trong mỗi câu kinh. Dù không hoàn toàn 100% nhưng các sư cha, sư mẹ, sư chị, sư em chúng tôi đều đang gìn giữ và tiếp nối Thầy. Những lúc thấy nhớ Thầy, các sư chị, sư em chúng tôi ngồi lại kể cho nhau nghe những kỷ niệm đẹp cùng Thầy và nhắc nhau mỗi ngày nhớ nghe thêm pháp thoại của Thầy.

Khi mô Thầy về!

Thầy kính thương, trong dịp mừng Giáng Sinh, chúng con đã tổ chức một buổi ngồi chơi tại Sơn Cốc, như Thầy vẫn còn ở nhà. Chúng con làm quà tặng nhau và kèm theo tình thương, sự tha thứ cho nhau. Sư em con đi quanh xóm ghi âm những tâm sự, những kỷ niệm đẹp, những bài hát để gửi lên bệnh viện, mong rằng Thầy sẽ phục hồi nhanh khi nghe giọng các sư con của Thầy. Con nằm nghỉ trưa nghe các sư chị sư em hát:

Lâu lâu chúng ta có một chuyến đi xa, khi trở về thế nào cũng có nhiều người hỏi: “Sao, chuyến đi có vui không?”. Dĩ nhiên là phải vui chứ! Nếu buồn ai mà dám đi, phải vậy không? Được có dịp đi đây, đi đó mà không cần phải bận tâm về công ăn việc làm, được thay đổi không khí và không cần lo lắng gì hết thì thật không có niềm vui nào bằng. Tất cả chúng ta nếu có dịp cũng nên đi, dù là vài ngày, một tuần, hay dài hơn càng quý. Nhất là trong lúc này vì ai cũng muốn biết tình hình ở Làng thế nào? Sức khỏe của Sư Ông ra sao?

Gia đình chúng con rất may mắn có đầy đủ thuận duyên được qua Làng thăm quý thầy, quý sư cô, luôn tiện thăm thầy Pháp Triển thân thương của chúng con, được đón Christmas và New Year. Lần nào đến Làng con cũng được đón nhận nhiều sự ân cần thăm hỏi. Khi gặp quý thầy, quý sư cô, ai cũng tươi cười hỏi thăm: “Ba má có khỏe không? Cám ơn ba má đã hiến tặng thầy Pháp Triển cho tăng thân, chúng con rất được nuôi dưỡng với sự có mặt của ba má và gia đình v.v…” Cứ thế, ngày nào con cũng được nuôi dưỡng bởi những nụ cười tươi như hoa hướng dương, những ánh mắt hồn nhiên, vui tươi. Rứa mà không vui là chuyện lạ.

Qua Làng có hai tuần mà con lên cân thấy rõ, vì sáng nào cũng được ăn bánh mì bagguette của Pháp. Mommy ăn mà cứ tấm tắc khen “mì dòn” (bánh mì bagguette Pháp nổi tiếng, sao mà không ngon được). Thế là Mommy có ý định sẽ đóng một thùng về làm quà cho quý thầy, quý sư cô ở Mộc Lan ăn cho biết nó khác với mì ở WallMart ra sao, nhưng vì thiếu trợ duyên nên rốt cuộc không mang được ổ nào cả. Về tới Mỹ rồi mà Mommy vẫn còn tiếc hụt: “biết rứa khi đó mình liều đóng đại một thùng là được rồi. Lần sau không những chỉ đóng một thùng mà có lẽ phải đóng bù nhiều hơn!”.

Tuy nhiên, ai cũng muốn biết về tình trạng sức khỏe của Sư Ông. Thật ra trong chuyến đi, chúng con nghĩ rằng có nhiều Tôn Túc tăng, ni và nhiều đệ tử lớn của Sư Ông từ khắp nơi về, ai cũng muốn viếng thăm và đảnh lễ Sư Ông, làm gì tới phiên mình được đến thăm? Vả lại Sư Ông cũng cần có không gian yên tĩnh để trị liệu. Được qua Làng thăm quý thầy, quý sư cô thì coi như cũng đã được thăm Sư Ông rồi.

Nhưng may mắn quá! Vì con đi cùng nhóm trẻ lên chơi với quý thầy, quý sư cô thị giả nên con cũng được hưởng ké. Vừa đến nơi, quý thầy, quý sư cô thị giả cho biết liền: “quý vị rất may mắn, hôm nay Sư Ông khỏe và đang mở mắt to và sáng lắm!”. Vậy là chúng con hân hạnh được diện kiến Sư Ông. Nhìn hình hài Sư Ông, chúng con không khỏi bồi hồi xúc động, chúng con đứng lặng yên trong giây lát để nhận diện và ôm ấp cảm xúc dâng trào. Trong lúc ngắm nhìn, thăm hỏi, Sư Ông gật đầu như nói với chúng con là Sư Ông vẫn khỏe, không sao đâu. Sư Ông đưa tay trái lên “phẩy phẩy” để chúng con lại gần, khi đó chúng con chỉ biết gục đầu kính lễ và nâng nhẹ bàn tay “ốm gầy” của Sư Ông, lòng ngậm ngùi thương kính mà không biết nói gì thêm.

Biết nói gì đây? Sư Ông đang từ từ phục hồi từng ngày, bấy nhiêu đó cũng đủ cho chúng ta vui rồi. Sư cô Chân Không nói: “Sao cũng được, miễn là Sư Ông còn sống là một diễm phúc lớn rồi!”. Chúng con chỉ biết tâm niệm mong sao Sư Ông sớm bình phục và kéo dài tuổi thọ để làm nơi nương tựa cho chúng con và nhiều người trên thế giới.

Có những cái ta không tính toán gì hết, nhưng đủ duyên thì nó tự đến. Chẳng hạn như mục đích con qua Làng là để thăm và chơi. Ấy vậy mà con được mời lên chia sẻ về Năm Giới, trong lúc tâm hồn của con đang rong chơi ngoài những cánh đồng hoang đầy sương mù bủa vây hay đang đứng trên đồi ngắm nhìn thung lũng cỏ vàng úa của mùa đông bao quanh hồ nước lắng trong, soi bóng những áng sương mù uốn lượn. Lúc đầu con cũng hơi bỡ ngỡ, có ý từ chốii nhưng làm như vậy coi sao được với tiếng tăm xuất thân sinh hoạt từ chúng Mộc Lan? Thế là con xin chia sẻ giới thứ Năm “Nuôi dưỡng và trị liệu”.

Thật ra, sự chia sẻ của con cũng chẳng có gì sâu sắc, ngoài những chuyện đi chơi với mấy cháu trẻ trong ngày làm biếng, cùng chụp hình “selfie” với cái cần “selfie stick”; cùng ra thăm vườn Bụt, và cứ tưởng như là những vị Bụt thật đang ngồi yên đó cho mình mà sung sướng ôm choàng, rồi hôn lên đầu, lên trán… với lòng cung kính, thú vị làm sao ấy. Ờ mà đúng vậy, được đi chơi, được ngắm nhìn thiên nhiên là một sự nuôi dưỡng cho tâm hồn và thể chất, chính đó là “xúc thực” và “thức thực”, đúng không? Vậy nếu mình có những khó khăn hay có con trẻ thì cũng nên tìm đến những chốn này, để được thiên nhiên nuôi dưỡng và trị liệu. Còn nếu để chúng ở nhà thì chúng chỉ biết vào internet, chơi games, hay xem TV với đầy dẫy những hình ảnh lôi cuốn, bạo động… không lành mạnh.

Chúng ta nên biết những games điện tử rất quyến rũ và đam mê, vì họ chế ra để người chơi có thể đạt được nhiều điểm, hay đạt đến những tầng cấp cao hơn và sau đó được thưởng theo điểm (reward points) hay tầng cấp (level), cứ như vậy nên mình mãi say sưa với chúng mà quên ăn bỏ ngủ. Đam mê như vậy thì gọi là “tiêu thụ không có chánh niệm”. Cho nên thực tập chánh niệm giúp chúng ta chọn lựa đúng đắn cho việc tiêu thụ, có bổ ích lành mạnh cho thân và tâm. Bấy nhiêu đó, cũng tạm đủ liên quan đến giới thứ Năm. Ôi! May quá, con muốn nói thêm nữa nhưng hết giờ.

Hai tuần tưởng chừng như dài lắm, nhưng không đủ để tham quan qua con đường “Huyền Thoại” nối dài từ xóm Thượng đến Sơn Hạ, hay lên đồi mận xóm Mới, hoặc men theo rừng sồi của xóm Hạ…, và càng không đủ để thưởng thức thêm bánh mì baguette “dòn khấm”. Thời gian trôi, trôi theo dòng đời, trôi theo những cảm xúc dấu yêu, niềm vui và hạnh phúc cũng xin gởi theo thời gian hòa tan vào hư không, để hẹn một ngày đẹp trời sẽ trùng phùng tao ngộ. Sự sống luôn hiện hữu có đó, chúng ta chỉ cần biết dang rộng vòng tay để đón nhận, hay mở rộng tầm nhìn để thưởng thức vẻ đẹp của đất trời. Tất cả cũng cần chăm sóc, vun bồi thì mới có ngày đơm hoa kết trái. Vun bồi sự sống là vậy.

Bình minh lên. Sài Gòn – nơi trước đây tôi sống, ồn ào và hối hả. Từ các ngả đường, dòng xe bắt đầu ào ạt đổ về. Tiếng còi xe inh ỏi, tiếng rao hàng, tiếng chuyện trò rôm rả ở các quán cóc vỉa hè. Nắng sớm xuyên qua những khóm cây thưa thớt trong các công viên, đánh thức những chú chim non chào ngày mới. Những âm thanh kia át hẳn tiếng chim và ít ai nhận ra được điều mầu nhiệm của đất trời đang hiện hữu xung quanh

Chốn này! Nơi chúng tôi đang sống sương lam giăng phủ mái nhà. Trời se lạnh. Thi thoảng có tiếng xe máy, xe công nông chuẩn bị ra đồng, nhưng không đủ lớn để át đi tiếng gà rừng, tiếng muôn chim vũ khúc nhạc đón chào bình minh.

Ông mặt trời ở đây to lắm! Ông nhè nhẹ chuyển mình đánh thức mọi người. Xa xa ở chái bếp sau nhà đã lên khói, bát cơm nóng và thức ăn thơm đã sẵn sàng dọn ra, nhưng không phải để ăn mà để cúng dường, những con người đang thực tập vun bồi thêm ruộng phước.

Sài Gòn! Anh kỹ sư xây dựng, cô thư ký văn phòng, anh hướng dẫn viên du lịch, đến em sinh viên v.v.. đang bận rộn chuẩn bị cho công việc đầu ngày: nào là dự án, hồ sơ, giáo trình, tiền lương cho đến chuyện kẹt xe… tất cả đã đẩy họ theo nhịp sống của Sài thành mà không có khả năng dừng lại dù chỉ một hơi thở vào ra.

Chốn này! Những vị khất sĩ an nhiên với mỗi bước chân tĩnh mặc, thiền hành quanh các thôn xóm, thực tập hạnh an bần nhưng thanh cao, đó là hạnh xin ăn (khất thực) theo truyền thống vào thời Bụt.

Dân làng ở đây mộc mạc với đôi chân đất, quỳ xuống cúng dường với sự thành tâm, các vị khất sĩ cúi đầu khiêm cung thọ nhận, sau đó hồi hướng niềm biết ơn đến mọi người. Những việc làm đó đã giúp nuôi dưỡng sự tu tập và vun bồi thêm đạo tâm trước những cử chỉ cao đẹp của người cúng dường và người thọ nhận.

Mặt trời lên cao, rặng núi Khaoyai đã dần hiện rõ tô đẹp thêm cho khung cảnh sống động đầu ngày. Tiếng tụng kinh trầm hùng:

Các vị khất sĩ trẻ đã chấn động cõi lòng và nhận ra rằng hạnh phúc thật sự là đây với vô vàn niềm biết ơn về một vùng quê nghèo nhưng lại đậm đà một nếp sống tâm linh.

Thương lắm chốn này –  Pakchong.

Thầy gọi con về trong từng hơi thở

Rảo bước rong chơi, lối cũ con về…

Và ngửi thấy hoa mộc hương thơm ngát.

Sư Ông Làng Mai đã khởi xướng phong trào Thức Dậy – “Wake Up” hơn 5 năm nay. Khắp nơi trên thế giới, người trẻ Âu châu, Mỹ châu và Á châu hưởng ứng nồng hậu. Chúng con, các anh chị em xuất sĩ thấy rằng thanh niên người Việt ở hải ngoại phần đông chưa biết về phong trào này! Vì thế nên nhóm Việt Wake Up đầu tiên đã khởi hành vào tháng 3, năm 2014.

Nhóm chúng con gồm có bảy thầy và sư cô từ các tu viện Làng Mai tại Pháp và Mỹ. Chủ đề của chuyến hoằng pháp này là “Trở Về Gốc Rễ”. Chúng con mong được đem Phật pháp đến với các em thanh niên từ 17-38 tuổi, sinh ra hoặc lớn lên tại Bắc Mỹ, ít có cơ hội tiếp xúc với Phật pháp, hoặc thuộc về truyền thống Cơ đốc giáo. Chúng con cũng muốn gieo duyên cho các sư em tương lai, như Thầy đã từng tìm chúng con, để chúng con có được đời sống tu học tươi sáng như ngày hôm nay. Chúng con đã đi đến Toronto (Canada), Houston, Seattle, San Francisco, tại mỗi nơi, chúng con đã tổ chức một buổi thuyết trình công cộng cho mọi người và một khóa tu ba ngày dành riêng cho người trẻ có gốc Việt. Chúng con đã đến nói chuyện tại trung tâm của Facebook và một ngày quán niệm tại Orange County.

Chuyến đi 5 tuần đã thành công hơn sự tưởng tượng của chúng con. Chúng con đã tiếp xúc với hơn 400 em thanh niên, cả các vị lão niên, thiếu niên (biệt danh là “chả giò lớn” trong nhóm pháp đàm), thiếu nhi (“chả giò nhỏ”). Cây đàn guitar là pháp khí và bài hát “Living in the Moment” (sống trong hiện tại) của Jason Mraz, bài hát chính mà chúng con đã cùng các em thực tập sống trong những ngày bên nhau. Các em khám phá một đạo Bụt thuần túy và giản dị, ngồi cũng là đạo Bụt, đi cũng là đạo Bụt, nằm cũng là đạo Bụt v.v..

Mỗi ngày các em được ăn ba bữa trong im lặng, tận hưởng mỗi muỗng thức ăn do quý cô bác nấu với rất nhiều tình thương và niềm vui. Các em có cơ hội chia sẻ những ưu tư, khó khăn của mình trong các nhóm pháp đàm. Thay vì chúng con thuyết trình Năm giới cho các em nghe, chúng con chia các em ra thành năm nhóm tự pháp đàm từ một đến hai giới. Sau đó các nhóm nhập chung với nhau, mỗi nhóm lên chia sẻ về những gì các em học hỏi được lẫn nhau. Các em thường làm một kịch bản, phản ánh được nội dung của giới đó. Cách chia sẻ này rất sáng tạo, vui nhộn, cho các em có cơ hội nói lên cái hiểu của các em và cách áp dụng của các em về thực tập Giới.

Chúng con thường tổ chức một buổi thiền trà trong các Khóa tu, các em rất thích được giúp dâng hương và làm trà giả. Sư cô Bách Nghiêm rất khéo tay, có thể lấy những gì sư cô tìm được trong rừng đem về và thiết kế thành một vòng tròn ấm áp bằng cách đặt những khúc gỗ, những cành dây leo bên cạnh những hòn cuội và những ngọn nến lung linh. Sau khi được uống trà, ăn bánh trong không khí trang nghiêm và lắng đọng, các em lên chia sẻ những bài hát và những kịch bản các em sáng tạo chỉ trong vòng một buổi chiều, làm chúng con cũng có thêm cảm hứng để chia sẻ kịch bản về “Mindful Nails.” Thầy luôn muốn đem hình ảnh của Bụt vào đời như một con người, và trong chuyến đi này các em đã cảm nhận được điều đó.

Chúng con chia sẻ những gì rất thật, rất con người về cuộc đời và về sự tu học hàng ngày của mình. Chúng con cùng chơi đá banh, bóng rỗ, bóng chuyền và những trò chơi vòng tròn (non-electronic games) với các em. Nhờ vậy, các em không thấy quý thầy, quý sư cô là những hình ảnh xa lạ như trước nữa mà thấy chúng con là bạn của các em. Tuy chỉ trong mấy ngày của khóa tu, các em tiếp xúc được với tình bạn, tình đồng hương, với bình an và hạnh phúc chân thực, trái tim của các em đã mở ra. Lúc chia tay, chúng con và các em thiền ôm với nhau như một khối. Có vài em phát nguyện sẽ cố gắng học tiếng Việt nhiều hơn để truyền thông với cha mẹ, tìm hiểu thêm về tổ tiên và văn hóa của mình. Chúng con không kêu gọi các em làm những điều đó, nhưng khi các em có sự tu học và có hạnh phúc trong lòng, tự nhiên các em muốn trở về với gốc rễ tâm linh và huyết thống của chính mình.

Không chỉ có các em mà chính chúng con cũng đã chuyển hóa và lợi lạc rất nhiều trong chuyến đi. Năng lượng của khóa tu đã cho chúng con thêm niềm vui để đi tới trên con đường tu học và phụng sự. Chúng con trân quý tình huynh đệ, luôn lắng nghe, chấp nhận nhau và lấy sự hòa hợp làm đầu. Trong chuyến đi, chúng con thường nghĩ tới tăng thân, tới anh chị em xuất sĩ của mình. Nếu được đi trong môi trường như thế này, chắc chắn cũng sẽ được nuôi dưỡng Bồ Đề Tâm. Chuyến đi lợi lạc và không bị tốn sức. Khi về lại trú xứ chúng con còn có thêm cảm hứng để thấy cần phải làm gì để trau dồi thêm trong công phu của mình để có thể hiến tặng thêm trong những chuyến đi kế tiếp.

Chúng con cùng tu, học, làm việc và chơi như một nhóm lành mạnh “Dream team”, trong đó mọi người có một sự thông cảm, hiểu biết và chịu chuyền banh cho nhau nhẹ nhàng. Cuối mỗi trận chơi, mọi người đều hạnh phúc và tươi cười. Không ai cảm thấy cần phải chứng tỏ này nọ, chỉ cần trao cho nhau những trái banh, những đường chuyền và đá vô gôn… Trong những buổi hướng dẫn tổng quát và pháp thoại, chúng con đều lên ngồi chung với nhau. Mỗi buổi chia sẻ có ba vị. Vị lớn nhất sẽ mở đề, bằng những chia sẻ căn bản như: Ba loại quyền lực, Bốn loại thực phẩm, hoặc Bảy yếu tố giác ngộ… Sau đó, hai sư em sẽ triển khai thêm bằng kinh nghiệm sống và tu học của bản thân. Cách chia sẻ này tạo thêm niềm tự tin trong các sư em vì cảm thấy được nâng đỡ và yểm trợ bởi tất cả các anh chị em của mình.

Sau mỗi khóa tu chúng con đều ngồi lại với nhau để uống trà và “Ôn cố tri tân,” nhìn lại những kinh nghiệm vừa đi qua để học hỏi và áp dụng tốt hơn. Nhờ vậy chúng con đã hiểu thêm về cuộc đời của nhau, chúng con cũng học từ cách chia sẻ của mỗi người, để ngay trong khóa tu kế tiếp, chúng con có thể tiến bộ hơn trong cách chia sẻ của chính mình.

Điều đặc biệt là mỗi nơi chúng con tới, chúng con có cơ hội ở nhà của các cô chú thuộc tăng thân địa phương. Không khí gia đình giúp chúng con mở lòng ra để được nuôi dưỡng và cũng giúp nuôi dưỡng các thành viên trong gia đình bởi sự có mặt của chúng con. Dù đã từng tháp tùng theo nhiều khóa tu trước kia, chúng con tất cả đều công nhận rằng chưa có khóa tu nào chúng con tạm trú tại nhà của cư sĩ nhiều như vậy, vui và thoải mái như vậy, và được ăn toàn thức ăn Việt Nam ngon tuyệt vời như trong chuyến Việt Wake Up 2014 này!

Được tiếp xúc nhiều với ba mẹ, cô chú, thế hệ lớn của các em, chúng con cảm được tấm lòng của các cô chú có tình thương và sự đầu tư vào giới trẻ cho con em của mình. Quý cô chú có niềm tin tuyệt đối vào quý thầy, quý sư cô nên đã đóng góp, nâng đỡ hết lòng để có thể làm cho những khóa tu trở thành hiện thực. Chúng con mong được làm nhịp cầu nối giữa hai thế hệ, thế hệ của cha mẹ từ Việt Nam qua rất khác với thế hệ sinh ra và lớn lên ở nước ngoài, vì vậy trong sinh hoạt gia đình thường tạo nên một khoảng cách giữa cha mẹ và con em. Ai cũng có tình thương nhưng đôi khi thiếu sự truyền thông. Các khóa tu Việt Wake Up là cơ hội giúp cho các em và mọi người hàn gắn và hiểu nhau thêm.

Từ sau chuyến Việt Wake Up 2014, rất nhiều em đã đến tu học thêm tại các tu viện của Làng tại Pháp và Mỹ. Các em đã tạo nên những nhóm Việt Wake Up tại địa phương để tiếp tục tu học mỗi tháng. Có hai em gái đã xin về tu học và làm việc với quý thầy, quý sư cô tại tu viện Bích Nham trong suốt một năm. Những hạt giống vừa gieo trồng trong những khóa tu đã đâm chồi nẩy lộc và vẫn đang tiếp tục lan rộng và cho hoa trái.

Để tiếp tục nuôi dưỡng các em, năm nay một nhóm xuất sĩ chúng con cũng sẽ lên đường hướng dẫn các khóa tu tại Bắc Cali, Florida, Houston và Toronto. Đề tài của chuyến hoằng pháp năm nay là “Đón Mừng Sự Sống – Celebrating life.” Các em Việt Wake Up từ năm ngoái đang giúp chúng con chuẩn bị những buổi thuyết trình công cộng sắp đến trong các khóa tu. Chúng con rất mong quý cô chú, anh chị giúp chúng con đem thông tin về chuyến Việt Wake Up 2015 đến các em thanh niên hiện đang ở Mỹ và Canada để các em có cơ hội tham dự các sinh hoạt trong suốt tháng 3, năm 2015 sắp tới.

Những thông tin về khóa tu đã được đăng trên trang nhà Làng Mai và Website: www.vietwakeup.org

Về Làng An cư

Sáng nay thức dậy tự nhiên con thấy yêu cuộc đời lắm, giống như lâu rồi chưa được yêu vậy. Nghĩ lại mấy ngày trước, con như những người bận rộn, bận buồn, bận khổ, bận nghĩ ngợi, bận… tít mắt, không có chút không gian và thời gian để nghỉ ngơi. Lạ quá, chẳng lớn bằng ai mà cứ học đòi bận rộn.

Nhưng buổi công phu sáng nay đem lại cho con thật nhiều niềm vui và sự nhẹ nhàng. Đi tới thiền đường thôi là con bỗng thấy vui rồi, con ngồi xuống, nhắm mắt lại và hít một hơi thật sâu, làm buồng phổi căng đầy khí ban mai, vừa trong trẻo vừa tinh khôi, mà trong đó chứa đựng một sức mạnh tâm linh rất vững vàng, sâu đậm ở đây, xóm Mới – Làng Mai.

Con biết ơn quý sư cô ở Học viện đã cho con có cơ hội về Làng an cư năm nay. Mặc dù chúng Học viện rất ít người và các khóa học liên tục. Nhưng vì thương con, muốn cho con có cơ hội để về Làng tu tập, tiếp xúc với gốc rễ của Làng Mai, gần Thầy, gần chúng lớn nên cũng ráng “bấm bụng” cho con về Làng. Con biết ơn quý sư cô, quý sư chị, sư em đã làm giúp luôn phần việc của con. Về đây, ngày nào con cũng tự nhắc nhở mình rằng phải sống sao cho thật hết lòng, làm cái gì cũng hết lòng: tu, học, làm việc và chơi gì cũng hết lòng cả, như vậy mới xứng đáng với tình thương của đại chúng ở Học viện chứ.

Càng sống lâu với tăng thân con mới thấy rõ tình huynh đệ, tình chị em thật là quan trọng và vô cùng quý giá đối với con. Dù công việc có khó khăn cách mấy mà các chị em cùng chung tay đồng lòng thì việc gì cũng xong, vừa làm vừa chơi, vừa xây dựng tình chị em, học hiểu nhau hơn.

Về đây con như “chuột sa hủ nếp” vậy, có quá chừng bạn bè xung quanh, tha hồ mà chơi. Các chị em mỗi người một vẻ đẹp riêng, rất hiền lành trong sáng và tươi vui, mỗi vị đóng góp cho chúng mỗi một khía cạnh, một cách rất riêng, ai cũng muốn làm tốt phần của mình và luôn sẵn sàng giúp đỡ, yểm trợ các chị em xung quanh. Hay quá, con rất được nuôi dưỡng, con thật may mắn khi được sống chung và thực tập cùng với các chị em của con. Nhờ đi tu con mới có cơ hội quý báu này. Con được sống bình an, luôn được an toàn, được bảo hộ che chở, được nuôi dưỡng trong vòng tay tăng thân. Ngày ngày con có cơ hội được trở về với nội tâm, học cách chăm sóc và làm lắng dịu thân và tâm trong từng giây phút. Theo thời gian, con thấy sự hiểu biết của con về chính bản thân và gia đình mình có sự tăng trưởng rõ rệt.

Con biết trong con có những nỗi khổ niềm đau mà trước kia con luôn tìm cách để trốn chạy hoặc khỏa lấp bằng cách này hay cách khác mà con thực sự không hề biết là con đang chạy trốn. Nhờ tu tập, con mới thấy được và có đủ can đảm hơn để nhìn thẳng vào những hạt giống trong con và tìm cách thực tập để chuyển hóa những khổ đau bất an đó. Con biết ơn Thầy và tăng thân đã dạy con biết thở, biết trở về chăm sóc đền thờ tâm linh này.

Ở trong chúng có rất nhiều điều nuôi dưỡng con. Những khóa học cho mọi người đủ màu da, tôn giáo cùng tới tu tập chung với nhau rất vui, nhiều người được chuyển hóa và trị liệu. Mỗi khi thấy ai được chuyển hóa nhờ pháp môn thực tập, bồ đề tâm của con được nuôi dưỡng thêm, niềm tin của con vào pháp môn Thầy trao và sự chuyển hóa của con càng vững chắc và bền bỉ.

Cùng học cùng chơi

Khóa tu do Sư Ông hướng dẫn năm nay tại Học Viện được tổ chức vào tháng tám. Con cùng hai huynh đệ nữa nhận chăm sóc nhóm thanh thiếu niên (teens). Đây là lần đầu tiên con nhận chăm sóc nhóm teens trong khóa tu lớn như vậy. Khóa tu cho người Đức có cả ngàn vị thiền sinh về đây tu học một tuần và trong đó nhóm teens của con có khoảng 30 bạn rất dễ thương, trẻ trung và năng động, có đủ mọi thành phần, đủ màu da.

Ban đầu nhận sinh hoạt với nhóm này, con thực sự hồi hộp và hơi căng thẳng vì con cũng chẳng có kinh nghiệm gì nhiều, về ngôn ngữ thì chỉ tàm tạm thôi. Phải làm sao đây, liều một phen, như vậy mới học được cái mới và tích lũy thêm kinh nghiệm từ từ chứ, con luôn nhắc nhở mình như vậy. Nhưng thật may mắn cho con, trong nhóm ba người của chúng con thì hai huynh đệ, hai cộng sự của con là thầy Pháp Triển và sư cô Trăng Hải Ấn quá sức giỏi, có cả ‘tỉ’ kinh nghiệm trong chuyện chơi với các bạn teens, và cùng với hai vị staff (người hướng dẫn) nữa. Được sự yểm trợ của hai huynh đệ xuất sĩ giỏi, con thấy bớt lo hơn và bắt đầu thưởng thức (enjoy) hơn.

Trước khóa tu, nhóm ba người chúng con ngồi lại để làm ra thời khóa, có sự giúp sức của sư chị Hài Nghiêm, sư chị cũng là người có đầy kinh nghiệm với teens. Thời khóa cho nhóm teens khi nào cũng thật vui tươi, buông thư nhưng rất phong phú và thú vị. Từ lúc bắt đầu có buổi họp thời khóa cho tới khi vào khóa tu, con mới biết là nhóm ba người chúng con chơi và làm việc với nhau quá sức ăn ý, hợp nhau quá chừng, làm gì, tổ chức gì cũng suôn sẻ và có truyền thông tốt. Như vậy là hết sẩy rồi, không có gì vui và quý bằng.

Về các bạn teens thì có rất nhiều bạn đến với pháp môn lần đầu, nhưng cũng có rất nhiều bạn biết đến pháp môn và đã có chút kinh nghiệm trong sự thực tập. Vậy là quá hay, các bạn cũ không cần phải làm gì nhưng đã yểm trợ được cho các bạn mới và cho chúng con. Ban đầu thì khi nào mà chẳng bỡ ngỡ, rụt rè, chính con cũng vậy mặc dù con đang đứng vai trò chăm sóc các bạn teens, con cũng có chút mắc cỡ và thiếu tự tin. Nhưng không sao, cứ từ từ, con đang có hai cộng sự giỏi nên không có gì phải lo. Lúc mới gặp nhau, chưa quen nhau nên ai cũng còn bỡ ngỡ, chưa mở lòng, đó là tâm trạng của tất cả mọi người trong nhóm. Nhưng chỉ cần một vài sinh hoạt chung như tập Taichi buổi sáng, ngồi thiền chung và chơi một vài trò chơi là bao phép lạ hiển bày, tất cả thành viên trong nhóm đều hòa chung bằng năng lượng vui tươi.

Các bạn bắt đầu có cảm hứng để tới với các sinh hoạt của nhóm và kết bạn với nhau một cách rất nhanh, con mừng lắm. Mỗi ngày đều có những sinh hoạt thật vui và nuôi dưỡng sự trong sáng của nội tâm. Chúng con muốn tạo ra một khung cảnh thật hài hòa, cởi mở và lành mạnh cho các bạn, vừa chơi vừa thực tập. Mỗi buổi sáng sớm đều có tập Taichi và ngồi thiền có hướng dẫn, có rất nhiều bạn có cảm hứng với Taichi và ngồi thiền, dù phải dậy sớm hơn một chút so với ngày thường ở nhà, nhưng vì có niềm vui nên các bạn tình nguyện hy sinh giờ ngủ và thức dậy sớm hơn để tới thực tập chung với chúng con.

Vào mỗi buổi sáng, chúng con, những người chăm sóc teens ăn sáng chung và thảo luận một chút về những thời khóa sinh hoạt trong ngày. Còn buổi ăn trưa thì cả nhóm cùng ăn chung với nhau trong im lặng và đọc Năm quán để sự thực tập ăn cơm được sâu sắc hơn. Nhưng có một điều hơi lạ là sáng nào các bạn teens cũng vào ăn sáng với chúng con rất đông, ăn trong im lặng và thảnh thơi. Con hơi ngạc nhiên và thắc mắc tại sao các bạn có cơ hội ăn sáng chung cùng ba mẹ và các anh chị em trong nhà, sao các bạn  không lấy cơ hội  ăn sáng để có mặt cho gia đình, vì trong khóa tu các sinh hoạt liên tục, gia đình ít có cơ hội gặp nhau. Con thử tới hỏi một vài bạn thì các bạn trả lời rất dễ thương, các bạn rất thích ăn cơm chung với chúng con ở đây, trong phòng này vừa ấm áp, vừa thoải mái và cũng thích có thì giờ ăn chung và chơi chung với nhau. Nghe các bạn nói vậy con được nuôi dưỡng và thấy các anh chị em trong nhóm chăm sóc teens làm ăn tới bây giờ đang rất khấm khá. Nhóm đã tạo ra được khung cảnh, không gian thật cởi mở thoải mái, ấm áp cho các bạn để các bạn cảm thấy có niềm vui, có sự kết nối với chúng con, với quý thầy, quý sư cô trẻ và các thành viên trong nhóm.

Tuy nói chúng con chăm sóc các bạn nhưng các bạn đã chăm sóc nuôi dưỡng chúng con rất nhiều. Có những bạn lúc mới tới, khuôn mặt cứ rầu rầu, chưa mở lòng được, chưa thấy đây là nơi an toàn cho mình sống và bộc lộ thật con người của mình. Nhưng sinh hoạt một vài lần với nhóm, tự nhiên các bạn ấy cười được, tươi tỉnh, cởi mở hơn và có đủ tự tin để thể hiện được con người thật của mình một cách tích cực mà không sợ bị chê bai, không sợ bị trêu chọc vì ở đây ai cũng biết học cách lắng nghe bằng tình thương. Chính những hình ảnh đó đã nuôi dưỡng chúng con, cho chúng con thêm sức mạnh và sự dẽo dai để tiếp tục chăm sóc các bạn đến hết khóa tu.

Con thấy bạn nào cũng có đủ những tiện nghi vật chất, không thiếu thốn gì cả: có áo đẹp, giày đẹp, có điện thoại riêng v.v.. nhưng có nhiều bạn vẫn đau khổ như thường, vẫn thấy thiếu thốn và muốn tìm cầu một cái gì đó. Về vật chất thì các bạn không thiếu gì cả nhưng về mặt tinh thần, nhiều bạn có những lỗ hổng rất lớn vì thiếu tình thương trong gia đình, ba mẹ sống không hòa hợp với nhau rồi ly dị, mỗi người đi xây dựng một tổ ấm khác, các bạn ấy phải đi ở nhà cô chú và thấy bơ vơ trong lòng. Còn nhiều trường hợp khác nữa và con thấy rất đáng thương. Con biết cái mà các bạn ấy đang thiếu đó là môi trường lành mạnh, trong sáng, có thương yêu. Môi trường mà nơi ấy mọi người biết lắng nghe và nói những lời tích cực, biết giúp đỡ nhau, sống vì nhau hơn là lợi ích riêng tư của mình. Một điều vô cùng quan trọng, quý giá nữa mà tất cả những người trẻ đều cần và ngay chính con cũng vậy, đó là những người bạn trong sáng, những người bạn cho mình sự bình an và sự tin tưởng. Về đây các bạn tìm thấy được món quà quý báu đó, các bạn học được cách không những trở thành người bạn tốt cho mọi người xung quanh mà trước nhất phải học cách làm bạn với chính bản thân mình, tập hiểu mình hơn, thương mình hơn chút nữa, tập sống chung hài hòa với các bạn teens khác.

Anh chị em xuất sĩ chúng con tuy đứng vai trò chăm sóc các bạn nhưng tuổi của chúng con thì không lớn hơn các bạn bao nhiêu nên chúng con rất dễ dàng làm bạn với nhau. Là một người tu còn trẻ, trong con có đầy đủ mọi thứ của một người trẻ bình thường, có những bức xúc, những lên xuống, vui buồn vu vơ, sự bồng bột, thỉnh thoảng cũng thích làm theo ý mình. Nhưng nhờ biết thực tập và sống trong tăng thân nên con có thể chăm sóc được những hạt giống đó trong lòng, biết sử dụng năng lượng của mình đúng cách và cân bằng chúng trong cuộc sống. Khi con được nghe những nỗi khổ niềm đau của những bạn trẻ này, trong con có một niềm thương, chấp nhận và đồng cảm sâu sắc với những khó khăn mà các bạn đang phải đi qua. Con muốn giúp các bạn thật nhiều, con tự nói với chính con là làm được gì cho các bạn thì phải làm cho thật hết lòng.

Cũng là người trẻ như các bạn ấy nên chúng con thực tập, áp dụng được cái gì thành công, có lợi lạc, có chuyển hóa cho chính bản thân chúng con thì chúng con sẵn sàng, hết lòng lấy những kinh nghiệm thật đó để chia sẻ cho các bạn, để các bạn thấy gần gũi và dễ thực tập hơn. Cũng nhờ hiểu nhau, hiểu những khó khăn, vui buồn của nhau nên các anh chị em xuất sĩ chúng con có truyền thông rất tốt với các bạn teens. Và gia đình teenager chúng con đã có một khóa tu vô cùng ấm áp, cởi mở, vui tươi, có những giây phút thật hạnh phúc bên nhau, nó sẽ là những kỷ niệm thật đẹp để mình nhớ hoài, và ai cũng có nhiều lợi lạc đem về nhà và sống tốt hơn.

Con rất hạnh phúc khi có cơ hội được chia sẻ một chút về cuộc “phiêu lưu” tuyệt vời mà con đã tham dự vào mùa thu vừa qua khi chúng con gồm bốn thầy (Pháp Liệu, Pháp Lưu, Pháp Khải, Pháp Thệ), ba sư cô (Bội Nghiêm, Sứ Nghiêm và con là Hài Nghiêm) cùng ba cư sĩ có một chuyến hoằng pháp tại năm nước Mỹ La-tinh (Chile, Ecuador, Colombia, Nicaragua và Mexico). Chúng con đã có các hoạt động như: pháp thoại công cộng, hướng dẫn các ngày quán niệm và tổ chức các khóa tu. Chuyến đi này cũng giống như một hạt giống đã được gieo trồng từ mười năm qua, và giờ đây khi các nhân duyên hội tụ đầy đủ thì nảy mầm, đơm hoa.

Chúng con, bảy vị xuất sĩ và ba cư sĩ cùng tạo thành một tăng đoàn tứ chúng thu nhỏ. Dù chưa có dịp biết nhau nhiều nhưng chúng con tin rằng tổ tiên đất đai Mỹ La-tinh đã chọn chúng con và mong muốn chúng con đi với nhau như một dòng sông trong chuyến đi sáu tuần ấy để cùng nhau thực tập và hiến tặng các pháp môn tu tập của Làng Mai đến hàng ngàn người dân trên mảnh đất này.

Đồng hành cùng các vị Bồ tát

Con muốn giới thiệu về ba người bạn cư sĩ, những vị bồ tát cùng đi trong nhóm. Người đầu tiên là anh Wouter Verhoeven, một nhà làm phim đến từ Hà Lan, thực tập chánh niệm rất giỏi trong khi làm công việc quay phim.  Anh làm việc rất chăm chỉ, từ sáng sớm cho đến tối mịt. Anh quay hết các buổi pháp thoại của quý thầy và quý sư cô bằng tiếng Tây Ban Nha, rồi quay cả những hình ảnh thực tập của các thiền sinh ở năm nước mà chúng con đã đi qua. Anh ấy có thể thu vào máy sự tĩnh lặng của các thời thiền tọa mà không làm phiền đến một ai. Anh làm việc yên đến nỗi chúng con thường không biết là anh đang đứng đâu đó trong thiền đường với máy quay phim… Giờ đây Wouter đang sử dụng những tư liệu mà anh đã quay được trong suốt chuyến đi để làm thành một phim tài liệu, chia sẻ pháp môn thực tập Làng Mai đến mấy chục hay thậm chí mấy trăm ngàn người nói tiếng Tây Ban Nha trên thế giới.

Bên cạnh đó, chúng con cảm thấy rất may mắn với sự có mặt của Aurora Conde và Joaquin Carral, một đôi bạn trẻ người Mexico. Họ đã tham gia tăng thân Wake Up ở New York từ rất nhiều năm. Họ cũng là những người tiên phong xây dựng tăng thân Latino tại New York. Cả hai người đều rất tốt, vui nhộn, rất thuần thành với pháp môn và nhất là rất thương quý các thầy, các sư cô. Cả hai là những bác sĩ có tâm muốn quảng bá lợi ích về sức khỏe của việc ăn chay (mà không dùng các sản phẩm từ sữa – Veganism) đến cho cộng đồng nói tiếng Tây Ban Nha. Cũng giống các thầy và các sư cô, hai bạn trẻ này rất thích các món ăn ngon lành làm từ rau củ quả ở Nam Mỹ nên trong chuyến đi, các bạn luôn được mời chia sẻ về pháp môn thiền ăn và giới thứ năm về sự thực tập tiêu thụ có chánh niệm. Ngoài ra hai bạn còn thông dịch không mệt mỏi từ tiếng Anh ra tiếng Tây Ban Nha (hay ngược lại) và hướng dẫn thiền buông thư.

Giờ thì con sẽ kể một vài chuyện đã xảy ra trong suốt chuyến đi từ Chile, Ecuador sang Colombia, Nicaragua đến Mexico. Nhưng trước tiên nếu ai có một tấm bản đồ gần đó thì xin hãy nhìn qua để biết các nước đó nằm ở đâu trên quả địa cầu.

Thiền quýt tại Santiago, Chile

Tại Santiago – thủ đô của Chile, chúng con đã chia sẻ về thiền quýt ít nhất là ba lần, mỗi lần đều do một thầy hoặc một sư cô khác nhau đảm trách. Chia sẻ vui nhất là của thầy Pháp Khải. Mới đầu thầy mời mọi người nhận diện hình dáng, màu sắc và kết cấu của trái quýt, quán chiếu thật sâu để thấy được các nhân duyên đã tạo nên trái quýt như là cây quýt, mưa, mặt trời, người nông dân…, cũng như thấy được những tiềm năng có trong trái quýt. Thầy nói: “Bạn biết không, trái quýt này có thể trở thành… một bài hát, bởi vì khi ăn trái quýt này ta thấy hạnh phúc, và khi hạnh phúc thì có thể ta muốn sáng tác một bài ca! Bây giờ thì ta hãy từ từ lột vỏ quýt. Cố gắng đừng phạm vào múi quýt nhé! Ngửi, mỉm cười, thấy nước bọt đang ứa ra, lấy một múi quýt đặt trên lưỡi… Đừng vội cắn! Từ từ nhai, để ý tới từng cử động của lưỡi và hàm trước khi nuốt nhé!”.

Thiền điện thoại tại Ecuador

Sau chín ngày ở Chile, chúng con đến Ecuador vào ngày 01/10. Buổi tối đầu tiên tại Ecuador, chúng con có một buổi sinh hoạt tại trường Đại học Simon Bolivar. Con sẽ nhớ hoài bài thực tập do sư cô Bội Nghiêm hướng dẫn: bạn hãy đưa điện thoại di động đã tắt ra trước mặt và dùng nó như một tấm gương. Hãy mỉm cười với bóng mình trong điện thoại, sau đó tạo vẻ mặt giận dữ, rồi lại mỉm cười. Bạn cảm thấy như thế nào? Bạn có thể nói với chính mình “Tôi thương bạn lắm” trước khi gọi điện cho một người nào đó. Làm thế nào ta có thể thay đổi thế giới nếu như ta không thương được chính bản thân mình? Nếu muốn tâm được tự do, muốn thương và được thương thì chúng ta cần có một chiều hướng tâm linh cho tất cả những hoạt động trong đời sống hàng ngày, bắt đầu từ những việc bình thường nhất như nói chuyện trên điện thoại.

Khi chia sẻ về thiền ăn, chúng con phát hiện ra là ở Ecuador, phần đông mọi người rất may mắn, vì ở đây bữa cơm gia đình hàng ngày vẫn còn được duy trì. Đây là một bài học rất lớn mà con đã học được từ người dân Ecuador. Khi chúng con cho vấn đáp, có một vị đại diện cho Bộ chăm lo Hạnh phúc của toàn dân (đúng vậy, ở Ecuador có một bộ như thế đó, tên tiếng Tây Ban Nha là “Ministerio del Buen-Vivir”) đã lưu ý chúng con về tình trạng bạo động ngày càng phổ biến trong các em trai tuổi thanh thiếu niên. Dựa vào những tuệ giác mà Thầy đã trao truyền về vấn đề này trước đây, chúng con đã gợi ý rằng: điều mà ta có thể làm để cải thiện tình trạng này là cố gắng tìm hiểu những hoàn cảnh khó khăn nào đã dẫn các em đến những hành vi bạo động đó, và chúng ta làm tất cả những gì có thể để biểu lộ sự quan tâm và thương yêu đối với các em, hơn là sự trừng phạt. Ngoài ra chúng con còn khuyến khích người lớn dạy chánh niệm và từ bi cho con em của mình từ khi các em còn rất nhỏ; xây dựng môi trường sống an toàn, có thương yêu để cho các hạt giống bạo động không có cơ hội được tưới tẩm.

Một hướng đi tâm linh cho người trẻ Colombia

Sau bảy ngày ở Ecuador, chúng con đến với đất nước Colombia. Có thể nói đây là một đất nước nổi tiếng nhất Nam Mỹ về tình trạng bạo động. Tin tức về bạo động xảy ra ở đất nước này luôn chiếm phần lớn trên các phương tiện truyền thông quốc tế. Tuy nhiên, chuyến viếng thăm của chúng con ở đây rất tuyệt vời. Chúng con rất xúc động và có nhiều hứng khởi khi được chứng kiến hàng trăm người đang hướng về một đời sống tâm linh, đặc biệt là các bạn trẻ và các gia đình có con nhỏ. Chúng con đã có một khóa tu ba ngày trên một ngọn núi cao 3000 mét so với mặt nước biển. Từ trong nhà nhìn ra ngoài cửa sổ, ta dễ dàng bắt gặp những chú chim hummingbird đang chao liệng trong không gian. Trong khóa tu, có một buổi vấn đáp thật sống động và sâu sắc, kéo dài hơn hai tiếng đồng hồ với rất nhiều câu hỏi dành cho quý thầy, quý sư cô. Có một số câu hỏi đã được trả lời rất chính xác và ngắn gọn: “Làm sao để buông bỏ được quá khứ? – Hãy thở”. “Làm thế nào khi tiếp xúc với những người có cách nhìn tiêu cực? – Hãy giữ thái độ tích cực”.

Nhưng điều đáng nhớ nhất chính là tinh thần gắn kết, cởi mở và đầy nhân bản tràn ngập thiền đường trong buổi sáng hôm ấy, ngày kết thúc khóa tu. Sau buổi thiền hành cuối cùng, Camilo – một thiền sinh trong tăng thân, cũng là một diễn viên và là người đang tham gia một dự án thúc đẩy hòa giải của Liên hiệp quốc – đã cống hiến một vở kịch câm có tên “Mindfoolness” (một cách chơi chữ với từ “mindfulness” – chánh niệm, còn fool trong mindfoolnesss có nghĩa là khờ, là ngốc nghếch). Đó là một vở kịch châm biếm về sự điên rồ của lối sống hiện nay và về sự thực tập của một người đang tu thiền.

Nét đẹp nơi mảnh đất và con người Nicaragua

Nước thứ tư trong hành trình tại Nam Mỹ là Nicaragua. Đây là đất nước để lại dấu ấn trong con nhất, có lẽ vì sự nghèo đói và một lịch sử chông gai qua nhiều thế kỷ mà hậu quả của nó vẫn còn ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của mỗi người dân. Mặc dù như thế, con vẫn thấy có rất nhiều cái đẹp nơi mảnh đất và con người nơi đây. Thầy Pháp Liệu nói là trong năm nước mà chúng con đi qua, đây là đất nước có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam nhất, có lẽ một phần là vì ở đây có rất nhiều loại cây trái giống ở Việt Nam như ổi, xoài…

Con rất vui vì phần lớn những người tham dự khóa tu cuối tuần ở Managua – thủ đô của Nicaragua là các tác viên xã hội, các nhà hoạt động xã hội, và cả những người trẻ đang làm công tác bảo vệ phụ nữ khỏi nạn bạo hành trong gia đình hoặc giúp cho trẻ em có hoàn cảnh sống nghèo khổ, đầy hiểm nguy, những trẻ em đường phố, nạn nhân của lạm dụng tình dục, nghiện ngập… Ngoài ra, tham dự khóa tu còn có một số thanh thiếu niên đã thoát ra từ các hoàn cảnh khó khăn như thế và những phụ nữ đã thành lập các hợp tác xã nông nghiệp… Giờ đây, rất nhiều vị Bồ tát như thế đã biết cách thở và đi trong chánh niệm để tiếp tục giúp cho chính mình và cho quê hương.

Vào ngày cuối của khóa tu, chúng con cùng nhau trồng một cây ổi để làm kỷ niệm. Cây ổi này sẽ cùng lớn lên với 500 cây ăn trái khác do tăng thân Làng Mai cúng dường cho hợp tác xã của phụ nữ ở Rio Blanco như là một biểu tượng của tình thương đối với các thế hệ tương lai. Đây cũng là một hành động có ý nghĩa góp phần giảm thiểu khí carbon do những chuyến bay xuyên lục địa thải ra.

Chuyển hóa bạo động và sợ hãi ở Mexico

Sau Nicaragua là Mexico, chặng cuối cùng của chuyến “phiêu lưu” Nam Mỹ. Một sự kiện bất ngờ và nặng nề chào đón chúng con ngay khi máy bay vừa đáp xuống: cả đất nước Mexico đang vô cùng bức xúc trước sự mất tích của bốn mươi ba người trẻ. Sự kiện này giống như giọt nước cuối cùng làm tràn ly, bởi vì đã có hơn chục ngàn người đã bị mất tích hoặc bị giết hại trong mấy năm qua, nghe đâu do những người buôn lậu ma túy gây ra. Vì thế, trong một cuộc họp báo, chúng con đã giới thiệu phương pháp chăm sóc các cảm xúc mạnh như giận dữ, sợ hãi, tuyệt vọng dựa trên hơi thở ý thức và phương pháp lắng nghe với tâm từ bi. Thầy Pháp Lưu đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng các cộng đồng có thương yêu để ngăn ngừa và làm chấm dứt tình trạng bạo động đang lan tràn. Thầy đã dùng bộ phim “Mateo” của đạo diễn Maria Gamboa để làm một thí dụ gây rất nhiều cảm hứng. Phim được sản xuất ở Colombia năm 2014 và đã được đề cử cho giải Oscars.

Trong suốt thời gian diễn ra khóa tu tại Mexico, lúc nào con cũng có cảm giác như mình đang sống cùng gia đình huyết thống. Đêm 31/10, chúng con tổ chức một buổi lễ tưởng niệm những người đã khuất, nhân dịp đất nước này đang nhộn nhịp với lễ hội “Dia de los Muertos” – một lễ hội của những người chết, khá nổi tiếng ở Mexico. Trên bàn thờ được trang trí theo kiểu truyền thống có để di ảnh của những người thân đã mất do các thiền sinh mang tới. Buổi lễ bắt đầu bằng những phút mặc niệm, sau đó mọi người niệm tên của người thân trong gia đình, của các vị thầy tâm linh và tổ tiên đất đai, những người đã hiến tặng rất nhiều tình thương và công sức để cho chúng ta được bình an và hạnh phúc như ngày hôm nay.

Thầy Pháp Liệu đã hướng dẫn mọi người cách tiếp xúc với tổ tiên để có thêm sức mạnh giúp ta đi qua những giai đoạn khó khăn. Thời nay, các bạn trẻ hiếm có cơ hội được tiếp xúc với chính mình, với những cảm xúc trong con người mình, nói chi đến việc tiếp xúc với tổ tiên. Đó là lý do tại sao thắp một nén hương lên bàn thờ tổ tiên và theo dõi hơi thở vào ra là một cách để đưa thân tâm trở về một mối, để tiếp xúc với tình thương, với sức mạnh của dòng chảy tâm linh cũng như huyết thống trong ta, từ quá khứ cho đến hiện tại và tương lai.

Chúng con cùng tất cả các thiền sinh đã đứng rất lâu xung quanh một đống lửa. Mỗi người bỏ vào lửa một mảnh giấy, trong đó có ghi lại lời phát nguyện chuyển hóa những tập khí tiêu cực của mình và hiến tặng bình an cho thế giới. Hành động này là biểu tượng cho niềm tin vào tăng thân, niềm tin vào mọi người, mọi loài đang giúp chúng ta thực hiện ước mơ có ý nghĩa nhất của mình.

Có một cái gì đó thật sự đã đánh động tâm tư con trong những ngày cuối cùng ở Mexico, đến lúc này đây, khi nhìn vào những tấm hình chụp con mới nhận ra, đó là sự kết hợp hài hòa và tuyệt đẹp giữa các thầy, các sư cô Tây phương với các thầy, các sư cô người Việt. Dĩ nhiên một tăng đoàn quốc tế thu nhỏ, gồm những người tu cùng một màu áo nhưng có gốc gác khác nhau như Việt Nam, Pháp, Mỹ, Lebanon, Đức, Đông Âu và Madagascar… tự nó đã là một cái gì quá đặc biệt rồi. Ngoài ra địa điểm tổ chức khóa tu lại là một tu viện Công giáo dòng Benedictine ở Nuestra Senora de los Angeles. Đây là một nơi đầy năng lượng an lành nhờ sự thực tập và cầu nguyện tinh chuyên, sự phụng sự hết lòng và thái độ vô cùng cởi mở của mười bốn tu sĩ dòng Benedictine sống ở đây. Quý cha đã cho phép tổ chức một khóa tu đạo Bụt ở tại tu viện cho khoảng 150 người.

Thực tế thì trong những chuyến đi hoằng pháp trước đây, mỗi khi thấy tăng đoàn được đón tiếp niềm nở bởi các tu sĩ Công giáo, con luôn cảm thấy vô cùng may mắn và biết ơn vì con có khả năng kết hợp cả hai truyền thống trong sự thực tập của chính mình. Có lần ở một cửa hàng lưu niệm ở Columbia, có người hỏi quý thầy, quý sư cô có phải là những tu sĩ dòng Francis hay không. Nhìn lại, con thấy cũng hơi giống thật! Dù sao đi nữa thì con cũng thấy rất được khích lệ trước viễn cảnh Thiền Phật giáo có thể đi vào châu Mỹ La-tinh một cách rất tự nhiên (bởi vì đây chính là lục địa mà phần lớn người dân đều theo đạo Công giáo trong một vài thế kỷ gần đây). Điều này cũng sẽ góp phần vào nền hòa bình trên thế giới.

Ngoài hai dòng tâm linh đạo Bụt và đạo Thiên Chúa, dòng tâm linh thứ ba đã nuôi dưỡng từng hơi thở và bước chân của con trong cuộc hành trình này là tuệ giác của những người dân bản địa Mỹ La-tinh. Con luôn luôn cảm thấy rúng động trước sức mạnh của các giá trị tâm linh trên mảnh đất này, thí dụ như sự tôn trọng và kính ngưỡng đối với đất Mẹ, với mọi người và mọi loài; thái độ cởi mở để tiếp nhận những hiểu biết mới mẻ; sự phóng khoáng và lòng tri ân… Qua sự tiếp xúc với người dân nơi đây, mặc dù không nói ra bằng lời nhưng con cảm nhận được ý nghĩa thật sự của tình huynh đệ mà Thầy luôn muốn chúng con chế tác.

Đối với con, chuyến đi này quả là một món quà, vì qua chuyến đi con có cơ hội làm lớn lên tình thương trong con. Con thực sự biết ơn Thầy, biết ơn Tăng thân cũng như tất cả mọi người mà con có cơ duyên gặp gỡ trong cuộc hành trình, những người đã chỉ cho con biết làm thế nào để có thể trở thành một pháp khí tốt hơn. Trước khi lên máy bay về lại Pháp, Wouter đặt cho chúng con câu hỏi: “trong trái tim bạn, chánh niệm có nghĩa là gì?” (what mindfulness means in our heart?) và đề nghị mỗi người chúng con trả lời bằng một từ thôi, tiếng Tây Ban Nha. Và câu trả lời của con là: Esperanza – Hy vọng!

Chúng con phát hiện ra một số điểm tương đồng giữa văn hóa địa phương và văn hóa Làng Mai. Người dân Botswana yêu chuộng thiên nhiên, họ thường về nông trại của mình ở miền quê mỗi cuối tuần. Họ cũng có truyền thống thờ ông bà tổ tiên. Xã hội của họ theo truyền thống bộ lạc, có các tù trưởng, bô lão và mọi việc được quyết định theo tinh thần đồng thuận (consensus).

Có rất nhiều điểm đáng chú ý về đất nước Botswana: đây là một quốc gia hòa bình, ổn định và trung lập, được điều hành bởi một chính phủ dân chủ; nền kinh tế tương đối ổn định; chương trình chăm sóc sức khỏe và giáo dục miễn phí; hệ thống cơ sở hạ tầng tương đối tốt. Người dân có sự thảnh thơi, có niềm vui sống và tinh thần cộng đồng vững mạnh. Tuy nhiên, một số thử thách mà đất nước này đang gặp phải là: gần mười chín phần trăm dân số bị nhiễm HIV; sự giàu có đang đưa xã hội đi về hướng tiêu thụ và chủ nghĩa vật chất. Vì là xã hội đa hôn theo truyền thống nên có rất nhiều đau khổ xảy ra trong hôn nhân, vấn đề chung thủy và lòng tin. Nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, đang hướng ngoại theo Tây phương, vì vậy họ đánh mất không ít kinh nghiệm, tuệ giác và tinh hoa của nền văn hóa dân tộc.

Niềm vui và tiếng cười tại Gaborone

Tăng thân ở đây khá vững chãi và đa dạng, thường sinh hoạt chung với nhau mỗi tuần một lần trong suốt những năm qua. Trong thời gian ở Gaborone, hầu hết mỗi buổi chiều, chúng con thường tổ chức ngồi thiền và đi thiền cho tăng thân địa phương cũng như cho những thiền sinh mới tại khuôn viên trường trung học Maru-a-pula, một nơi khá khang trang. Ngoài ra còn có một buổi chia sẻ tại trường đại học Botswana (University of Botswana) và một buổi sinh hoạt Wake Up cho người trẻ. Một bạn trẻ đã chia sẻ: “Không phải là giới trẻ ở đây không đói khát về tâm linh, vấn đề là họ không biết làm thế nào để có được nó”. Có rất nhiều niềm vui và nhiều tiếng cười khi chúng con thực tập và sinh hoạt chung với nhau. Người dân ở đây dễ biểu lộ tình cảm, rất vui tươi và hài hước. Chúng con cũng chia sẻ với nhau ước mơ xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn bằng cách cho các bạn trẻ xem những hình ảnh và phim về những điều gây cảm hứng mà các bạn trẻ Wake Up trên thế giới đang làm.

Một bạn trẻ khác chia sẻ: “Tăng thân Wake Up! Kỳ diệu quá, con không thể nào nói hết được những tác động tích cực mà tăng thân đã đem lại cho cuộc đời của con. Mặc dù là tín đồ Thiên chúa giáo nhưng nghệ thuật chánh niệm, thiền tập và sự thực tập chắp tay búp sen xá chào đã làm giàu thêm cho cách sống của con. Con đang hướng về một nếp sống cao thượng và cảm thấy mình đang ngày càng có thêm bình an, kiên nhẫn và định tĩnh hơn bao giờ hết”. Một bạn khác nói rằng: “Đối với con, thiền là một sự thực tập và tăng thân là gia đình của con. Con rất yêu thích sự chia sẻ, nâng đỡ nhau qua những giai đoạn thăng trầm và sự yểm trợ vô giá của tăng thân. Cuộc đời con chưa bao giờ tốt đẹp như bây giờ và con biết chắc rằng đây chỉ mới là sự khởi đầu. Con tin là phong trào Wake Up ở Botswana sẽ cất cánh. Cất cánh để tác động tích cực vào cuộc đời bằng cách gieo những hạt giống thương yêu trên khắp đất nước, đó chính là những điều mà tất cả chúng con đều mong muốn. Với tăng thân Wake Up, không còn ai phải đơn độc trong hải đảo của mình nữa”.

Chúng con còn tổ chức một buổi nói chuyện công cộng và một ngày quán niệm tại một ngôi chùa Phật giáo. Ngôi chùa này rất đẹp, được chăm sóc bởi Hội Phật tử Botswana với rất nhiều Phật tử Tích Lan thường xuyên đến chùa tu tập. Mỗi tháng một lần, tăng thân cư sĩ tổ chức ngày quán niệm tại đây. Trong ngày quán niệm, chúng con thực tập ngồi thiền và đi thiền, rồi chia sẻ pháp môn Làm Mới. Sau đó mọi người dùng bữa trưa, thực tập thiền buông thư và pháp đàm. Chúng con được nuôi dưỡng nhiều khi nghe các thành viên trong tăng thân thực tập phương pháp tưới hoa cho nhau. Một vị bày tỏ lòng biết ơn của mình đối với người chị đã nuôi nấng mình như một người mẹ. Một vị khác đã hòa giải được với người chồng cũ. Các thành viên trong tăng thân cũng chia sẻ với nhau niềm biết ơn đối với mọi người trong tăng thân vì đã có mặt và nâng đỡ nhau trong giai đoạn hạnh phúc cũng như khó khăn. Nhiều giọt nước mắt đã rơi trong buổi làm mới hôm ấy, cùng với tiếng cười, tình thương và niềm cảm thông trong tăng thân. Sự thực tập tuy đơn giản, nhưng thật đẹp và vô cùng hiệu quả! Con thấy xúc động và biết ơn sự thực tập của mọi người.

Khóa tu tại Nam Phi

Tại trung tâm Tara Rokpa – một trung tâm tu học Phật giáo ở Nam Phi, chúng con tổ chức khóa tu bốn ngày cho thiền sinh. Có nhiều người đến từ rất xa, như từ Mozambique. Sư cô Châu Nghiêm cũng đến để yểm trợ cho khóa tu. Trung tâm này rất đẹp, gần với thác nước và một dòng sông. Vì vậy chúng con cũng như các bạn thiền sinh có cơ hội thưởng thức hết lòng vẻ đẹp nơi đây, nhất là những đêm trời trong và đầy sao. Khóa tu có khoảng bốn mươi người tham dự, mọi người thực tập chung với nhau như một gia đình. Thật tuyệt vời khi thấy một nhóm người với thành phần đa dạng lại có thể tu tập chung với nhau tại một nơi đã từng có quá khứ xung đột sắc tộc, và đến bây giờ vấn đề sắc tộc vẫn còn là vấn đề nhạy cảm ở nơi đây. Một điều đặc biệt của khóa tu là sự có mặt của các em thiếu nhi. Các em đã hiến tặng cho mọi người rất nhiều niềm vui và sự tươi mát.

Chính các em cũng có nhiều khổ đau. Ngoài xã hội, những em lai hai chủng tộc đôi lúc bị trêu chọc hoặc bị loại trừ. Một số em đã chia sẻ lòng biết ơn của mình khi cảm nhận được năng lượng của tình thương và sự chấp nhận không điều kiện trong khóa tu. Tất cả mọi người trong khóa tu đều thực tập cho chính mình và đồng thời để chuyển hóa chất bùn của sự kỳ thị thành đóa sen của tình thương và sự hiểu biết. Trong khóa tu cũng có một vài vị bác sĩ y khoa đang phục vụ tận tình trong những công tác đầy thử thách. Con rất vui khi thấy mình có thể cống hiến cho họ những phương pháp thực tập để nuôi dưỡng và chăm sóc cho chính họ. Nhảy múa đóng một vai trò quan trọng trong văn hóa xứ này. Bác sĩ Avalos cũng đã học qua phương pháp trị liệu bằng hình thức nhảy múa. Cô đã hướng dẫn mọi người một pháp môn mới, đó là thiền nhảy. Khóa tu khép lại bằng buổi lễ truyền Hai lời hứa cho trẻ em và truyền Năm giới rất vui và cảm động. Chỉ trong bốn ngày thôi nhưng khóa tu đã mang lại rất nhiều chuyển hóa và trị liệu.

Trước khi rời Botswana, chúng con có cơ hội được tham quan các khu bảo tồn thiên nhiên và tận mắt ngắm nhìn cuộc sống của vô số loài động vật hoang dã đang được bảo vệ ở đây như: đà điểu, linh dương, lợn rừng… Hạnh phúc nhất là được ngắm những chú hươu cao cổ giữa môi trường thiên nhiên, chúng thật điềm tĩnh và bình an. Con có cảm giác như mình đã bước vào một không gian và thời gian khác của hơn một ngàn năm trước. Chúng con cũng được tham quan và học hỏi thêm về những ngôi làng truyền thống với những chiếc chòi được làm bằng đất lợp lá. Đối với con, đây là lần đầu tiên con được đi hướng dẫn khóa tu mà chỉ có hai người trong đoàn, con thấy mình trưởng thành rất nhiều. Con được học hỏi và nương tựa vào sư anh của con. Chuyến đi giúp cho tình huynh đệ giữa hai anh em chúng con thêm sâu sắc.

Nhìn chung, chuyến đi này là một kinh nghiệm rất giàu có đối với chúng con. Chúng con học hỏi được rất nhiều từ văn hóa địa phương, ngay cả khi chúng con chia sẻ sự thực tập của mình. Chuyến đi chấm dứt với một buổi họp mặt rất dễ thương của tăng thân. Chúng con cảm nhận như chúng con và những người bạn ở đây đã từng là bạn đạo với nhau từ lâu và chúng con chúc nhau nhiều hạnh phúc và an vui. Một bạn chia sẻ: “Chúng con không biết cuộc hành trình sẽ đưa chúng con đến đâu, nhưng với những tấm lòng cởi mở và những nụ cười, chúng con sẽ đi từng bước chánh niệm”.

Chúng con vừa biết tin là kể từ chuyến đi ấy, tăng thân Botswana tiếp tục sinh hoạt thường xuyên và đã có một tăng thân mới tại thành phố Johannesburg, Nam Phi. Gần đây họ đã tự tổ chức một khóa tu chung cho hai tăng thân và hy vọng rằng quý thầy, quý sư cô sẽ về thăm họ trong năm 2015.

Bài được chuyển ngữ từ tiếng Anh